Hoofdstuk 10 paragraaf 2 De Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

De koude oorlog

Leerdoelen voor deze les: 

• • Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken en de wapenwedloop.’
  
• • Je kan de oorzaken van de Koude Oorlog uitleggen.
  
• • Je kan het verloop van de Koude Oorlog uitleggen.
  
• • Je kan de ideologische blokvorming uitleggen.
  
• • Je kan de wapenwedloop uitleggen tijdens de Koude Oorlog.
  
• • Je kan uitleggen wat president Eisenhower bedoelde met de uitspraak: ‘Dat een kernoorlog de wereld zou terugwerpen in het stenen tijdperk’.
  
• • Je kan het doel van het oprichten van de Verenigde Naties uitleggen.
  
• • Je kan de oorzaak van de wapenwedloop uitleggen.
  
• • Je kan uitleggen wat de containmentpolitiek was en wat de Marshallhulp hier mee te maken had.

• Je kan uitleggen welk militair verbond bij welk machtsblok hoorde.

• Je kan uitleggen hoe de Koude Oorlog, in Korea, toch verhit raakte.

• Je kan uitleggen waarom Chroesjtsjov, West-Berlijn ‘een splinter in het hart van communistisch Europa noemde’.

• Je kan uitleggen wat voor gevolg het aan de macht komen van Castro had voor de spanningen tussen Oost en West.

• Je kan uitleggen waarom na 1975 de vijandigheid tussen de machtsblokken weer toenam.

• Je kan uitleggen waarom de Europeanen niet tevreden waren met de VS na 1975.

• Je kan uitleggen waarom Gorbatsjov een einde maakte aan de wapenwedloop tussen de VS en de Sovjet-Unie.

• Je kan uitleggen hoe Gorbatsjov ervoor zorgde dat het Oostblok uiteen viel.

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken en de wapenwedloop.’

Wat zijn de oorzaken van de Koude Oorlog.

Oorzaken van de Koude Oorlog

Na de Tweede Wereldoorlog ontstond er een nieuwe conflict. De Koude Oorlog. 

De Koude Oorlog wordt zo genoemd omdat er nooit echt oorlog is geweest tussen de twee grootmachten. 

Oorzaken van de Koude Oorlog

Amerika en de Sovjet-Unie kwamen sterker uit de Tweede Wereldoorlog dan hun bondgenoten. 

Oorzaken strijd tussen Amerika en de Sovjet-Unie: 

1. Ideologische tegenstelling: Kapitalisme tegen over communisme. 
2. Dachten dat beide landen hun ideologie ook wilde verspreiden naar het andere land. 

Dit leidde tot blokvorming: 

1. Het Oostblok onder leiding van de Sovjet-Unie.
2. Het vrij Westen onder leiding van de VS. 

Leg uit wat er bij de conferenties van Jalta en Potsdam werden afgesproken.

Jalta en Potsdam

In februari 1945 werden in Jalta de volgende afspraken gemaakt over het naoorlogse Europa. 

1. Oprichting van de Verenigde Naties, geleid door een Veiligheidsraad waarin grote mogendheden samen conflicten in de wereld zouden oplossen. 
2. Stalin mocht de grenzen van de Sovjet-Unie naar het westen opschuiven. 
3. Landen die bevrijd waren door de Sovjet-Unie behoorden tot de invloedssfeer van de Sovjet-Unie. 
4. In deze landen zouden wel democratische verkiezingen komen. 
5. Duitsland en Berlijn zouden verdeeld worden door 4 bezettingszones. 

Jalta en Potsdam

In juli 1945, in Potsdam was de sfeer tussen de grootmachten grimmig. 

• Truman had Stalin net verteld dat de VS een atoombom had. 
• Stalin zag dit als een poging van Truman om Stalin te intimideren. 
• Stalin zegt tegen zijn veiligheidschef: Onze wetenschappers moeten zo snel mogelijk een eigen atoombom maken. 
• Dit is het begin van de wapenwedloop tussen de VS en de Sovjet-Unie. 

Leg uit wat het IJzeren Gordijn is.

Het IJzeren Gordijn

Van democratische verkiezingen in Oost-Europa is nooit iets terecht gekomen. 

Tussen 1945 en 1948 bracht Stalin hier communistische dictaturen aan de macht. 

Het ijzeren Gordijn

De grenzen met het westen werden hermetisch dicht gemaakt. 

Midden in Europa kwam een ondoordringbaar IJzeren Gordijn, bewaakt met prikkeldraad, mijnenvelden, grenstroepen en schietinstallaties. 

Leg het verband tussen de Marshallhulp en de containmentpolitiek.

Het IJzeren Gordijn

Om de opmars van het communisme tegen te houden beloofde hij economische en militaire steun. 

Het indammen of stoppen van de verspreiding van het communisme wordt containmentpolitiek genoemd. 

Economische steun tijdens de containmentpolitiek was de Marshallhulp. Zo konden landen beginnen aan de wederopbouw.

Want als landen arm waren, werden ze sneller communistisch. 

Het IJzeren Gordijn

1. In 1949 werd West-Duitsland samengevoegd in een nieuwe staat. 
2. Reactie daarop werd de Sovjetzone samengevoegd tot een communistische staat. 
3. In 1949 sloten de West-Europese landen, VS en Canada een militaire bondgenootschap genaamd: De NAVO. 
4. In 1955 sloten de Oost-Europese landen een militaire verbond genaamd het Warschaupact. 

De Korea-oorlog

1. In 1949 greep de communist Mao de macht in China. 
2. Als reactie hierop paste Truman de containment politiek nu ook toe in Azië. 
3. In 1950 viel het communistische Noord-Korea met (geheime) steun van Stalin, Zuid-Korea binnen. 
4. Als reactie hierop en door de containment politiek reageerde de VS en bondgenoten super snel en dreven Noord-Korea terug. 
5. Hierop reageerde Mao door zijn troepen Noord-Korea in te sturen. Deze verdreven de troepen van de VS en haar bondgenoten weer uit Noor-Korea. 
6. Het duurde tot na de dood van Stalin dat er een wapenstilstand kwam. 

Leg uit hoe Chroesjtsjov met Stalin's ideeën brak.

Berlijn & Cuba

• Na de dood van Stalin kwam Chroesjtsjov aan de macht. 
• Hij was van mening dat de ideologische systemen voorlopig naast elkaar moesten bestaan. 

Leg uit waarom Chroesjtsjov de Berlijnse Muur bouwde.

Leg uit wat de Cubacrisis was.

Berlijn en Cuba

Maar Chroesjitsjov was ook een bluffer en een gokker: 

1. Hij bouwde een muur tussen Oost- en West-Berlijn om te zorgen dat de Oost-Berlijners niet meer konden vluchten naar het Westen. 
2. Hij zorgde er ook voor dat er kernraketten op Cuba werden geplaatst. Hierop dreigde Kennedy met een atoomoorlog als Chroesjtsov ze niet weghaalde. Wat uiteindelijk ook gebeurde. 

Leg de oorzaak uit van veel kernprotesten in Europa.

Van ontspanning naar nieuwe spanning

• Na de Cubacrisis was een tijd van ontspanning. 
• De Wapenwedloop ging wel door. 
• Met de uitvinding van nieuwe middellangeafstandsraketten nam de vijandigheid weer toe. 
• Deze raketten konden de VS niet raken, maar wel Europa. 
• Dit leidde tot antikernwapensdemonstraties in heel Europa. 

Leg uit hoe de Sovjet-Unie viel.

Het einde van de koude oorlog

Na 1985 werd de Koude Oorlog verrassend snel beëindigd. 

Oorzaken: 

• Door economische problemen in de Sovjet-Unie konden zij de wapenwedloop niet meer betalen. 
• Gorbatsjov had laten blijken dat hij het Oostblok niet meer met geweld bijeen zou houden. 
• In zelfde jaar vielen bijna communistische Oost-Europese land. 
• In hetzelfde jaar viel de Berlijnse muur. 
• Op 4 december 1989 verklaarde Gorbatsjov en President Bush dat de Koude oorlog voorbij was. 

Leg het verband uit tussen de groei van China en de terugval van Amerika.

Na de Koude oorlog

1. Op 3 oktober 1990 werd de DDR (Oost-Duitsland) opgenomen in de Bondsrepubliek (West-Duitsland)
2. In de Sovjet-Unie scheidde de ene staat naar de andere zich af. Kerstmis 1991 werd de Sovjet-Unie opgegeven. Hierna was de VS de grootste supermacht. 
3. Tot 11 september 2001 waarna President Bush junior. De oorlog tegen terrorisme aankondigde. 
4. Deze oorlogen in Irak en Afghanistan brachten de VS in financiële problemen. 
5. Terwijl China nadat zij de economie geliberaliseerd hadden enorme economische groei kreeg. 
6. Vanaf dit moment is China, de VS gaan inhalen als Supermacht. 

forms.office.com

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken en de wapenwedloop.’

Aan de slag: Huiswerk

• Maken paragraaf 10.2. 
• Leren leerdoelen 10.2.