H5 oriëntatie + deel 1 5.1 Handel en de opkomst van steden

Lesdoelen

• Je weet dat hoofdstuk 5 gaat over de periode 1000 - 1500
• Je kan twee oorzaken noemen voor het opkomen van steden in de middeleeuwen

5.1 Handel en de opkomst van steden

Planning

• Lesdoelen
• Uitleg 
• Quizje
• Opdrachten maken 
• Hoe zat het ook alweer?
• Huiswerk noteren

Er komen weer steden

• Rond jaar 1000:
• Verandering --> handel + nijverheid bloeide weer op
• Continuiteit --> Meeste mensen woonden + werkten op platteland 

• Er zijn twee oorzaken voor het opkomen van steden

Er komen weer steden

• Voedsel ruilen op markten bij kruispunten, kloosters, kastelen --> Daar ontstonden dorpjes met handelaren + ambachtslieden --> sommige werden steden 
• Boeren trokken naar de steden 
• Tussen 900 - 1300 ontstonden er +/- 1000 steden in Europa
• Onstaan landbouw- stedelijke samenleving = Maatschappij waarin merendel op platteland woont + werkt, maar ook deel in steden als ambachtsman of handelaar

Er komen weer steden

• 2. Woeste gronden ontginnen -->
• = het voor landbouw bruikbaar maken van bossen en moerassen

• 1 + 2 zorgen voor stijging voedselopbrengst --> zorgt voor stijging bevolking + meer voedsel over om te ruilen 

Er komen weer steden

• 1. Verbetering in de landbouw:
• Betere werktuigen: ploeg van ijzer, het halsjuk
• Grond efficiënter gebruiken --> drieslagstelsel: 
• Een systeem waarbij zomergraan, wintergraan en braakliggen (dat er niets groeit) om het jaar wordt afgewisselt. Zo raakt het land niet uitgeput en is de oogst groter. 

Wat is GEEN verbetering in de landbouw in de middeleeuwen?

1. Ontginning
2. Ijzeren ploeg
3. Drieslagstelsel
4. Graanmolen

1. hofstelsel
2. drieslagstelsel
3. zomer en winter graan
4. landbewerken

Welk begrip hoort NIET bij het drieslagstelsel?:

1. Braak
2. Zomergraan
3. Lentegraan
4. Wintergraan

Van welk begrip is dit de betekenis?:
Woest grond veranderen in landbouwgebied

1. Oogst
2. Ontginnen
3. Landbouwtechniek
4. Drieslagstelsel

Door het drieslagstelsel werden de oogsten kleiner, omdat een deel van de grond leeg was

1. Waar
2. Niet waar

Waarom maakten de boeren gebruik van het drieslagstelsel

1. om misoogsten te voorkomen.
2. het voorkwam dat er ziektes uitbraken
3. dan hadden de boeren het niet zo druk

Waar ontstonden de steden?

1. Kloosters
2. Kastelen
3. Kruispunten
4. A, B en C zijn goed

Opdrachten maken 

• Orientatie: opdracht 1 & 2 
• 5.1 Handel en de opkomst van steden: opdracht 1 t/m 7 
• Na 15 min aantal opdrachten bespreken

• Eerder klaar?
• Maak begrippenlijst / leer begrippen


• Bekijk ontdekkingsplaat 

Opdrachten bespreken

• 5.1 Opdracht...
• 4
• 5

• Hoe zat het ook alweer?
• Hoe werkt het drieslag stelsel?