12.4 Kou en hitte TL/Havo

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Welkom!

11.4 Extreme omstandigheden

 Wat gaan we doen?

1. Vragen over PO?

2. Herhalen 

3. Bespreken huiswerk: Vervoer in planten  12.3

4. Uitleg 12.4 Hitte & Kou

5. Werken aan huiswerk/ PO (inleveren volgende week)

Heeft een insect een open of een gesloten bloedsomloop?

1. open
2. gesloten

wat vervoert het bloed bij de vis

1. zuurstof
2. zuurstof en voedingsstoffen
3. voedingsstoffen en afvalstoffen
4. zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen

Hoe heet het onderdeel dat de voedingstoffen vervoerd in de plant?

1. vaatbuisjes
2. vaatbundels
3. haarvaten

Bij de plant zit in de buitenring de

1. Houtvaten
2. Bastvaten

In de kieuwen van een vis vindt gaswisseling plaats door diffusie. Welke uitspraak
over diffusie is juist?

1. Bij diffusie stroomt zuurstof van een lage naar een hoge concentratie.
2. Bij diffusie stroomt zuurstof van een hoge naar een lage concentratie.
3. Bij diffusie stroomt zuurstof van het bloed in de kieuw naar het water.
4. Diffusie vindt plaats in de kieuwboog.

planteneters

vleeseters

alleseters

planten

vlees

lange darmen

korte darmen

middellange darmen

knip kiezen

plooi kiezen

knobbel kiezen

planten en vlees

Wat vervoeren de houtvaten?

1. water en mineralen
2. water en glucose
3. water en zuurstof
4. water

Heeft een vis een open of een gesloten bloedsomloop

1. open
2. gesloten

Fotosynthese

                   +                      -->                       +

Verbranding

                   +                      -->                       +

______________________________________________________

Koolstofdioxide

Koolstofdioxide

Zuurstof

Zuurstof

Water

Water

Glucose

Glucose

Het bloed van de insect vervoert zuurstof

1. juist
2. onjuist

12.3 Vervoer

Welke vragen zijn er?

12.4 Wat gaan we leren vandaag?

1. Je leert hoe dieren zijn aangepast aan warmte en kou.
   
2. Je leert hoe planten droogte overleven.

warmbloedig 

Temperatuur redelijk constant

koudbloedig

Temperatuur zelfde als omgeving

Hoe blijft een dier koel?

Warmbloedige dieren hebben aanpassingen voor de warmte

Warmte kwijtraken via:

• Zomervacht
• Warmte afgeven via het bloed
• Luchtstroom
• Zweten en hijgen

Hoe blijft een dier koel?

Warmbloedige dieren hebben aanpassingen voor de warmte

Warmte kwijtraken via:

• Zomervacht
• Warmte afgeven via het bloed
• Luchtstroom
• Zweten en hijgen

Hoe blijft een dier warm?

Te koud = kans op onderkoeling

• Isolatie (wintervacht)

Hoe blijft een dier warm?

Te koud = kans op onderkoeling

• Isolatie (wintervacht)
• Klein oppervlak (kleine oren, benen intrekken, korte stevige poten)

Hoe blijft een dier warm?

Te koud = kans op onderkoeling

• Isolatie (wintervacht)
• Gedrag: Kou vermijden  (winterslaap Of winterrust)

Winterrust:

Hoe blijft een dier warm?

Te koud = kans op onderkoeling

• Isolatie (wintervacht)
• Gedrag: Kou vermijden (winterslaap Of winterrust)
  

Winterslaap:

Waarom zien vossen er verschillend uit?

 koudbloedig dier

Koudbloedige dieren nemen de temperatuur van hun omgeving aan.

Lichaam opwarmen: in de zon liggen
Lichaam afkoelen: in de schaduw/in het water

Te koud: verbranding langzamer, bewegen trager !

Hoe overleven planten droogte?

Hoe overleven planten droogte?

Woestijnplanten aanpassingen:

- Water opnemen

- Water opslaan in dikke stengels of bladeren

- Verdamping tegengaan: 

•          kleine bladeren (doorns)
•          vetlaagje 
•          haren of stekels
•          huidmondjes liggen diep in blad

Hoe overleven planten droogte?

Poolplanten aanpassingen:

• Kleine bladeren
• Vetlaagje
• Bladeren liggen op de grond
• Donsharen

Welke plant is het best aangepast aan stortregens?

1. cactus
2. acacia

TL: Gaat aan het werk met de opdrachten

 Maak van 12.4 opdracht 2,3,6,7,9,10,13,14,18,19,20,21,22,23

  

OF PO DIER

Havo: Korte uitleg over blz 110: lichaamsoppervlak

Het kleine 'dier' heeft een lichaamsoppervlak van hoeveel vlakjes?

1. 1
2. 3
3. 4
4. 6

Het grote 'dier' heeft een lichaamsoppervlak van hoeveel vlakjes?

1. 6
2. 24
3. 36
4. 48

Waarom koelen kleine dieren sneller af dan grote dieren?

Grotere dieren hebben een relatief klein oppervlak ten opzichte van het volume 

Hierdoor is het warmteverlies bij grote dieren relatief kleiner t.o.v. kleine dieren.

Aan de slag 

- Werken aan weektaak: 

TL: 12.4 opdracht: 2,3,6,7,9,10,13,14,18 t/m 23

Havo: 12.4 opdracht: 3,6,7,9,13,14,16,18,19,23 t/m 26

Of

Werken aan PO Dier