Het zenuwstelsel 2025

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Zenuwstelsel

Hoe zit je er bij?

😒🙁😐🙂😃

Wat weet jij van het zenuwstelsel?

Lesdoelen

• Na deze les ken/kun je:
  
• Termen en begrippen weet je en kun je uitleggen 
• De functies van de verschillende zenuwstelsels benoemen
• De werking van de verschillende zenuwstelsels benoemen
• De functie van de grijze en witte stof benoemen
• Het geleerde toepassen

Neurologie

Neurologie is een medisch specialisme dat zich met name bezighoudt met de diagnostiek en behandeling van ziekten van de hersenen, het ruggenmerg en de zenuwen.

Bijpassende begrippen zijn: 

# Neuroloog is de specialist / arts die dit als vakgebied heeft

# Neurologisch is met betrekking tot het zenuwstelsel

# Neuropathie is het niet goed meer functioneren van zenuwcellen en zenuwweefsel

 

Functies van het zenuwstelsel

• dat je kunt voelen, zowel pijn, druk, warmte en koude.                                     Geeft deze prikkels door naar je hersenen. 
• dat je kunt bewegen, lopen zitten staan, spreken etc.                                             En de coördinatie die daarvoor nodig is
• dat bje jebweust bent van je omgeving en wat daar gebeurt
• dat je kunt denken het vormt je geheugen en slaat ervaringen op
• dat je emoties kunt ervaren

Het zenuwstelsel

Anatomische & fysiologische indeling

Anatomische indeling:

Centraal zenuwstelsel

=

hersenen en ruggenmerg

Perifeer zenuwstelsel

=

alle uitlopers naar alle weefsels en organen

Fysiologische indeling

• Op basis van de functie van het zenuwstelsel
• Soort integratie; zorgt ervoor dat alle organen goed op elkaar zijn     afgestemd
• Hiërarchie; de hersenen zijn de baas (bijv,. reflex)
• Richting van het signaal / zenuwbanen  
• (efferent / motorische banen  , afferent / sensorische banen)                              Efferente zenuwbanen geven informatie vanuit brein naar het lichaam.        Afferente zenuwbanen geven informatie vanuit lichaam naar brein toe.

Fysiologische indeling:  

Animale zenuwstelsel

(willekeurig)

Autonome zenuwstelsel

(vegetatief/ onwillekeurig)

parasympatische naast sympatische

Animale zenuwstelsel

Sturen de skeletspieren aan / motoriek

Onder invloed van jouw eigen wil

Bewuste handelingen dus waar je voor kiest

Zijn de dwarsgestreepte spiercellen !

Autonome zenuwstelsel

Vegetatief of onwillekeurig

Bestuurt het gladde spierweefsel, het hartspierweefsel, klierweefsel.

Bloedsomloop, spijsvertering, uitscheiding, ademhaling, functies van de huid.

Dit kun je verdelen in het parasympatische en (ortho) sympatische systeem

Zijn de gladde spiercellen en de hartspiercellen en het klierweefsel

Parasympathisch systeem

Wordt actief als het lichaam in ruststand is

Lichaam komt tot rust, voedsel verteert, energie wordt aangevuld

Rustsysteem

Sympathisch systeem

Wordt actief bij verrichten van arbeid

Bijv. sporten, woede, angst (snel reageren)

Bloeddruk stijgt, suikerspiegel verhoogd, adrenaline,, verhoogde spierspanning, grote pupillen, zweten

Stimuleert hartactiviteit en ademhaling

Vecht- vlucht systeem

Antagonistische werking

Het sympathische zenuwstelsel en het parasympathische zenuwstelsel werken tegengesteld aan elkaar; ze hebben een antagonistische werking. Toenemende activiteit van het ene systeem gaat gepaard met verminderende activiteit van het andere en omgekeerd. Het komt niet voor dat een van beide systemen niets doen. Er is geen sprake van alles of niets, maar van meer of minder. Hun werking hangt met elkaar samen.

 

Rood = het sympathische zenuwstelsel

Zenuwcellen (ruggenmerg), grensstreng, zenuwknopen (buikholte), zenuwvezels 

Bijniermerg: adrenaline

Blauw = parasympatische zenuwstelsel

Zenuwcellen (hersenstam), zwervende zenuw (hoofd hals gebied), zenuwvezels

de zenuwcel / neuron

soorten cellen

zenuwstelsel bestaat uit 2 soorten cellen

1. cellen voor ontvangen en doorsturen van impulsen

in afferente en efferente zenuwbanen

afferent = impulsaanvoer naar hersenen toe 

dus van perifeer naar centraal

efferent = impulsaanvoer naar weefsels en organen toe

dus van centraal naar perifeer

2. steuncellen zijn cellen die zorgen voor bescherming en onderhoud van de zenuwcellen

zenuwcel type:

neuron (algemene cel)

sensibele  cel = waarneming van perifeer naar centraal

motorische zenuwcel (neuriet)

= aansturing spierweefsel en klieren

steuncel:

gliacellen = onderhoud en bescherming

neuroglia

astrocyten

oligodendrocyten

Grijze en witte stof

Grijze stof

Substantie grisea genoemd; bevat de cellichamen van de neuronen, de dendrieten en de korte axonen. ( daarvan wel weinig in de hersenen)

De grijze stof dankt zijn kleur aan de haarvaten en de cellichamen van de neuronen. 

De grijze stof bevindt zich met name aan de buitenkant van de hersenen.

De functie van de grijze stof is het opslaan/verwerken en doorsturen van informatie.

Centrale zenuwstelsel bestaat uit grijze stof.

Dus jouw databank...kennis en denkvermogen
 

Witte stof

 Substantie alba genoemd; bestaat uit de axonen met een mergschede.

De axonen zijn bedekt met een laagje gliacellen welke opgebouwd zijn lipiden. 

Lipide geeft de witte stof de typische wittige kleur. 

De witte stof bevat geen dendrieten.

De functie van de witte stof is impulsgeleiding.

Myeline / myelineschede

OPzoek toets

pak je AFZ boek of licentie er bij

Noem 5 vegetatieve functies van het autonome zenuwstelsel

Beschrijf de werking van het het sympathische zenuwstelsel

Welk orgaan ondersteunt de werking van het sympathische zenuwstelsel?

1. bijnier
2. nier
3. hart
4. grote hersenen

Waaruit bestaat de grijze stof

1. Celkern van zenuwcellen
2. Uitlopers van zenuwcellen
3. bevat dendrieten
4. zaagsel

Het parasympatisch zenuwstelsel wordt ook wel vlucht-vecht systeem genoemd

1. juist
2. onjuist

Als je plotseling schrikt wordt het sympathische zenuwstelsel actief

1. juist
2. onjuis

Het parasympatische zenuwstelsel wordt ook wel het rustsysteem genoemd

1. juist
2. onjuist

Het hormoon adrenaline ondersteunt de werking van het sympathische zenuwstelsel

1. juist
2. onjuist

Welk deel van het zenuwstelsel wordt actief als het lichaam energievoorraden in het lichaam aanvult

1. willekeurig zenuwstelsel
2. animale zenuwstelsel
3. sympathisch zenuwstelsel
4. parasympathisch zenuwstelsel

Het parasympatische zenuwstelsel en het sympathische zenuwstelsel hebben een antagonistische werking ten opzichte van elkaar. Wat wil dat zeggen, noem een voorbeeld