Sinterklaas gedichten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Het Sinterklaasgedicht

Sinterklaasgedicht 1810

Sint Niklaas houdt goede wacht,

Wie zijn kinderpligt betracht,

Of verwaarloost: stoute blaagen

Kunnen nimmer hem behaagen;

Dezen brengt hij, in den schoê,

Niets dan slechts een' berken roê.

Doel

Aan het einde van de les weet je wat een strofe is, je kunt een rijmschema herkennen en je kunt een eigen Sinterklaasgedicht schrijven. 

www.rtvnoord.nl

kenmerken van gedichten

Kenmerken van gedichten

Gedichten herken je meteen aan zijn UITERLIJKE vorm: de regels zijn kort en er staat veel wit om de regels van een gedicht.

• Sommige woorden hebben meerdere betekenissen
• woorden worden herhaald
• opbouw in strofen

Soms kom je de volgende kenmerken tegen:

• de woorden aan het eind van de regels rijmen
• klank is belangrijk

Strofe in een gedicht

Voor en na de strofe bevindt zich een witregel. 

Een strofe kan bestaan uit twee, drie, vier of meerdere regels. 

strofe met twee regels = distichon

strofe met drie regels = terzet 

strofe met vier regels (meest gekozen) = kwatrijn

strofe met vijf regels = kwintet

strofe met twee regels = distichon

Visite brengt steeds vreugde aan

Is 't niet bij 't komen, dan bij 't gaan

strofe met drie regels = terzet 

Ik zit aan 't raam en zie de mensen lopen

En zij zijn anders dan zij moesten zijn:

De werk'lijkheid is uit hen weggeslopen.

strofe met vier regels = kwatrijn

Verlangen, genot, gemis,

't Is alles, alles, één.

Wat onvergankelijk is?

Vergankelijkheid alleen.

strofe met vijf regels = kwintet

Er was eens een dame in Delft,

die was zo geweldig gewelfd,

er waren geen cellen

waarin ze kon bellen

of hoogstens misschien voor de helft.

Rijmschema slag (AAAA)

Als een gedicht een rijmschema heeft, betekent het dat de woorden in het gedicht rijmen.

voorbeeld: 
De Sint komt aan met zijn boot, (A)
Hij ligt in de haven, het stoplicht staat op rood. (A)
De pakjes zijn dit jaar allemaal groot, (A)
het inpakpapier is goud met rood. (A)

Rijmschema gepaard (AABB)

Als een gedicht een rijmschema heeft, betekent het dat de woorden in het gedicht rijmen.

voorbeeld: 
De Sint komt aan met zijn boot, (A)
Hij ligt in de haven, het stoplicht staat op rood. (A)
De pakjes liggen op zijn kantoor, (B)
ook jouw pakje zit erbij, hoor! (B)

Rijmschema gekruisd (ABAB)

Als een gedicht een rijmschema heeft, betekent het dat de woorden in het gedicht rijmen.

voorbeeld: 
De Sint komt aan met zijn boot, (A)
de pakjes liggen op zijn kantoor. (B)
Hij ligt in de haven, het stoplicht staat op rood. (A)
ook jouw pakje zit erbij, hoor! (B)

Een gouden vogel, een zingende vis

Een blond-gelokt en pratend paardje

Een paddenstoel, die sneeuwen kan

Een arresleetje voor Jeroen

Een vliegend kleedje, een groote bloem,

Die nooit verwelkt, een hoge spiegel

Waarin je een oude tuin kunt zien…

Dat zijn de dingen die ’k Paulien

Zoo graag zou geven. Wonderdingen,

Waarvan ze lachen gaat en zingen

Maar ik geef een ketting – niet zoo mooi

(en schoonheid vraagt niet eens om fooi)

En een klein bundeltje van Vroman

Die zelf een wonder is, een ‘zoo’-man

M. Vasalis

Letterlijk of figuurlijk taalgebruik; wat is dat?

Figuurlijk taalgebruik

Figuurlijk taalgebruik wil zeggen dat je een woord of uitdrukking niet de letterlijke betekenis gebruikt. 

Vooral in spreekwoorden en uitdrukkingen is figuurlijk taalgebruik zo vaak gebruikt, dat het afgezaagd is geworden

Figuurlijk of letterlijk?

1. De mentor zegt: ‘Die leerling heeft een schop onder zijn kont nodig.’ 

2.  Het vervelende kind schopt het andere kind tegen zijn kont. 

Wie moet er voor wie? 

Eisen aan het sinterklaasgedicht

Kies een rijmschema

minimaal 12 regels /  3 strofen

Nederlands taalgebruik

probeer je klasgenoot te motiveren met dit gedicht! 

Voorlezen