4 Bevruchting en zwangerschap

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Thema 2 Voortplanting en seksualiteit

2.4 Bevruchting en zwangerschap

wat gaan we vandaag doen

herhaling vorige les: 2.4 bevruchting en zwangerschap deel 1

leerdoelen vandaag

nieuwe theorie

zelf aan de slag

herhalen leerdoelen

Primaire geslachtskenmerk

Secundaire geslachtskenmerk

Penis

Schaamhaar

Vagina

Balzak

Borsten

Schaamlippen

Bredere heupen

De zaadcel beweegt zich voort met

1. de kop
2. de zweepstaart
3. zwemvliezen
4. embryo

Tijdens de menstruatie wordt het baarmoederslijmvlies:

1. Dikker
2. Dunner

Hoelang duurt een menstruatiecyclus?

1. 20 dagen
2. 14 dagen
3. 28 dagen
4. 3 á 4 dagen

Wat wordt er tijdens de menstruatie afgebroken?

1. Het baarmoederslijmvlies
2. De spierlaag van de baarmoeder

leerdoelen vandaag (2.4)

Aan het einde van de les kan je:

• beschrijven hoe de bevruchting bij de mens verloopt
  
  
• de embryonale ontwikkeling beschrijven

2.4 Bevruchting en zwangerschap

• Vanaf de puberteit worden eicellen en zaadcellen gemaakt.
  
  
• Als een zaadcel de vrijgekomen eicel bevrucht, kan een meisje zwanger worden.

2.4 Bevruchting en zwangerschap

• Als sperma in de vagina komt, bewegen de zaadcellen zich naar de eileiders.
  
  
• De zaadcellen kunnen 3 dagen in leven blijven in het lichaam van een vrouw.
  
  
• In een eileider kan na ovulatie een eicel aanwezig zijn.
  
  
• Een eicel blijft ongeveer 24 uur in leven.

2.4 Bevruchting en zwangerschap

In de eileider kan bevruchting plaatsvinden:

1. De kop van 1 zaadcel dringt de eicel binnen.
   
   
2. Het celmembraan van de eicel wordt dan meteen ondoordringbaar voor de andere zaadcellen.
   
   
3. De kern van de zaadcel versmelt met de kern van de eicel. 
   
   
4. Zo ontstaat 1 bevruchte eicel met 1 kern.

2.4 Bevruchting en zwangerschap

1. Na de bevruchting deelt de bevruchte eicel zich een aantal keren.
   
   
2. Zo ontstaat een klompje cellen.
   
   
3. Dit klompje cellen wordt door de eileider naar de baarmoeder vervoerd.

2.4 Bevruchting en zwangerschap

• Het baarmoederslijmvlies is dik rond de tijd van de eisprong.
  
  
• In het dikke slijmvlies kan het klompje cellen vastgroeien.
  
  
• Dat heet innesteling.
  
  
• De vrouw is dan zwanger.
  
  
• De periode van ovulatie tot innesteling duurt ongeveer 9 dagen.

2.4 Bevruchting en zwangerschap

• Na de innesteling groeit het klompje cellen uit tot een embryo.
  
  
• Zo noem je het ongeboren kindje in de eerste 3 maanden.
  
  
• In het begin is het embryo nog klein.
  
  
• Om te groeien heeft het zuurstof en voedingsstoffen nodig.
  
  
• Die neemt het embryo op uit het slijmvlies van de baarmoeder.

• Links zie je een embryo van 7 weken oud. Het heeft een hart en bloedvaten.
  
  
• Op de plaats in de baarmoeder waar het embryo is ingenesteld, begint nu de placenta (moederkoek) te groeien).

In de placenta stroomt bloed van het embryo vlak langs het bloed van de moeder.

Door kleine gaatjes in de wanden van de bloedvaten, gaan stoffen van het ene bloedvat naar het andere.

2.4 Bevruchting en zwangerschap

In de placenta:

• gaan zuurstof en voedingsstoffen van het bloed van de moeder -> het bloed van het embryo.

• gaan afvalstoffen van het bloed van het embryo -> het bloed van de moeder.

2.4 Bevruchting en zwangerschap

Na 3 maanden noem je het ongeboren kind een foetus.

Een foetus heeft al alle kenmerken van een mens.

Na 3 maanden: embryo -> foetus (spreek uit: feutus)

• Om de foetus heen zie je de vruchtvliezen.
• De foetus ligt in vruchtwater.
• Het vruchtwater beschermt de foetus tegen stoten, uitdroging en verandering van de temperatuur.

2.4 Bevruchting en zwangerschap

Prenataal onderzoek:

Onderzoeken om te kijken naar de gezondheid van een kind in de baarmoeder.

Afwijkingen bij het ongeboren kind kunnen zo worden opgespoord.

2.4 Bevruchting en zwangerschap

Voorbeelden van prenataal onderzoek:

• NIPT
• vlokkentest
• vruchtwaterpunctie
• echoscopie (echo)
  
  

Deze 4 moet je kennen.

2.4 Bevruchting en zwangerschap

Echoscopie:

• Met behulp van geluidsgolven wordt een beeld gemaakt.
  
  
• Kijken of baby goed groeit.
  
  
• Na 20 weken uitgebreidere echo: kijken of er zichtbare afwijkingen zijn (bijv. een hartafwijking)

2.4 Bevruchting en zwangerschap

NIPT:

• Bij de moeder wordt een beetje bloed geprikt. 
  
  
• In dit bloed zit DNA van de foetus. 
  
  
• Het DNA bevat de informatie voor erfelijke eigenschappen van de baby. 
  
  
• De arts onderzoekt het DNA op afwijkingen.
  
  
• Veilig voor de baby en erg betrouwbaar.

2.4 Bevruchting en zwangerschap

Vlokkentest:

• Arts haalt cellen uit de placenta. 
  
  
• In de placenta zitten cellen van de foetus. 
  
  
• Onderzoeken of er afwijkingen in het DNA zijn.
  
  
• Kleine kans op een miskraam.

2.4 Bevruchting en zwangerschap

Vruchtwaterpunctie:

• Arts zuigt met een naald een beetje vruchtwater op.
   
• Cellen van de foetus in vruchtwater. 
  
  
• Onderzoeken of er afwijkingen in het DNA zijn.
  
  
• Kleine kans op een miskraam.

leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les kan je:

• kan je de embryonale ontwikkeling beschrijven
  
  
• kan je beschrijven wat prenataal onderzoek is en enkele voorbeelden noemen

2.4 Bevruchting en zwangerschap

Het embryo heeft voedingsstoffen en zuurstof nodig:

• De eerste weken na innesteling haalt het embryo dit uit het dikke slijmvlies van de baarmoeder.
  
  
• Daarna: via de placenta en de navelstreng.

Vragen??

herhalen leerdoelen

Aan het einde van de les kan je :

• beschrijven hoe de bevruchting bij de mens verloopt
  
  
• de embryonale ontwikkeling beschrijven

zelf aan de slag

2.4 Bevruchting en zwangerschap deel 1: 

lees de tekst en maak de opdrachten 1 t/m 3