AK 1_Grondstoffen

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

AK1 Grondstoffen

Leerdoelen

• Je weet wat grondstoffen en natuurlijke hulpbronnen zijn.
  
• Je weet waarom het gebruik van grondstoffen toeneemt.
  
• Je kunt voorbeelden van duurzame ontwikkeling geven.
• Je begrijpt waarom het gebruik van grondstoffen in de wereld steeds is toegenomen.

• Je weet waarvoor de belangrijkste grondstoffen gebruiken.

Begrippen

• grondstof

• natuurlijke hulpbronnen
  
• delfstoffen
• hernieuwbare hulpbronnen
• niet-hernieuwbare hulpbronnen
• duurzame ontwikkeling 
• ecologische voetafdruk 

Geef een voorbeeld van een grondstof.

Grondstof 

Dit zijn onbewerkte materialen om iets te maken of te fabriceren. 

• delfstoffen: grondstoffen die uit de aarde worden gehaald
• landbouwproducten. 

Geef een voorbeeld van een delfstof

Geef een voorbeeld van landbouwproducten

Verbruik grondstoffen neemt toe: 

• groei wereldbevolking 
• groeiende welvaart
• producten worden steeds korter gebruikt
• groeiend transport van grondstoffen, producten en mensen

wat zijn de belangrijkste redenen waarom de bevolking groeit? 

minder sterfte

minder ziekten

wel meer kinderen

we leven langer

Natuurlijke hulpbronnen

Bruikbare producten uit de natuur. (dus ook grondstoffen)

Voorbeelden zijn:

Aardolie, hout, zand, drinkwater, graan, hout enz. 

Hulpbronnen

• Niet-hernieuwbaar = raakt op
• Hernieuwbaar = opnieuw gebruiken 
• Iets is duurzaam op het moment dat je het opnieuw kan gebruiken en het niet op raakt. 

Halffabricaat 

• Als een grondstof wordt bewerkt en men dit verandert in een bruikbaar product dan kan het gebeuren dat het product eerst in een halffabricaat moet veranderen.
• Dit is een tussenproduct waar je nog niks mee kan, maar wel gemaakt moet worden om tot een eindproduct te komen.
• Een voorbeeld van een halffabricaat is meel en deeg.
• Dit heb je nodig om brood te maken, maar je kunt er eigenlijk niks nuttigs mee doen. 

De belangrijkste grondstoffen voor ons: 

Aardolie
Aardgas

IJzer

Zilver

Goud 

Uranium 

Aardolie:

• Vind je in bijna alle werelddelen veel, behalve in Europa & Australië 
• Aardolie wordt gebruikt voor:
• Het maken van brandstof.
• Het maken van plastic. 
• Zonder brandstof zouden we terug worden gegooid naar een manier van leven voor 1900.
• Plastic is een heel goedkoop materiaal wat je overal terugziet. Zonder plastic zou alles veel duurder zijn.
• Nadelen:
• Aardolie is slecht voor het milieu. 
• Het verbruik ervan zorgt voor co2 uitstoot
• Het vervoeren van Aardolie heeft voor grote milieurampen gezorgd. 

Aardgas

• Vind je vooral veel in Noord-Amerika en Azië
• Aardgas wordt gebruikt:
• Als warmtebron.
• Het opwekken van relatief schone energie. (het is de schoonste fossiel brandstof)
• We zouden zonder Aardgas kunnen, maar betaalbare alternatieven zijn heel slecht voor het milieu en andere alternatief zijn nog erg duur.
• Nadelen:
• Aardgas stoot co2 uit, ook als is dit minder erg dan andere fossiele brandstoffen.
• De winning van aardgas zorgt voor aardschokken en schade in de omgeving. (zie Groningen)

Zilver en goud 

• Zilver zit vooral in het continent Amerika in de grond en goud vind je overal behalve in Europa en Afrika.
  
• Zilver gebruikt men voor technisch apparatuur, dat in fotografie wordt gebruikt en goud zit in veel elektronisch apparaten.
  
• Daarnaast vinden veel mensen goud en zilver erg mooi en omdat er niet veel van is wordt het als een waardevol product.
  
• Men gebruikte goud en zilver ook heel lang om de waarde van geld te bepalen.

IJzererts

• IJzererts worden  vooral gewonnen  in                                                            Australië en Brazilië (meer dan 50%)
• De kern van aarde bestaat ook echt alleen uit bijna alleen maar ijzer.
• Van ijzerets maakt men ijzer & staal
• In heel veel dingen die wij gebruiken zit ijzer verwerkt.

Uraniumerts 

• Uranium, wordt vooral gebruikt om te verrijken.
• Op deze manier kun je het gebruiken om (schone) kernenergie op te wekken en kernwapens er van te maken.
• Het nadeel:
• Het afval is radioactief en dus levensgevaarlijk
• Een kernramp kan het leven op aarde voor een lange tijd beëindigen.
• Met kernwapens kun je heel veel kapot en dood maken.
• Uranium is 20 keer minder zeldzaam dan zilver

Uranium in de wereld

Ecologisch voetafdruk:

Geeft aan hoeveel grond 1 persoon nodig heeft per land.