4.1 ontwikkeling van het leven op aarde mavo 3 2023-2024

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Ontwikkelingen van het leven op aarde

4.1 Ontwikkeling van het 

leven op aarde

leerdoel

4.1.1 Je kunt een tijdbalk van het leven op aarde en een stamboom van organismen aflezen.

Sinds het ontstaan van de aarde zijn er allerlei soorten organismen ontstaan. Eerst ontstonden eencellige organismen. Hieruit hebben zich langzaam alle soorten ontwikkeld die wij nu kennen.

Ontwikkelingen van het leven op aarde

De aarde bestaat ongeveer:

• 4,6 miljard jaar
• dit is 4600 miljoen jaar

 de ontwikkeling van het leven op aarde

Na het bestaan van de aarde was het nog niet mogelijk om er te leven omdat het zo warm was. de eerste levensvormen waren eencellig en leefde in water.

 de ontwikkeling van het leven op aarde

3800 miljoen jaar geleden was de aarde voldoende afgekoeld en ontstonden de eerste levensvormen.

Dit waren eencellige dieren zonder celkern. Ze leefde in water.

Uit deze organismen ontwikkelde zich de eerste bacteriën.

Daaruit ontstonden eencellige organismen die aan fotosynthese deden. Er ontstond zuurstof.

 de ontwikkeling van het leven op aarde (water)

1000 miljoen jaar geleden eerste

waterdieren ontstaan

500 miljoen jaar geleden ontstonden er

steeds nieuwe soorten in een korte tijd.

Organen ontwikkelde zich en dieren gingen op elkaar jagen.

Ook dieren met een wervelkolom ontstonden in deze tijd. De voorouders van de eerste vissen.

 de ontwikkeling van het leven op aarde (land)

450 miljoen jaar geleden kwamen de eerste planten aan land gevolgd door insecten en gewervelde dieren (dieren met een wervelkolom)

Er ontstonden kikkers, salamanders, hagedissen en reuzeninsecten.

Vanaf 240 miljoen jaar geleden bevolkte de dinosauriërs de aarde.

• Vraag: Hoe veranderen dieren door de jaren heen?

 de ontwikkeling van het leven op aarde (land)

65 miljoen jaar geleden inslag van metorieten 

Ontwikkelingen van het leven op aarde

• Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben, vertonen verwantschap
  
• Hoe jonger de gemeenschappelijke voorouder in een stamboom zit, hoe verwanter groepen zijn.
  

Stambomen en verwantschap

wat	Opdracht 1 t/m 8+ maken
Hoe	Lees de tekst nog een keer en maak daarbij de vragen.
Hulp?	Check eerst je boek. Vraag daarna om hulp
Tijd	Rest van de les
Klaar Eind v/d les	Opdrachten af? Ga vast verder met de volgende basisstof Afsluiting (wacht met opruimen van je boeken!)