1.1 De aardkorst beweegt T/H

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

1.1 De aardkorst beweegt

Wat gaan we vandaag doen?

Leerdoelen

1. Doornemen lesstof + aantekeningen maken

2. Werken aan de opdrachten

3. Tijd over? Herhalen of verdiepen!

Als je klaar bent met deze paragraaf:

* Weet je uit welke drie delen de aarde is opgebouwd

* Begrijp je waarom platen bewegen

* Kun je aangeven hoe en waar plooiingsgebergten ontstaan

Opbouw van de aarde

De opbouw van de aarde

Aardkorst = De buitenste laag van de aarde en bestaat uit hard gesteente. Er zitten barsten in! 

Aardmantel = Onder de aardkorst zit een dikke laag magma. Die is heel heet. Sommige plekken worden extra heet, waardoor stukken van de aardkorst gaan bewegen.

Aardkern = Het middelste van de aarde. Daar is de temperatuur nog hoger.

Supercontinent = Continent waarbij al het land op aarde aan elkaar vast zit.

* 270 miljoen jaar geleden zaten alle werelddelen aan elkaar vast. 

* Als dat gebeurd noemen we dat een supercontinent. 

* Dit supercontinent heet Pangea.

H: Pangea

• Enorme oceaan
• Binnenland Pangea droog
• gesteentestroom duwt
  aardkorst omhoog -->supercontinent
  valt uiteen

270 miljoen jaar geleden zat alles aan elkaar vast. 

• Vraag: Welke continenten herken je?

Pangea breekt 

De stukken gingen langzaam uit elkaar bewegen. 

Zo kwam er zee tussen de continenten te liggen. 

Bewegende platen

• De aardkorst drijft op de aardmantel

• De aardkorst bestaat uit losse delen --> aardkorstplaten

• De aardkorstplaten bewegen over de mantel (maar wel heeeeeeel langzaam)

Platentektoniek 

Platentektoniek =

het bewegen van aardkorstplaten 

8 tot 10 cm per jaar

Platentektoniek

Platentektoniek

Het bewegen van aardkorstplaten

Uit elkaar

Naar elkaar toe

Langs elkaar

Het ontstaan van gebergten

Door beweging van de platen verandert de aardkorst

Plaatje: de plaat waar Italië op ligt, werd naar Europa geduwd

De gebieden drukten tegen elkaar aan

Het ontstaan van gebergten

Hierdoor werd de zeebodem omhoog geduwd en ging plooien

Hierdoor ontstonden de bergen!

De bergen die dan ontstaan noem je plooiingsgebergte 

plooien=

Het kreukelen van gesteente. 

Plooiingsgebergte=

Gebergte dat is ontstaan door het botsen van twee platen

H: Het ontstaan van gebergten 

• Tussen Italië en de rest van Europa lag een oceaan
• Italië werd richting Europa geduwd --> de zee werd smaller
• De bodem van de zee kwam klem te liggen --> werd samengeperst

De Alpen

de Alpen zijn een plooiingsgebergte

De Alpen

Als je klaar bent met deze paragraaf:

* Weet je uit welke drie delen de aarde is opgebouwd

* Begrijp je waarom platen bewegen

* Kun je aangeven hoe en waar plooiingsgebergten ontstaan

De opdrachten die je gemaakt moet hebben:

opdracht: 1, 2, 3, 4 en 6

Kern

Aardkorst

Aardmantel

Wat is platentektoniek?

1. Het gat in de aardkorst waardoor lava naar buiten komt.
2. De trilling die ontstaat door het verschuiven van de aardkorstplaten.
3. Het bewegen van de aardkorstplaten.
4. De schil van harde steen rond de aarde waarop land en zee liggen.

HAVO
Wat is de motor voor de platentektoniek?

1. Convectiestromen
2. De aardkern
3. De mantel
4. Lava

Wie of wat is Pangea?

1. De grootste vulkaan in Indonesië
2. Wetenschappelijke naam voor Atlantis
3. Een supercontinent van 225 miljoen jaar geleden
4. De naam van de geoloog die 'continental' drift bedacht heeft

HAVO
Supercontinent Pangea brak door......

1. een meteoriet-inslag
2. een superorkaan
3. een opkomende hete gesteentestroom (magma)
4. Dino's die te hard stampten

HAVO
Door de omvang van het supercontinent...

1. was het binnenland erg droog
2. was het binnenland erg nat

We hebben geleerd over plooiingsgebergten. Wat zijn plooien?

1. 
2. 
3. 
4. 

Hoe zijn de Alpen ontstaan?

1. Doordat twee platen naar elkaar toe bewegen
2. Doordat twee platen langs elkaar gaan
3. Doordat twee platen uit elkaar gaan
4. Door een aardbeving

HAVO
De volgende zinnen gaan over het ontstaan van de Alpen, maar staan in de verkeerde volgorde. Noteer de letters zo dat ze in de juiste volgorde staan.
A. De Middellandse Zee schuift helemaal dicht.
B. De zee wordt steeds smaller.
C. De lagen gesteente op de bodem worden samengeperst.
D. Er ontstaat een nieuw gebergte.
E. De aardkorst (van Afrika) beweegt in Noordelijke richting, richting Europa

Zet de omschrijvingen op de juiste plaats

Mantel

Platen

Kern

Dikke laag onder de aardkorst, bestaande uit heet gesteente.

Stukken aardkorst waarop de continenten en oceanen liggen.

Binnenste van de aarde: een grote ijzeren kogel van meer dan vijfduizend graden Celsius.