YV5-TH4-BS2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Leerdoel BS2: 

- Je kunt beschrijven hoe DNA replicatie plaatsvindt

- Je kunt uitleggen op welke manier de basenvolgorde kan worden bepaald. 

Je kunt uitleggen hoe met een bekende basenvolgorde DNA-analyse uit te voeren en verwantschap aan te tonen.

- Je kunt uitleggen hoe de techniek PCR ontwikkeld is op basis van replicatie

01:05

In welke Binas tabel kan je de verschillende fasen van de celdeling vinden? 

En in welk onderdeel van de interfase vindt DNA replicatie plaats?

01:30

Schrijf de namen van deze enzymen op in je aantekeningen

07:25

In welke binas tabel vind je informatie over replicatie?

1. replicatie start bij een ori (replicatie startpunt)
2. Helicase verbreekt de waterstofbruggen en maakt van dsDNA ssDNA
3. single strand binding proteins voorkomen dat het dna weer dubbelstrengs wordt.
4. Primase maakt korte RNA primers die functioneren als startpunt van DNA polymerase
5. DNA polymerase bindt een primer en verlengd deze aan de 3' uiteinde.     (5' -> 3')
6. RNA primers worden vervangen door DNA nucleotiden
7. Ligase verbindt alle DNA fragmenten aan elkaar.

DNA replicatie

Bouwstenen van replicatie

1. replicatie start bij een ori (replicatie startpunt)

2. Helicase verbreekt de waterstofbruggen en maakt van dsDNA ssDNA

3. single strand binding proteins voorkomen dat het dna weer dubbelstrengs wordt.

4. Primase maakt korte RNA primers die functioneren als startpunt van DNA polymerase

5. DNA polymerase bindt een primer en verlengd deze aan de 3' uiteinde. (5' -> 3')

3. single strand binding proteins voorkomen dat het dna weer dubbelstrengs wordt.

4. Primase maakt korte RNA primers die functioneren als startpunt van DNA polymerase

5. DNA polymerase bindt een primer en verlengd deze aan de 3' uiteinde. (5' -> 3')

6. RNA primers worden vervangen door DNA nucleotiden

7. Ligase verbindt alle DNA fragmenten aan elkaar.

na replicatie

01:06

Noem twee functies van telomeren.

01:12

Een telomeer wordt dus bij elke replicatie ronde korter omdat het laatste stukje van de volgende streng (lagging strand) niet kan worden gekopieerd. 

Er bestaat echter een enzym dat dit probleem kan voorkomen: Telomerase

01:55

Als gevolg van het werk van telomerase wordt een telomeer dus niet korter. Hierdoor wordt een cel onsterfbaar. 

Een kenmerk van kankercellen is dan ook dat deze cellen het gen voor telomerase aan hebben gezet, terwijl dat in de meeste cellen uit staat. 

Zet de 7 stappen van replicatie in de juiste volgorde 

1

2

3

4

5

6

7

Primase maakt korte RNA primers die functioneren als startpunt van DNA polymerase

Ligase verbindt alle DNA fragmenten aan elkaar.

RNA primers worden vervangen door DNA nucleotiden

replicatie start bij een ori (replicatie startpunt)

single strand binding proteins voorkomen dat het dna weer dubbelstrengs wordt.

Helicase verbreekt de waterstofbruggen en maakt van dsDNA ssDNA

DNA polymerase bindt een primer en verlengd deze aan de 3' uiteinde.

01:47

denaturatie - maakt het DNA enkelstrengs

annealing - speicificeert het stuk DNA dat gekopieerd wordt.

extentie - kopieert het DNA

02:31

Tijdens replicatie wordt DNA ook enkelstrengs gemaakt. Met behulp van welk enzym wordt DNA enkelstrengs?

1. Ligase
2. exonucelase
3. Helicase
4. Polymerase

03:06

Bij PCR voegt de wetenschapper de primers aan de reactie toe. Welk enzym maakt de primers tijdens replicatie?

03:22

Door veel primers toe te voegen aan de PCR reactie en de temperatuur niet te veel te verlagen wordt voorkomen dat het DNA weer dubbelstrengs wordt. Hoe wordt dit tijdens de replicatie voorkomen?

doel	replicatie	PCR
replicatie startpunt
DNA enkelstrengs maken
voorkomen dat DNA weer dsDNA wordt
primers zodat DNA polymerase kan binden
DNA polymerase kopieert
RNA primers worden vervangen
ligase verbindt fragmenten

1

2

3

4

5

6

7

doel	replicatie	PCR
replicatie startpunt	DNA sequentie
DNA enkelstrengs maken	helicase
voorkomen dat DNA weer dsDNA wordt	single strand binding proteins
bindplaats voor DNA polymerase	primase maakt RNA primers
kopieëren DNA	DNA polymerase verlengt
RNA primers vervangen voor DNA	Exonuclease + polymerase
verbinden fragmenten	ligase

1

2

3

4

5

6

7

doel	replicatie	PCR
replicatie startpunt	DNA sequentie	niet van toepassing
DNA enkelstrengs maken	helicase
voorkomen dat DNA weer dsDNA wordt	single strand binding proteins
bindplaats voor DNA polymerase	primase maakt RNA primers
kopieëren DNA	DNA polymerase verlengt
RNA primers vervangen voor DNA	Exonuclease + polymerase
verbinden fragmenten	ligase

1

2

3

4

5

6

7

doel	replicatie	PCR
replicatie startpunt	DNA sequentie	niet nodig
DNA enkelstrengs maken	helicase	T = 95 graden
voorkomen dat DNA weer dsDNA wordt	single strand binding proteins	niet te ver afkoelen
bindplaats voor DNA polymerase	primase maakt RNA primers	toevoegen T = 55-60 graden
kopieëren DNA	DNA polymerase verlengt	toevoegen T=72 graden
RNA primers vervangen voor DNA	Exonuclease + polymerase	niet nodig want DNA primers gebruikt
verbinden fragmenten	ligase	niet nodig want kopieer maar 1 fragment

1

2

3

4

5

6

7

Binas 71M_2

-techniek waarmee je DNA fragmenten op grootte kunt scheiden.

gelelektroforese

Sequencen 

- techniek waarmee je specifieke nucleotiden volgorde van een stuk DNA kunt bepalen m.b.v. PCR en gelelectroferese

https://dnalc.cshl.edu/resources/animations/sangerseq.html

https://dnalc.cshl.edu/resources/animations/cycseq.html

DNA fingerprinting

Restrictie enzymen

- DNA profielen van organismen vergelijken om zo afkomst te kunnen bepalen of organismen te kunnen identificeren 

- enzymen die specifieke DNA sequentie herkennen en hier op een unieke manier het DNA knippen

Maak de oefening op biologiepagina en plak een screenshot van je eindresultaat hieronder.

https://biologiepagina.nl/Oefeningen/DNAreplicatie/replicatieDNA.htm

Maak de oefening op biologiepagina en plak een screenshot van je eindresultaat hieronder.

https://biologiepagina.nl/Oefeningen/DNAprocessen/DNAprocessen.htm

Maak opgave 6 t/m 9 in je boek

Opdracht Broncode Pfizer vaccin op Classroom

Voor een extra uitleg video's ga naar de volgende links:

https://www.youtube.com/watch?v=FBmO_rmXxIw&feature=youtu.be

https://www.youtube.com/watch?v=Oo_FGiZ1_so&feature=emb_logo