3 vmbo k oefenen met genenparen en kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

nakijken huiswerk van woensdag (gisteren)

3.3 genenparen

opdracht 26, 27 en 28

zelf aan de slag

opdracht 34 en 35 (36)

10 minuten

opdracht 37, 38 en 39

extra werkbladen

Taaislijmziekte

recessief: r 

dominant: R

Mensen die het dominante gen hebben, hebben de ziekte niet.

Taaislijmziekte

2. Het onderzoek wijst uit dat de baby geen taaislijmziekte zal krijgen. Welk genotype of welke genotypen kan de baby hebben?

a. alleen rr

b. alleen Rr

c. alleen RR

d. Rr of rr

e. RR of Rr 

Taaislijmziekte

het juiste antwoord: E 

RR of Rr

Taaislijmziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen (r). Een recessief gen komt niet tot uiting als het dominante gen aanwezig is!!

kaas maken

enzym chymosine

vroeger uit de magen van geslachte kalveren

kalveren hebben een gen dat de productie van chymosine regelt

kaas maken

3. Bij kalveren komt een gen voor, dat zorgt voor de productie van chymosine. In welke cellen komt dit gen voor?

A. alleen in cellen van de maag

B. alleen in cellen van de maag en van de rest van het darmkanaal

C. in alle lichaamscellen

kaas maken

juiste antwoord: C

in alle lichaamscellen

De genen liggen opgeslagen in het DNA van de chromosomen. De chromosomen van een organisme komen in alle cellen van dat organisme voor. 

Kleurenblindheid

gen voor kleurenblindheid bevindt zich in het X-chromosoom

Als een vrouw het gen voor kleurenblindheid in slechts 1 van de 2 X-chromosomen heeft, dan kan zij nog normaal kleuren zien.

kleurenblindheid

8. Is het gen voor kleurenblindheid dominant of recessief? Of is dit niet uit de gegevens op te maken?

A. dominant

B. recessief

C. Dit is niet uit de gegevens op te maken

kleurenblindheid

juiste antwoord: B

recessief

Als een vrouw 1 gen voor kleurenblindheid heeft, kan zij nog normaal zien. Normaal zien is dus dominant. Kleurenblindheid is dan recessief.

Brandnetel

gezaagde bladrand of gave bladrand

kruising 1: gaafrandig blad x gezaagd blad

F1: allemaal gezaagde bladrand

Is het gen voor een gaafrandige bladrand bij deze brandnetel dominant of recessief? 

brandnetel

Je weet dat ALLE F1 nakomelingen een gezaagde bladrand hebben. Ook is gegeven dat de ouders een gaafrandige en gezaagde bladrand hebben, dus zijn verschillen van elkaar. Dus gezaagd kan niet recessief zijn, want anders zouden er ook F1 nakomelingen met een gave bladrand zijn. 

Dus een gaafrandige bladrand is recessief.

P: genotype: aa      x      AA

     fenotype: gaaf           gezaagd.    (is gegeven in de tekst)

F1: genotype: Aa

       fenotype: gezaagd   (is gegeven in de tekst)

brandnetel

15. Kruising 2: gezaagd blad x gezaagd blad

Onder de nakomelingen zijn planten met een gezaagde en planten met een gave bladrand.

brandnetel

Welke bewering over het genotype van de ouderplanten bij kruising 2 is juist?

A. Beide planten zijn heterozygoot

B. Beide planten zijn homozygoot

C. Een plant is homozygoot, de andere plant is heterozygoot

brandnetel

juiste antwoord: A

Een plant heeft een gave bladrand als het recessieve gen homozygoot aanwezig is. Beide ouders (met gezaagde bladeren) leverden dus een recessief gen; zij zijn dus heterozygoot.

Chromosomen in een cel

16. Leg uit hoe men aan de chromosomen kan zien dat de cel van een man afkomstig is.

Chromosomen in een cel

antwoord: In de afbeelding zijn rechtsonder twee ongelijke geslachtschromosomen oftewel een X- en een Y-chromosoom weergegeven. 

Vrouwen hebben twee X-chromosomen, mannen hebben een X- en een Y-chromosoom.

Chromosomen in een cel

17. Twee typen cellen in het lichaam van een man zijn spermacellen en witte bloedcellen. 

Kunnen de afgebeelde chromosomen uit een spermacel afkomstig zijn? En uit een witte bloedcel? 

Leg je antwoord uit.

Chromosomen in een cel

antwoord: Alleen uit een witte bloedcel. In de witte bloedcellen komen de chromosomen in tweevoud voor. 

In de spermacellen komen de chromosomen in enkelvoud voor.

Dolly

19. Een eicel van een schaap bevat 27 chromosomen. 

Hoeveel chromosomen bevat de celkern van een lichaamscel van een schaap?

Dolly

20. Bij schaap 1 zijn de kop en poten wit. Bij schaap 2 zijn de kop en de poten zwart. De kleur van de kop en van de poten komt tot stand onder invloed van genen.

Zijn bij Dolly de kop en de poten wit of zwart? Of is dit op grond van de gegevens niet te zeggen?

A. wit

B. zwart

C. Dit is op grond van de gegevens niet te zeggen

Dolly

antwoord: A

Genen bevinden zich in de kern. De genen van Dolly zijn afkomstig uit de kern van schaap 1.