hyperbool, eufemisme, understatement

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Stijlmiddelen: hyperbool, eufemisme, understatement

Welke twee stijlfiguren?
In een loodzware race bij temperaturen onder het vriespunt wist Michiel het Nederlands kampioenschap veldrijden onder 18 te winnen. Na de wedstrijd werd hij geïnterviewd: "Niet slecht", was zijn antwoord.

Uitleg stijlmiddelen

Wat zijn stijlmiddelen en wanneer gebruik je die?

- manieren om je tekst kleurrijker te maken. 

Je gebruikt ze om je boodschap beter over te brengen; het wordt beter onthouden en maakt het krachtiger. Soms ontstaat daar ook humor door.

Hyperbool

•  schrijver gebruikt bepaalde woorden, zodat ze versterkt of   verzwakt worden.
•  bij een hyperbool-> de werkelijkheid wordt overdreven
•  hyperbool heeft humoristisch effect
•  hyperbolen zijn vaak uitdrukkingen

Lesdoelen

Aan het einde van de les: 

- weet je wat de volgende stijlmiddelen zijn: hyperbool en eufemisme

- kun je deze stijlmiddelen herkennen

- weet je wanneer je deze stijlmiddelen kunt toepassen in je eigen teksten

Stijlfiguren: hyperbool

Als je overdrijft, gebruik je een hyperbool.

Je zegt: 'Hij barst van het geld';

je bedoelt: 'Hij is rijk'.

Wat zijn de hyperbolen?

1. Ik schaamde me dood toe hij dat zei.
2. Ik heb me kapot gelachen om die grap.
3. Ik sterf onderhand van de dorst.
4. Peter stikte van de lach.
5. Frits wordt gek van de jeuk.
6. Ik vries mijn billen er nog af, zo koud is het hier.

Opdrachtje

Bedenk 3 hyperbolen en zet ze in de chat. 

Zet erbij waarom het een hyperbool is.

Je krijgt hier 2 minuten voor.

Eufemisme

Een verzachtende uitdrukking-> niet spottend bedoeld is

• voorkomen dat een mededeling hard of onaangenaam overkomt
• bepaalde zaken fraaier over laten komen
• DUS: op een verzachtende manier of nette manier onder woorden brengen van iets wat niet zo prettig of netjes is

voorbeelden eufemisme

• Na een lange lijdensweg ging hij heen. 
  
• Volgens mij is er aan jou een steekje los! 
  
• De examinator heeft onzorgvuldig gehandeld. 
  
• Gisteren hebben we opa naar zijn laatste rustplaats gebracht.
  
• Zij werkt daar als interieurverzorgster.
  
• 'Hoe is het met uw stoelgang?', informeerde de dokter.
  
• De dierenarts heeft de hond laten inslapen. 
  
• De directie wil het personeelsbestand afslanken. 
  

Wat zijn de eufemismen?

1. Wij hebben helaas onze hond moeten laten inslapen.
2. Zij hebben de liefde bedreven.
3. Hij heeft haast, want hij moet een grote boodschap.
4. Op dit moment is hij werkzoekend.

braken

sterven

inbreker

afmaken van vee

spam

ontslaan

vomeren

laten gaan

ongewenste bezoeker

ruimen

E-mailmarketing

laten gaan

Bedenk bij de volgende 

woorden/woordcombinaties een eufemisme.

- Dood gaan
- Plassen
- Poepen
- Schoonmaakster
- Kerkhof

Je krijgt hier 3 minuten voor.

Opdrachtje

Schrijf voor jezelf in je eigen woorden op wat de volgende stijfiguren zijn:

• Hyperbool
  
• Eufemisme
• understatement 

Geef hierbij enkele voorbeelden om het te verduidelijken. 

spuugzat

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

verzuipen

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

onaangenaam verrast

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

een verschrikkelijke bende

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

lachten zich een breuk

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

met de tong uit de mond

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

De dierenarts heeft onze hond laten inslapen.

_________

1. eufemisme
2. hyperbool

Ik WORD KNETTERGEK van je gezeur.

1. hyperbool
2. eufemisme

Vannacht hebben onze buren ongewenst bezoek gehad.

__________________________

1. eufemisme
2. hyperbool

Na een lange lijdensweg, ging hij heen.

_____

______

1. eufemisme
2. hyperbool

Een deel van het personeel zal moeten AFVLOEIEN.

1. hyberbool
2. eufemisme

Understatement

Wat is een understatement?

1. Een beeldspraak waarbij je beeld gebruikt
2. Een stijlfiguur waarbij je bewust iets extra sterk uitdrukt
3. Een stijlfiguur waarbij je iets bewust minder sterk uitdrukt
4. Een stijlfiguur waarbij je meerdere dingen opsomt achter elkaar

Hyperbool of understatement?

1. Understatement: Ze was een tikje vermoeid na het lopen van de marathon.
2. Hyperbool: Ze was een tikje vermoeid na het lopen van de marathon.

Het tegenovergestelde van een understatement is een...

1. Retorische vraag
2. Hyperbool
3. Woordspeling
4. Neologisme

Een schrijver gebruikt een understatement om ....

1. iets extra op te laten vallen.
2. iets minder erg te maken.
3. een grapje te maken.

In welke zin zit een understatement?

1. Je hebt een tien, geweldig!
2. Toen Jan een schrammetje op zijn vinger had, zei zijn broer: "Nou nou, als je maar niet doodbloedt!"
3. Toen oma was overleden zei opa dat ze teruggegeven was aan het universum.
4. Toen Lara een 1 had voor haar proefwerk, zei de leraar: "Het kon beter."

Wat is het verschil tussen een understatement en een eufemisme?

Wat is het verschil tussen litotes en understatement?

Hierna volgt een filmpje over alle stijlfiguren!