Economische dimensie les 1

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Economische dimensie:

Werk

Wat gaan we vandaag doen?

Introductie arbeid

Rechten en plichten van de werknemer: CAO

Opdracht onderzoekje mijn CAO

Lesdoel: aan het einde van de les kan je minimaal 2 rechten benoemen 

Stel je hebt meer dan genoeg geld, zou je dan nog werken?

Soorten werk

Loondienst 

- werkgever

- werknemer

Ondernemen

-zzp’er

Stage

Vrijwilligerswerk

 

Noem één voordeel en één nadeel van een ZZP'er (zelfstandige zonder personeel)

Antwoorden voor- en nadelen ZZP:

Voordelen: flexibiliteit/vrijheid, zelfstandigheid, hogere uurtarieven, belastingvoordelen, veel netwerken

Nadelen: geen vast inkomen, veel verantwoordelijkheden, geen sociale zekerheid, klanten werven, werk/privébalans, concurrentie

Formele arbeid

• geregistreerd werk
  
• belasting over inkomsten
  
• bijvoorbeeld: in loondienst of ondernemen
  

Informele arbeid

• ongeregistreerd werk
• geen belasting
• bijvoorbeeld: onbetaald werk of zwartwerk

 

Formele en informele arbeid

Noem één voordeel en één nadeel van formele arbeid

Waarom is werk belangrijk in een samenleving?

Belang van werk voor de samenleving

Producten en diensten

Menselijke arbeid is nodig om producten en diensten te leveren.

Belasting

Mensen die werken zorgen voor inkomsten 

voor de overheid in de vorm van belasting

                                              Integratie

                                              Door met elkaar in contact te komen leren mensen elkaars                                                      gedrag beter begrijpen

Rechten die je hebt als werknemer

Industriële revolutie

De industriële revolutie is de overgang van handmatig naar machinaal vervaardigde goederen die gepaard ging met grootschalige organisatorische en sociale veranderingen, gekenmerkt door een explosieve groei van het aantal fabrieken, de omvang van de steden en de vorming van een vierde stand, het proletariaat (arbeidersklasse)

Welke rechten voor de werknemers zijn veranderd sinds de industriële revolutie?

Antwoorden:

1. Recht op eerlijk loon

2. Recht op veilige arbeidsomstandigheden

3. Recht op werkuren en rusttijd (8-urige werkdag + 40-urige werkweek)

4. Kinderarbeid aan banden

5. Recht op vakbondsvorming

6. Recht op ontslagbescherming

7. Recht op zwangerschaps- en ouderschapsverlof

8. Recht op gelijke behandeling

9. Recht op sociale zekerheid

10. Recht op CAO

Tabel minimumloon 2024

Arbowet

Een wet waarin regels staan 

over gezond en veilig werken.

                                                      Werkgevers én                                                                          werknemers moeten zich                                                          aan de Arbowet houden.

Rechten van de werknemer

Cao: Een overeenkomst waarin afspraken staan over de rechten en plichten die binnen een bepaalde bedrijfstak of een bepaald bedrijf gelden. 

Collectieve arbeidsovereenkomst (cao)

Vakbond

Een organisatie die de belangen van de werknemers behartigt.

Taken vakbond: 

onderhandelen over de cao

druk uitoefenen op de politiek

 

Werkwijze van de vakbond

onderhandelen

demonstreren

stakingen organiseren

Opdracht onderzoekje CAO

1. Zoek op het internet een cao op van Helpende zorg en welzijn.  

2. Welke afspraken staan er in de cao over; loon, werktijden, vakantiedagen, verlofregelingen, veiligheid en gezondheid en pensioen. 

3. Zijn er speciale regelingen of afspraken voor medewerkers onder de 25 jaar?

4. Schrijf de belangrijkste punten op.

 

Speciale regelingen/afspraken 25- bij CAO HZW :

1. Jeugdloon
2. Opleidings- en ontwikkelingsmogelijkheden (recht op extra scholing, stages of leerwerktrajecten)
3. Begeleiding en een toegewezen mentor
4. Geen verplichting tot onregelmatige diensten
5. Extra vakantie- en verlofdagen voor studie
6. Veiligheid en welzijn staan voorop
7. Kans op vast contract na positieve beoordeling
8. Bescherming tegen overwerk
9. Ondersteuning bij werk/privébalans

Lesdoel

Benoem minimaal 2 rechten als werknemer

Je hebt recht op voorlichting over de risico’s van je werk... en op jouw beurt is het je plicht om een gevaarlijke situatie te melden bij je werkgever.

Heb je te maken met een onveilige of ongezonde werkplek, dan is het je recht om daartegen beschermd te worden.

Als werknemer heb je een eigen verantwoordelijkheid om je rechten te kennen... en aan je plichten te voldoen.