9.4 9.5 - Voortplanting planten en Bestuiving

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Thema 9 

Planten

1.4 - Voortplanting

LEERDOELEN

•  Je kunt beschrijven hoe ongeslachtelijke en geslachtelijke voortplanting plaatsvinden en je kunt hiervan voorbeelden bij planten geven.
•  Je kunt de delen van een bloem noemen met hun kenmerken en functies.
• Je kunt beschrijven hoe bestuiving plaatsvind en je kunt hiervan voorbeelden bij planten geven.
• Je kunt voorbeelden geven van zaad verspreiding.

Ongeslachtelijke voortplanting

door mitose = gewone celdeling

• Stekken
• Enten
• Bollen
• Knollen
• Wortelstokken
• Uitlopers

Ongeslachtelijke voortplanting

Stekken - stuk van plant afsnijden en op water -> groeien nieuwe wortels uit

-> wordt nieuwe plant

Enten - stengel van plant op andere stengel plaatsen -> vaatbundels groeien aan elkaar -> plant kan verder leven

Knollen en bollen

Knol -> verdikte stengel; vb. aardappel

Bol -> wortel met dikke bladeren er omheen; vb. ui

Kunnen uitgroeien tot nieuwe planten - Kopie van 'ouderplant'

Geslachtelijke voortplanting

versmelten stuifmeelkorrel + eicel (ontstaan door meiose)

twee ouderplanten -> nakomeling heeft eigenschappen van beide

Door bestuiving! -> taak van de bloem

Onderdelen bloem

Onderdelen

Bloembodem - 

Kelkbladeren - bescherming tegen kou, uitdroging beschadiging

Nectarkliertjes - kliertjes onderin bloem, maken nectar

Kroonbladeren - lokken insecten

Stamper - Voor voortplanting

Meeldraden - Voor voortplanting

Meeldraden en stamper

De meeldraden en stamper zijn de voortplantingsorganen van de plant.

Stamper

• Geheel = stamper
• Eicel = vrouwelijke geslachtscel  

Het volgende onderdeel van een bloem is de stamper. De stamper bestaat uit drie delen: Stempel, stijl en vruchtbeginsel. In het vruchtbeginsel bevind zich het zaadbeginsel waarin de vrouwelijke geslachtscel van de plant zit: het eicel. 

Meeldraden en de stamper zijn dus nodig om voort te kunnen planten. 

Zelfstandig aan de slag

• Lees basisstof 4 goed door en/of kijk het instructiefilmpje
• Maak opdracht 1 t/m 7 

• Kijk de opdrachten na met het antwoordboek of digitaal
• Oefen de Flitskaarten en check de leerdoelen met de Test Jezelf

Klaar? 

•  Samenhang maken

Bestuiving

Verspreiden stuifmeelkorrels:

- Zelfbestuiving

- Kruisbestuiving

- Wind (windbloemen)

- Insecten (insectenbloemen)

Kenmerken van insectenbloemen en windbloemen

WINDBLOEM

• kleine onopvallende kroonbladeren
• Veel lichte stuifmeelkorrels
• meeldraden hangen buiten de bloem
• Veervormige stempel

INSECTENBLOEM

grote, fel gekleurde kroonbladeren

              Ontstaan zaden

Kiemende plantjes

Voedingsstoffen door navelstreng van moederplant naar zaadje

Bevruchtte eicel -> kiem

Zaadbeginsel -> zaad

Zaadlobben bevatten reservevoedsel

Na ontkieming - zelf voedsel maken (fotosynthese)

Verspreiding van zaden

• De plant verspreid zelf de zaden
• De wind verspreid de zaden
• Dieren verspreiden de zaden

zaadverspreiding

door de plant zelf

zaadverspreiding

door dieren

zaadverspreiding 

door planten

Zelfstandig aan de slag

• Lees basisstof 5 goed door en/of kijk het instructiefilmpje
• Maak opdracht 1 t/m 7 (+8)

• Kijk de opdrachten na met het antwoordboek of digitaal
• Oefen de Flitskaarten en check de leerdoelen met de Test Jezelf

Klaar? 

•  Samenhang maken

Een aardappel kan uitgroeien tot een plant

1. Waar
2. Niet waar

Een aardappel die uitgroeit tot een plant is een voorbeeld van geslachtelijke voortplanting

1. Waar
2. Niet waar

Welk deel van de plant is bedoeld om insecten te lokken?

1. Kelkbladeren
2. Kroonbladeren
3. Bloembodem
4. Stamper

Welk deel van de plant is bedoeld om stuifmeelkorrels te verspreiden?

1. Kelkbladeren
2. Stamper
3. Nectarkliertjes
4. Meeldraden

Welk soort planten heeft fel gekleurde kroonbladeren?

1. Windbloemen
2. Insectenbloemen
3. Beide
4. Geen van beide

Wat is bevruchting bij planten?

1. als een plant een vrucht heeft
2. als de kern van de stuifmeelkorrel samensmelt met de kern van de eicel
3. als een boom appels heeft
4. Als een plant stuifmeelkorrels heeft

Is onderstaande uitspraak juist of onjuist?
Bevruchting vindt plaats in de stijl van een plant

1. Juist
2. Onjuist

Je ziet een vlinder bij een bloem. Waarom vliegen vlinders van bloem naar bloem?

1. Om de plant te bevruchten
2. Om nectar te drinken
3. Om zaden te verspreiden