Signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Signaalwoorden

Verbanden in de tekst

Bij begrijpend lezen (en dus het eindexamen) is het van groot belang dat je signaalwoorden kunt herkennen en weet welk verband ze in de tekst aangeven.

Signaalwoorden geven aan wat verschillende delen van een tekst met elkaar te maken hebben. Bijvoorbeeld: nu komt er een voorbeeld, reden of gevolg.

Tekstverbanden komen voor in alinea's maar ook tussen alinea's.

 Bijvoorbeeld:
1. Twee alinea's kunnen een tegenstelling vormen
2. De eerste alinea geeft het gevolg, de tweede alinea de oorzaken
3. De tweede alinea geeft een toelichting op, een uitwerking van de eerste alinea

4. Twee, drie alinea's kunnen samen een opsomming vormen
5. De tweede alinea geeft een voorwaarde voor de regel in de eerste alinea

Je moet de volgende signaalwoorden kennen:

uitspraak - voorbeeld

bijvoorbeeld, als voorbeeld, zo, zoals, neem nou, ter illustratie

Voorbeeldzin:
Ik houd ontzettend van sporten. Zo ben ik lid van twee verenigingen en ik train twee keer in de week.

Maak een zin met het signaalwoord voor een voorbeeld:

Opsomming

Ten eerste, ten tweede, verder, bovendien, ten slotte, daarnaast, tevens, nog, ook.............

Voorbeeldzin:
Mijn vrije tijd gebruik ik voor leuke dingen. In de eerste plaats sport ik graag. Verder houd ik van shoppen. Ook vind ik het heerlijk om een spannend boek te lezen.

Maak een zin met het signaalwoord voor een opsomming:

Tegenstelling

maar, daarentegen, hoewel, echter, integendeel, enerzijds....anderzijds, daar staat tegenover

Voorbeeldzin:
Ik ben dol op sporten, maar mijn zusje heeft er een hekel aan.

Maak een zin met het signaalwoord voor een tegenstelling:

Uitspraak - reden

daarom, want, omdat, immers, namelijk


Voorbeeldzin: Ik moet een extra flexuur draaien, omdat ik veel lessen gemist heb.

Maak een zin met het signaalwoord voor uitspraak - reden:

middel - doel

waarmee, daarmee, met dat doel, het doel is, door middel van, om, om te

Voorbeeldzin: De regering wil graag dat iedereen automatisch donor wordt. Door middel van reclamespotjes vragen ze aandacht voor dit onderwerp.

Maak een zin met het signaalwoord voor een middel - doel:

oorzaak - gevolg

daardoor, hierdoor, doordat, zodat, waardoor, als gevolg van, het gevolg is


Voorbeeldzin: De afgelopen weken ben ik ziek geweest. Hierdoor ben ik op school ontzettend achter geraakt.

Maak een zin met het signaalwoord voor een oorzaak - gevolg:

uitspraak - uitleg of toelichting

dat wil zeggen, met andere woorden, ter toelichting


Voorbeeldzin: In dit bedrijf worden mobieltjes gerecycled. Dat wil zeggen dat medewerkers ze uit elkaar halen en de materialen opnieuw gebruiken.

Maak een zin met het signaalwoord voor uitleg of toelichting:

conclusie

dus, alles overziend, concluderend, dat betekent


Voorbeeldzin: Ik wil na mijn eindexamen met vrienden op vakantie naar Spanje en dat kost nogal wat. Ik moet dus een baantje nemen om dat te kunnen betalen.

Maak een zin met het signaalwoord voor een conclusie:

samenvatting

kortom, al met al, alles bij elkaar, samenvattend


Voorbeeldzin: Ik wil graag naar de havo, maar mijn docenten denken dat het te hoog gegrepen is. Kortom, het is nog onduidelijk naar welke school ik straks ga.

Maak een zin met het signaalwoord voor een samenvatting:

voorwaarde

op voorwaarde dat, mits, als, indien, tenzij


Voorbeeldzin: Als je nu meteen vertrekt, kun je nog op tijd komen voor de volgende les.

Maak een zin met het signaalwoord voor een voorwaarde:

vergelijking

net als, vergeleken met, zoals, hetzelfde

Voorbeeldzin: Vergeleken met vorig jaar zijn de temperaturen in de Alpen nu een stuk hoger

Maak een zin met het signaalwoord voor een vergelijking:

Opdracht:

Maak bij elk signaalwoord een goede voorbeeldzin.
Werk dit uit op de computer en neem het vrijdag mee naar de les.

Handige websites:

http://nederlandsopthamen.weebly.com/alineaverbanden--signaalwoorden.html
http://virtueletraining.com/lezen/signaalwoorden/
http://www.taalwinkel.nl/schrijfproces/signaalwoorden/