H5 De Franse Revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

H5. De Franse Revolutie

Terugblik op de oorzaken van de Franse Revolutie:

Vraag 1:
Welke gebeurtenis speelt zich op
de afbeelding af?

1. De bestorming van de Bastogne in België.
2. De bestorming van de Bastille in Lyon.
3. De bestorming van de Bastille in Parijs.
4. De bestorming van het Versailles bij Parijs.

Vraag 2:
Wie zien jullie hier op
de afbeelding staan?

1. Lodewijk XVI(16e)
2. Lodewijk XIV(14e)
3. Napoleon-Bonaparte
4. De gouverneur van de Bastille

Lodewijk XIV

Lodewijk XVI

Napoleon-Bonaparte

Gouverneur van de Bastille

Vraag 3:
Wat betekent het begrip "De Verlichting"?

1. Een denkstroming uit de 18e eeuw die het gebruik van verzen uit de Bijbel zien als de basis van de samenleving.
2. Een denkstroming uit de 18e eeuw die zegt dat alleen geleerden hun verstand mogen gebruiken.
3. Een denkstroming uit de 18e eeuw die het gebruik van het eigen verstand centraal stelde. Door meer kennis te verwerven is een betere samenleving te realiseren.
4. Een denkstroming uit de 18e eeuw die een betere samenleving willen realiseren door gebruik te maken van andermans verstand.

De verlichting is een periode in de 18e eeuw, waarin steeds meer vragen ontstonden over hoe de samenleving vormgegeven moest worden. Men ging steeds meer gebruik maken van hun eigen ratio(verstand), in plaats van direct te geloven wat de kerk zei. 

Je kan "de verlichting" dan ook definiëren als: 

"Een denkstroming uit de 18e eeuw die het gebruik van het eigen verstand centraal stelde. Door meer kennis te verwerven is een betere samenleving te realiseren."

Vraag 4:
Welke rechten/plichten heeft de tweede stand in Frankrijk?

1. - Het recht om: belasting te innen, niet mee te doen in het leger, geen belasting te betalen en het recht om pacht te innen. - De plicht om: de zielzorg voor de bevolking te verlenen.
2. - Het recht om: belasting te innen, geen belasting te betalen betalen, pacht te innen en het recht om belangrijke functies bekleden - De plicht om: het land te beschermen tegen vijanden(leger aanvoeren etc.)
3. Hadden (bijna) geen rechten. De plicht om: veel belasting te betalen en als man moet het leger in als er oorlog is.

    Eerste stand:

De geestelijkheid

Tweede stand:

      De adel

 Derde stand:

  De burgerij

Recht:

- Belasting innen

- Vrijstelling legerdeelname

- Vrijstelling betalen belasting

- Pacht innen

Plicht:

- Zielzorg bevolking

Recht:

- Belasting innen

- Vrijstelling betalen belasting

- Pacht innen

- Belangrijke functies bekleden

Plicht:

- Land beschermen tegen vijanden(leger aanvoeren etc.)

Recht:

- Hadden (bijna) geen rechten

Plicht:

- Veel belasting betalen

- Als man moet je soldaat zijn als er oorlog is

Vraag 4:
Wat is het gevolg geweest van het
beleid van Lodewijk XIV?
Noem 1 economisch, 1 sociaal en 1 politiek gevolg.

Leerdoel:

Wat gebeurde er in de Franse Revolutie? En wat heeft dit tot gevolg gehad op de geschiedenis van Frankrijk?

- Lodewijk XVI in paniek

- Enorme staatsschuld

- Pogingen staatsschuld te minderen (mislukt)

- Lodewijk XVI(man op de achtergrond) en vrouw, Marie-Antionette(vrouw op achtergrond), werden bekriticeerd(onaangepaste levenstijl)

- Veel roddels over Marie-Antionette(symbool van al het ellende) 

De erfenis voor Lodewijk XVI:

- Lodewijk XVI roept de Staten-Generaal bijeen

- Was sinds 1614 niet meer gebeurd!

+Doel bijeenkomst:

   1. Meer inkomsten voor schatkist (belastinghervormingen)

   

2. Klachten uit de drie standen verzamelen

Herfst 1788

Na de bijeenkomst van de Staten-Generaal(Herfst 1788)

- Land in rep en roer: 

- Wie mogen er worden afgevaardigd?

- Wat moet er in de klachtendossiers worden opgeschreven?

- Veel onderlinge discussies hierover 

- Gevolg ontstaan van palmfletten (meer macht voor derde stand)

-  Ontstaan spotprenten (koning en het Ancien Régime)

(zie volgende dia's voor voorbeelden)

- Oogsten mislukken(zomer van 1788) en ijskoude winter(1788).

- Gevolg voorjaar 1789:   

  1. Honger onder de bevolking

Kritiek op de Koning, Koningin en de standenmaatschappij(Spotprenten)

Hierboven zien jullie een spotprent over Lodewijk XVI en Marie-Antionette. Het is een spotprent waarin koningin Marie Antoinette en koning Lodewijk XVI gedwongen hun gouden huisraad en kronen omsmelten en tot muntgeld persen. De duivel wakkert met een blaasbalg het vuur in de smederij aan, op de grond speelt de dauphin(een jongentje) met een scepter. Met enkel Franse opschriften. Zie volgende dia voor een link om deze spotprent beter te bekijken.

Deze spotprent hebben we eerder gezien. Schrijf voor jezelf op welke kritiek er geuit werd aan de hand van twee verwijzinging naar het hierboven staande plaatje.  En schrijf dat dan op bij de volgende opdracht.

  

https:

Welke kritiek wordt aan de
hand van dit plaatje geuit?
Maak twee verwijzingen naar het plaatje in je antwoord.

Staten-Generaal mei 1789

- Mei 1789:De Staten-Generaal bijeen in Versailles 

Plechtige opening(optocht):

- 300 afgevaardigden eerste stand 

- 300 afgevaardigden tweede stand

- 600 afgevaardigden derde stand

Voorgeschreven kledij per stand:

+ Eerste stand: Ambsgewaarden

+ Tweede stand: lange jassen van goudbrokaat

+ Derde stand: zwarte kleding zonder versierselen. 

- Enorme verschillen in kritiek

- Alle standen apart vergaderen en stemming per stand(net zoals in Ancien Regime/derde stand teleurgesteld)

Schilderij van de opening van de Staten-Generaal, 5 mei 1789.

Schrijf aan de hand van drie verwijzingen naar dit schilderij op waar de verschillende standen zitten. 

Maak gebruik van de informatie die je net gekregen hebt.

Hoe nu verder met de kritiek van de derde stand?

- Statenleden (derde stand)

- Kiezen eigen weg(alleen eigenbelangen)

- Roepen zichzelf uit als: "Nationale Vergadering" 

- Enkele geestelijken en edelen lopen over

- Oude vergaderingsruimte gesloten

- Nieuwe vergaderruimte wordt in de kaatsbaan(een soort sporthal). 

- Afgevaardigen  leggen eed af(FR. geenGrondwet? Betekend blijven)

- Koning geeft toe aan Nationale vergadering(samenvoegen klassen)

- Koning liet ondertussen Parijs omsingelen(Nationale Vergadring stoppen)

Eed op de Kaatbaan, Nationale Vergadering, Schilder David, Musée Carnevalet

Bestorming van de Bastille

Hoe nu verder met de kritiek van de derde stand?

- Hongerige Parijsenaars woedend

- Bestormen van de Bastille(14 juli 1789)

- Het symbool van de willekeur van de absolute vorsten

 

Eed op de Kaatbaan, Nationale Vergadering, Schilder David, Musée Carnevalet

14 juli 1789: Bestorming van de Bastille

Filmpje over deFranse Revolutie:( bekijk van 4:22 min tot 13:59 min)

Maak onder het kijken van het filmpje aantekeningen over de informatie die gegeven wordt en lever die in op de volgende dia.

Inleverpunt aantekeningen over het filmpje:

De Terreur

Na onthoofding koning en koningin:

- Toenemende spanning en verdeeldheid

- Radicale voorstanders wantrouwden de gematigde groepen(Grondwet niet goed, macht koning mag niet beperkt worden)

- Radicale voorstanders rekenen met hen af

- Vaak onder de Guillotine 

- Deze periode heet "de Terreur"

- Robespierre, leider van radicalen

- Gooit veel gematigden onder de guillotine 

- Juli 1794: Robespierre onder de guillotine(moorden moet stoppen, aldus FR. bevolking)

 

 

Maximilien de Robespierre

Controlevraag 1:
Wat was het meest belastende voor Koning Lodewijk XVI van wat hij erfde van zijn voorgangers?

1. Het Versailles met alle interieur
2. De absolute macht
3. Een bijna failliete Franse staat
4. De vijanden van Frankrijk

Controlevraag 2:
Waar was Marie-Antionette het symbool van geworden?

1. Het symbool van alles dat mis ging
2. Het symbool van de vele jurken die ze bestelde
3. Het symbool van absolutisme
4. Het symbool van de Zonnekoningin

Controlevraag 3:
Wanneer en met welke gebeurtenis begon de Franse Revolutie?

1. Met de bestorming van de Bastogne, op 14 juli 1788
2. Met de bestorming van de Bastille, op 14 juli 1789
3. Met de bestorming van het Versailles, op 14 juli 1789
4. Met de bestorming van de Bastille, op 14 juli 1788

Controlevraag 4:
Wie zijn "de Nationale Vergadering"? En wat deden zij?

1. De Nationale Vergadering is een rebelgroep in Frankrijk die veel vergaderden
2. De Nationale Vergadering is de derde stand die zichzelf zo noemden en buiten de Staten-Generaal gingen vergaderden.
3. De Nationale Vergadering is de tweede stand die zichzelf noemden en buiten de Staten-Generaal vergaderden.
4. De Nationale Vergadering zijn de eerste en tweede stand die zich samen zo noemden en buiten de Staten-Generaal gingen vergaderden.

Controlevraag 5:
Waar vergaderden de Nationale Vergadering?

1. In de ruimte van een kaatsbaan
2. In het paleis Versailles
3. In de ruimte van een sporthal
4. In een oude vergaderzaal

Controlevraag 6:
Wat wordt er bedoeld met het begrip "het Terreur"?

1. Een periode waarin veel mensen werden opgesloten door koning Lodewijk XVI.
2. Een periode waarin er veel terroristische aanslagen met bommen in Frankrijk werden gepleegd.
3. Een periode waarin er veel spanning en verdeeldheid was in Frankrijk. Wat resulteerde in veel geweld(onthoofdingen door de guillotine) .

Het huiswerk voor de volgende les:

Hoofdstuk 5: Franse Revolutie

Opdracht 1 t/m ...

Extra:

Samenvatting hoofdstuk 5 in tekst en beeld.

Samenvatting lesstof:

Het is herfst 1788 als koning Lodewijk XVI de Staten-Generaal bijeen roept, die al sinds 1614 niet meer bij elkaar was gekomen. Daar werd er gesproken over belastinghervormingen en om de kritiek uit de drie standen op de huidige situatie in kaart te brengen. De volgende bijeenkomst in mei 1789 bleek voor de derde stand een mislukking te zijn. Uit woede benoemde de derde stand zichzelf tot de Nationale Vergadering (1789) en vochten op deze wijze voor een Grondwet dat is gebaseerd op 1. Vrijheid(liberaté), 2. Gelijkheid(Egalité) en 3. Broederschap(Fraternité) en het einde van de standen maatschappij.

Lodewijk XIV was  was bang voor een opstand en gaf toe door de drie standen same te voegen. Maar de situatie liep uit de hand toen Lodewijk XVI Parijs liet omsingelen om de Nationale Vergadering te stoppen. Dit had tot gevolg dat op 14 juli 1789 de Bastille werd bestormd door een woedige menigte Parijzenaars. Ook op het platteland kwamen de Fransen in opstand. Het begin van van de Franse Revolutie.

 

14 juli 1789: Bestorming van de Bastille 

De Franse Revolutie

Er was ook veel kritiek op Lodewijk XVI en zijn vrouw Marie-Antionette.  Ze werden namelijk bekriticeerd wegens de onaangepaste levenstijl die ze hadden(veel dure feesten, dure kleding/sieraden, paleizen etc.). Frankrijk had een torenhoge staatsschuld en was daardoor bijna failliet. Wegens vele roddels zou Marie-Antionette later het symbool worden van alles wat mis ging in Frankrijk.

Er heerste grote honger in Frankrijk. De koning en koningin deden daar niets aan. Na de uitbraak van de Franse Revolutie, ging een menigte boze hongerige vrouwen naar het paleis Versailles. Ze bestormde het palleis en eisten dat de koning weer in Parijs ging wonen. Om met eigen ogen te zien hoe ellendig de Parijzenaars het hadden. Dat deden de koning en koningin onder dwang dan ook.

Marie-Antionette was kwaad en schreef haar broer, de koning van Oostenrijk, een brief om een einde te maken aan de Revolutie. 

 

Marie-Antionette en Lodewijk XVI

Het koninklijk gezin probeerde, omdat het te gevaarlijk werd, te ontsnappen. Dit misukte vlak voor de grens. Daar werden ze herkend. Ze werden de  volgende dag weer naar het paleis in Frankrijk gebracht. De Parijzenaars kwamen in opstand en wouden de koning dood hebben. 

     De koning was ten einde raad. Hij ging dus maar mee met de wensen van de derde stand. De standen werden afgeschaft.  Er kwamen dus gelijke rechten die stonden geschreven in een nieuwe Grondwet. 

     Het is 1792 als Oostenrijkse en Duitse legers Frankrijk binnenvallen om de macht weer aan de koning te geven. Maar dit mislukte. De bevolking dacht dat de koning erachter zat dus pakten ze hem en zijn vrouw op om Lodewijk XVI vervolgens onder de guillotine te veroordelen tot de dood.  Marie-Antionette overkwam hetzefde, maar een haf-jaar later. 

Terug sturen koninklijke familie naar Parijs

Onthoofding Lodewijk XVI

Onthoofding Marie-Antionette

De ellende was hiermee nog niet voorbij. De spannigen en de verdeeldheid nemen toe. De radicale voorstanders vertrouwden namelijk de gematigde groepen niet, omdat zij ontevreden waren over de grondwet. De radicale voorstanders rekenen daarom op bloedige wijze af met de gematigde groepen. Ze komen grotendeels allemaal onder de guillotine terecht. 

Deze periode heet daarom ook wel de periode van "de Terreur".

De leider van de Radicale voorstanders, Robespierre, komt uiteindelijk in juli 1794 ook onder de guillotine, omdat de Franse bevolking genoeg hadden van al dat moorden en zo er een einde aan de vele moorden wilden maken.

Maximilien de Robespierre

Onthoofding van Robespierre