Filosofie - inleiding

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Filosofie

Verbaasd kijkt het geschrokken heideschaap me aan,

alsof hij in mij voor het eerst een mens ziet staan.

Zijn blik werkt aanstekelijk; we staan daar als in diepe slaap;

'n gevoel dat in me opkomt: vandaag zie ik pas echt een schaap.

Christian Morgenstern

Filosofie

Eens droomde ik dat ik een vlinder was en nu weet ik niet meer of ik Chuangtze ben die ooit droomde dat hij een vlinder was of dat ik een vlinder ben die droomt dat hij Chuangtze is.

 Chuangtze

Filosofie

Als het menselijk brein zo eenvoudig was dat we het konden begrijpen, dan zouden we zo dom zijn dat we het toch niet zouden begrijpen.

Filosofie

Als ossen en paarden en leeuwen hadden kunnen schilderen, dan zouden zij hun goden de gestalte van ossen en paarden en leeuwen hebben gegeven!

 Xenophanes

Filosofie

Filosofie

Filosofie

Het was de verwondering die de mensen tot filosoferen dreef. In het begin verwonderden ze zich over vreemde zaken in hun directe omgeving. Daarna gingen ze steeds verder en vroegen naar de veranderingen van de maan en de zon, en ook naar het ontstaan van het heelal.

  Aristoteles

Filosofie

Vraag van de week!

De eerste 'filosofen'

Welke vraag stelden zij?

Wat maakt hen tot de eerste 'filosofen'?

En waar ontstond de filosofie?

Vraag van de week

Hoe voeren we een goed gesprek over een filosofische vraag?

Filosofische vraag?

Kenmerken goed gesprek

Wat is normaal?

Hadden wij een goed gesprek?

De eerste 'filosofen'

Welke vraag stelde zij?

Wat maakt hen tot 'filosofen'?

En waar ontstond de filosofie?

De geschiedenis van de westerse filosofie begon in het oude Griekenland; een verzameling van welvarende en met elkaar ruziënde stadstaten. De eerste filosofen (natuurfilosofen/presocraten) probeerden de wereld om hen heen wetenschappelijk te verklaren. Daarvoor verklaarde men alles d.m.v. mythen, legenden of de wil van de goden.

Lees de tekst over de eerste drie 'filosofen', Thales, Anaximander en Anaximenes, op blz. 80.
Wat was de belangrijkste 'filosofische' vraag die zij stelden?

Thales 624-546

Beantwoord de volgende vragen in je schrift:

• In welke eeuw is Thales geboren?
• Wat is de oerstof volgens Thales?
• Hoe kon Thales met deze oerstof veranderingen in de werkelijkheid verklaren?
• Wat vind jij van deze theorie?

Eerst individueel, dan delen met buur, dan kort uitwisselen.

Wat weet je nog meer over Thales?

Stelling van Thales

• Als hoek C in driehoek ABC recht is, dan ligt C op de cirkel met middellijn AB.
• Omgekeerd geformuleerd:
  Als C op de cirkel met middellijn AB ligt, dan is hoek C in driehoek ABC recht.
• Hoeveel graden is een rechte hoek?

Thales kon met behulp van de lengte van de schaduw de hoogte van een piramide berekenen. Wie ziet hoe hij dit aanpakte?

Wat weet je al over Anaximander?

Leerling Thales. Denkt ook dat er 1 oerstof is, maar niet zoiets gewoons als water.

Anaximander 610-546

• oerstof: ἄπειρον / het onbepaalde
• een soort brei
• warm en vochtig
• vuur en water
• vormen een bol
• die spat uit elkaar
• kringen van nevel en vuur
• aarde is platte schijf

Anaximander tekende eerste wereldkaart. Wat valt je op? Waarom zou hij de wereld zo getekend hebben?

Anaximander ontdekte ook dat regen verdampt water is. 

De waterkringloop.

Anaximenes 585-528

Beantwoord de volgende vragen in je schrift:

• Wie is de leraar van Anaximenes?
• Welke oerstof houdt volgens Anaximenes alles bij elkaar?
• Hoe kan Anaximenes met deze oerstof veranderingen in de werkelijkheid verklaren?
• Wat vind jij van deze theorie?

Alles bestond volgens Anaximenes uit dichte of dunne lucht. Zet de plaatjes in de goede volgorde, met links de meest dunne lucht en rechts de meest dichte lucht.

Thales, Anaximander en Anaximenes
worden ingedeeld bij de natuurfilosofen.
Waarom is dit een toepasselijke naam?

Thales, Anaximander en Anaximenes
worden ook vaak presocraten genoemd.
Waarom is dit ook een toepasselijke naam?