2.1 (d2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

VMBO KGT 4

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

Lesdoelen:

Aan het einde van deze paragraaf kan je:

- kun je uitleggen hoe de landelijke overheid met sociale wetten ging zorgen voor sociale zekerheid.

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

1800-1900

Sociale wetten

In de 2e helft van de 19e eeuw (1850 - 1900) maakten steeds meer mensen zich zorgen over de slechte woon en werkomstandigheden van de arbeiders (=sociale kwestie).

Armoede viel nu meer op, omdat het geconcentreerd was in de steden.

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

1800-1900

Bekijk de video vanaf 9:27.

Werk het leerdoel uit; je kunt uitleggen hoe arme Nederlanders leefden en werkten in de 19e eeuw.
Gebruik in jouw antwoord ook voorbeelden.

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

1800-1900

Sociale wetten

In de Tweede kamer was er veel discussie over hoe de sociale kwestie moest worden opgelost.

Liberalen	socialisten	confessionelen
De overheid moet zich niet bemoeien met het armoedeprobleem.	De overheid moet de burger beschermen met sociale wetten.	Werkgevers moeten vanuit hun christelijke waarden de arbeiders beter behandelen.

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

1800-1900

Liberalen:

Komen op vanuit de rijke burgers. Liberalen vinden vrijheid erg belangrijk. De overheid moet zorgen voor veiligheid, maar zich verder niet bemoeien met de economie.

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

1800-1900

Socialisme

Komen op voor de arbeiders. Zij streven naar meer gelijkheid.

De overheid moet voor zijn burgers zorgen. D.m.v. sociale wetten moet de arbeider beschermd worden.

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

1800-1900

Confessionelen

De bijbel staat centraal. De christelijke waarden zijn erg belangrijk in de maatschappij. Iedereen moet met die waarden handelen. De werkgevers moeten dus vanuit deze christelijke waarden zelf zorgen voor betere werkomstandigheden.

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

1800-1900

Sociale wetten

Vanaf 1870 vonden ook steeds meer liberalen dat arbeiders steun en bescherming nodig hadden.

Sociale wetten om wat aan het armoedeprobleem te doen:

 - Kinderwetje Samuel van Houten 1874, kinderen onder de 12 mochten niet meer werken in de fabrieken.

- 1889 1e arbeidswet: voor vrouwen en kinderen tot 16 jaar mogen max. 11 uur werken en op zondag vrij.

- 1901 Leerplichtwet. Kinderen vanaf 6 tot 12 jaar moeten naar school. 

- 1901 woningwet, woningen konden onbewoond verklaard worden en er kwamen eisen aan nieuwe woningen.

Welke wet maakte definitief een einde aan de kinderarbeid? Wet Van Houten of de leerplichtwet? Leg je antwoord uit.

0

Wie bedacht de kinderwet van 1874?

1. Thorbecke
2. Willem II
3. Samuel van Houten
4. Willem I

Wat is het kernwoord van het socialisme?

1. Vrijheid
2. Gelijkheid
3. Alles bij het oude houden
4. Geloof

Het kinderwetje van Van Houten gaat over:

1. leerplicht
2. verbod op kinderarbeid
3. je mocht maar 2 kinderen krijgen
4. toeslag voor ouders met kinderen.

Politieke stroming die vrijheid belangrijk vindt.

1. Feministen
2. Socialisten
3. Confessionelen
4. Liberalen

Noteer per politieke stroming 1. wat zij belangrijk vinden en 2. welke rol volgens hen de overheid moet pakken bij de sociale kwestie.

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

1800-1900

Bekijk de video voor extra uitleg.

2.1 De tijd van burgers en stoommachines

1800-1900

Aan de slag!

Lees blz. 51 en 52 en maak opdr. 5 t/m 8 blz. 53-54.