De Spaanse Burgeroorlog

• geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

SPAANSE BURGEROORLOG:

- Strijd tegen het internationale fascisme (hoewel Franco meer een conservatieve militair dan een fascist was)

- Oefenterrein voor WO II (Duitsland en Italië)

        Spaanse Wereldrijk

Keerpunt 1898:

Spaans-Amerikaanse oorlog.

Spanje verloor zijn laatste Amerikaanse gebieden.

Cuba werd (in naam) onafhankelijk, maar de Verenigde Staten kregen het recht  om in het zuidelijk deel van de Baai van Guantánamo een marinebasis in te richten.

De Filipijnen werden een kolonie van de VS

Ideeën van de Franse revolutie - weinig weerklank in Spanje

Conservatief land: Kerk en adel hebben touwtjes in handen

1931: Na crisis ontstaat Republiek (parlementaire democratie)

Hervormingsgezinde liberalen aan de macht. Tegenwerking van rechts en links

1933: Rechts wint de verkiezingen en hervormingen worden teruggedraaid

Linkse partijen gaan samenwerken

en vormen HET VOLKSFRONT.

Het volksfront wint de verkiezingen van

1936

Rechts accepteert zijn nederlaag niet en zo ontstaat de Spaanse Burgeroorlog, 1936-39

In januari 1939 viel Barcelona en in april was de oorlog voorbij nadat ook Madrid in handen van de nationalisten was gevallen

Francisco Franco wordt leider van de NATIONALISTEN, zoals rechts genoemd wordt. Hij heeft steun van het leger, de adel, de kerk en de falangisten (Spaanse fascisten). 

Uit het buitenland krijgt hij hulp van Duitsland (luchtmacht) en Italië (leger).

Het bonte gezelschap van links, DE REPUBLIKEINEN, krijgt aanvankelijk wapens van de SU.

Engeland en Frankrijk halen veel landen over het non-interventiepact te ondertekenen.

Wel wordt de Republiek gesteund door een Internationale Brigade 

Uit tientallen landen kwamen vrijwilligers (ruim 50.000 strijders) vechten 'tegen het fascisme'.

Ook Nederland droeg zijn steentje bij met 700 vrijwilligers. De 300 overlevenden verloren hun staatsburgerschap. 

Beroemde foto van een stervende Republikeinse soldaat, op de vlucht in de rug geschoten.

Fotograaf Robert Capa werd er beroemd mee.

Foto waarschijnlijk in scene gezet.

Na inname Malaga probeerden duizenden inwoners te vluchten naar Almeria. Het werd een bloedbad, zij zaten als ratten in de val toen de vliegtuigen naderden

Bij de strijd om Madrid ontstaat de term

VIJFDE COLONNE.

De nationalisten vielen met vier colonnes aan en rekende op hulp vanuit de stad zelf.

Tactiek van Franco was om voorzichtig gebieden in bezit te nemen en die dan te zuiveren van vijandelijke elementen.

Zelfs Himmler was geschokt.

Na de overwinning kwam er een wet 'op de politieke verantwoordelijkheden'. Iedereen die gelinkt kon worden aan het kamp van de Republikeinen werd als crimineel beschouwd.

"Een eindje lopen".

Burgeroorlog splitste de bevolking. Gruwelijkheden over en weer.

Ongeveer 250.000 mensen werden geëxecuteerd.

Mausoleum Franco. 

Regering van premier Sanchez heeft graf laten ontruimen (was bedevaartsoord geworden). Nu: gedenkplaats voor 500.000 doden

* Tijdens WO II was Spanje neutraal

* Na WO II mocht Franco aan de macht blijven (Koude Oorlog, 

  angst voor SU)

* 1975 dood Franco 

  Herstel monarchie en democratie

   

* 1977 Amnestiewet (streep door het verleden)

* herstel monarchie en democratie