1.3 Revolutie in Rusland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H.1 De Eerste Wereldoorlog

§ 1.3 Revolutie in Rusland

Je kunt uitleggen wat:

1. De kenmerken waren van het        Russische rijk.

2. Hoe Rusland een republiek 

    werd.

3. Hoe Rusland communistisch          werd.

4. Hoe de USSR ontstond.

Dit ga je leren in paragraaf § 1.3

Opbouw

- De Romanovs

- Het communisme

- Februarirevolutie

- De Voorlopige Regering

- Oktoberrevolutie

- Vrede van Brest-Litovsk

- Russische burgeroorlog

- De Sovjetunie

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Begrippen uit deze les

• Geheime diensten
• Doema
• Februarirevolutie
• Communisten
• Oktoberrevolutie
• Rode Leger
• Sovjet-Unie
• Eenpartijstaat   

Wat weet je van de Russische revolutie?

Rusland voor de Revolutie (1)

• Keizerrijk (Russische keizer is een tsaar).

• Bondgenoot van Engeland en Frankrijk vóór en tijdens de Eerste Wereldoorlog (tot 1917).
  
• Een agrarische samenleving die nog   nauwelijks geïndustrialiseerd is.

De Romanov familie was al sinds 1721 aan de macht in het Tsarenrijk Rusland.

Rusland voor de Revolutie (2)

1. Rusland is een multi-etnische of veelvolkerenstaat.
2. Veel verschil tussen rijk en arm.
   
3. Politieke onderdrukking, iedereen is bang voor de geheime dienst. 

Rusland voor de Revolutie (3)

WO I verliep dramatisch voor Rusland.

Mensen hadden honger en waren ontevreden.

Romanovs (1613 - 1917)

prins Aleksej

Heeft: Hemofilie 

Raspoetin

1869 - 1916

0

Karl Marx

Trier, 5 mei 1818 – Londen, 14 maart 1883.

Wat is communisme? (1)

• Arbeiders aan de macht

• Alle rijkdommen (ook de fabrieken en de machines) naar de arbeiders

• Omdat 'rijken' en fabrikanten dit niet zomaar zullen laten gebeuren zal er een revolutie van arbeiders komen, mét geweld.

Wat is communisme? (2)

• Einde aan de klassenmaatschappij (indeling van de maatschappij naar economische positie)
• Mensen hebben evenveel bezit.

• Tegen kapitalisme (ergens geld in stoppen met als doel meer geld te verdienen: winst maken). 

Karl Marx 

• Karl Marx schreef zijn ideeën op in Het Communistisch Manifest en later in Das Kapital
  

• Toen Marx in 1883 stierf was er nog nergens een revolutie van arbeiders geweest en bestond het communisme alleen op papier

• Op zijn graf in Londen staat: "Arbeiders aller landen verenigt U"

Socialisme

Er zijn twee soorten socialisme:

1. Gematigd; sociaal-democraten

Zij wilden via de politiek veranderingen doorvoeren.

2. Radicaal; communisten

Zij wilden dmv revolutie hun doel bereiken

Russisch-Japanse oorlog 1904/1905

Overwinning van Japan op Rusland

Bloedige Zondag 1905

Door de Russisch-Japanse oorlog is er hongersnood. 

De Russische bevolking protesteert én vraagt hulp aan de tsaar.

Uit paniek wordt op het volk geschoten.

Gevolg: ontstaan Doema (volksvertegenwoordiging)

Weinig verandering in bestuur

Er kwam een parlement: De Doema

De Doema mocht: wetten goed- en afkeuren

Maar: de Tsaar mocht de Doema naar huis sturen

In praktijk had de Doema dus weinig macht.

Rusland in de Eerste Wereldoorlog

• Veel boeren moeten het leger in met als gevolg een daling van de voedselproductie (er ontstaat hongersnood)
• Grote verliezen aan het front.
• De tsaar treedt hard op tegen de eigen bevolking en is geen goede legerleider -> het volk komt in opstand

Russische krijgsgevangen

Het Russische leger is groot, maar zwak en slecht uitgerust.

Soms hebben soldaten niet eens een wapen.

Russische Revolutie

1917

Oorzaken

• Volk heeft het slecht: gebrek aan alles

• Verlies Russisch-Japanse oorlog (1904-1905)

• Bloedig neerslaan van opstand   (1905): Bloedige zondag

• Grote verliezen in de Eerste   Wereldoorlog

Februarirevolutie  Februari 1917

• Voedselrellen en stakingen
• Demonstraties tegen de tsaar (opgezet vanuit sovjets)

• Er komt een voorlopige regering 

• De tsaar treedt af en wordt gearresteerd (Rusland wordt een Republiek)

Vladimir Illitsj Oeljanov

(Lenin) 

Leider van de bolsjewieken (communistisch). 

Duitsland helpt Lenin, Rusland binnen te smokkelen (april 1917)

• Stalin, Lenin, Trotski

1919

Stalin

Aprilstellingen van Lenin april 1917

• Alle grond aan de boeren
• Alle macht aan de sovjets (plaatselijk raad)
• Alle fabrieken aan de arbeiders
• Vrede met Duitsland

Land, brood en vrede!

Oktober 1917

• Onrust in Rusland blijft

• Communisten o.l.v. Lenin grijpen de   macht en de voorlopige regering wordt   afgezet

• De tsaar en zijn familie worden vermoord (juli 1918)
  

Vrede van Brest-Litovsk 1918

Het communistische Rusland (later: Sovjet-Unie) sluit vrede met Duitsland

en laat zijn oude bondgenoten, Engeland en Frankrijk, in de steek.

Hoe zag de Sovjet-Unie onder Lenin er uit?

• Eén partij heeft de macht: de Communistische Partij.
  Dit heet ook wel: eenpartijstaat

• Geheime politie (Tsjeka/KGB) rekent af met ‘vijanden’ van de Revolutie: Terreur

• Alle productie gaat naar de staat.

• Geen privé-bezit
• Kerken gesloten, priesters opgepakt

Burgeroorlog 1917-1921

Roden tegenover Witten oftewel communisten tegenover de tegenstanders van de revolutie.

Burgeroorlog (1)

• Oekraine
• Russisch Polen
• Baltische Staten (Es, Let, Lit)
  
• Finland

 De Witten (tegenstanders van Lenin)

- Officieren trouw aan de tsaar

- Zonen van adel / bourgeouisie

- Boerengroeperingen
- Nationalisten, gesteund door Westen

  

Burgeroorlog (2)

De Roden 

• Arbeiders
• Arme boeren

Het Rode Leger (onder dwang gevormd door Trotski)

1918: 430.000 man

1920: 5.300.000 man

Controle door politieke commissarissen en ambtenaren (toename bureaucratie)

1922: De Roden (communisten) winnen de burgeroorlog

-> Ontstaan van de Sovjet-Unie

Oorlogscommunisme:

• Boeren moeten gratis graan en vlees leveren
• Fabrieken moeten staatseigendom worden
• Arbeiders moeten inzetbare 'arbeidslegers' worden

Deze poging mislukt:

• Veel van de landbouwgronden zijn al overgenomen door arme boeren (ook Roden)
• Het verzet is groot (voedselophalers die graan en vlees ophaalden worden vermoord)

Gevolg:                  Tienduizenden onwillige boeren worden vermoord / naar strafkampen gestuurd

                                  Het instorten van de (voedsel)productie, uitbreken van hongersnoden

Russische Revolutie

1917

                               USSR

Unie van Socialistische Sovjet Republieken

Personen uit deze les:

• Tsaar Nicolaas II
• Raspoetin
• Karl Marx 
• Lenin
• Trotski
• Stalin