Gt3 Gedrag Bs 8.5 + 8.6

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

Territorium - Territoriumgedrag
Wat is NIET waar?

1. Een territorium is een eigen leefgebied
2. De grenzen van een territorium worden afgebakend
3. Vooral vrouwtjes bewaken het territorium
4. Het territorium wordt verdedigd door te dreigen en evt. te vechten is territoriumgedrag

Welke vorm van sociaal gedrag zie je hier?

1. Taakverdeling
2. Territoriumgedrag
3. Paringsgedrag
4. Broedzorg

Welk sociaal gedrag is hier te zien?

1. dreiggedrag
2. voedingsgedrag
3. verzorgingsgedrag
4. baltsgedrag

Welke vorm van sociaal gedrag is dit?

1. Overspronggedrag
2. Imponeergedrag
3. Dreiggedrag
4. Territoriumgedrag

Wat is sociaal gedrag?

1. een leeuw die een gnoe opeet
2. een kat die sist naar een hond
3. een leeuw die vecht met een andere leeuw
4. een man die zijn hond leert pootjes geven

Leerdoelen bij 8.5 Taakverdeling binnen groepen

Je kunt de functie van taakverdeling binnen een groep soortgenoten beschrijven en verschillende typen taakverdeling onderscheiden.

Rangorde

• In sociale groepen bestaan rangorden. 
• Het hebben van rangorde zorgt ervoor dat een groep kan overleven. 
• De rangorde kan door dominantie of leeftijd bepaalde worden. 

Taakverdeling

Taakverdeling

• Sommige dieren hebben andere taken
• bv de een zorgt voor eten, de ander zorgt voor de jongen.
• Hierdoor verhogen ze de overlevingskans

• Leren speelt een grote rol
  
• Gedrag wordt beïnvloed door normen en waarden

Gedrag bij mensen

Aangeboren / aangeleerd gedrag

Aangeboren: Vanaf de geboorte aanwezig.

Aangeleerd gedrag: Tijdens je leven geleerd.

Normen en waarden

Waarden: een opvatting over wat belangrijk is. Bijvoorbeeld: eerlijkheid.

Normen: gedragsregels die gebaseerd zijn op waarden. Bijvoorbeeld: niet stelen, niet liegen, niet spieken.

Soms botsen normen, bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting en geen discriminatie.

Communicatie

• Is bij mensen ver ontwikkeld. 
• Uitgebreide taal. 
• Ook muziek, schrijven, film gelaatsuitdrukkingen. 
• Gebaren en omgangsvormen

Rolgedrag en rolpatroon

Gedrag dat bij een bepaalde rol hoort = rolpatroon

Sleutelprikkels en supranormale prikkels

Wanneer super wordt overdreven = supranormaleprikkel

Sleutelprikkel

Sleutelprikkel -> een prikkel die een vaste reactie veroorzaakt

Sleutelprikkels 

Supranormale prikkels

Rond gezicht

Bolle wangen

Hoog voorhoofd

Grote ogen

Wipneus

Kleine mond

Groot hoofd

Mollig lichaam

Overeenkomsten	Verschillen
- Beide worden bepaald door erfelijke factoren en aangeleerd gedrag - Beide zijn gevoelig voor sleutelprikkels en supranormale prikkels - Beide vertonen territoriumgedrag, imponeergedrag en dreiggedrag	- Het gedrag bij mensen wordt sterker bepaald door leerprocessen - Mensen kunnen hun gedrag beter beoordelen aan de hand van normen en waarden

Menselijk en dierlijk gedrag

Wat is de leider van de groep

1. Dominant
2. Onderdanig
3. Rangorde
4. De grootste

Bij veel dieren die in groepen leven is er sprake van een rangorde.
Wat is een rangorde?

1. De volgorde van dieren van oud naar jong
2. De volgorde waarin dieren mogen eten
3. Het oudste dier is de baas
4. Volgorde van onderdanig tot dominant

In welke groep dieren verwacht je de minste ruzie?

1. Zwakke leider
2. Onduidelijke rangorde
3. Waar geen rangorde is
4. Sterke leider

Bas heeft zijn 4 kippen geobserveerd om te kijken wie elkaar pikt. Zijn resultaten:
*kip 1 pikt kip 4
*kip 2 pikt kippen 1,3,en 4
*kip 3 pikt kip 1 en 4
Wat is de rangorde in de ze groep?

1. kip 2 staat boven aan de rangorde, kip 4 onderaan
2. kip 4 staat boven aan de rangorde, kip 2 onderaan
3. de volgorde in rangorde is kip 3, 4, 2 en als laatste 1
4. de volgorde in rangorde is kip 2, 4,3 en als laatste 1

Aan het (huis)werk

Maak opdracht 1 t/m 8 van bs 5 Gedrag

Code bvj: 401199

Klaar? 

-Oefen de begrippen (flitskaarten)

-Maak de test jezelf van deze bs

- oefen op biologiepagina.nl