3GR week 16-17

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Maandag 

1. Tekst 11A- bespreken t/m r. 12 

2. Verder vertalen t/m eind

Lesdoel: 

-je kunt het impf+aor.-vormen herkennen, benoemen en vertalen

-je kunt het verschil tussen impf en aor uitleggen

 

Woensdag 

4e uur:

a.tekst 11A afmaken 

b.herhaling behandelde stof impf en aor 

c.uitleg augment bij samengestelde ww/ww met beginklinker

d.rijtjes εἰναι 

8e uur:

e.oefenen met geleerde stof 

f. JasonMedea 

a. Tekst 11A 

Lesdoelen: 

Imperfectum- en aoristusvormen herkennen,  splitsen, benoemen en vertalen

b. Verleden tijd in het Grieks? 

1. Vorming: ε- vóór werkwoordsstam= augment (augeo=vergroten of verlengen)
2. Onderscheid tussen imperfectum en aoristus 
   -imperfectum gemaakt met praessensstam
   -aoristus heeft een eigen stam! 

Imperfectum 

• Handelingen die voortduren, handelingen die herhaaldelijk plaatsvinden, handelingen die gewoonten aanduiden
• Handelingen waarvan het einde niet wordt uitgedrukt
• Vorming: 
  -augment
  -praesensstam
  - uitgang 

Voorbeeld imperfectum ε-stam

• ἐ-ποί-ουν                 ik deed 
• ἐ-ποί-εις                    jij deed 
• ἐ-ποί-ει                      hzhe deed 
• ἐ-ποι-οῦμεν              wij deden 
• ἐ-ποι-εῖτε                  jullie deden 
• ἐ-ποί-ουν                   zij deden (!)

Aoristus

• afzonderlijke handelingen die afgerond zijn
• handelingen die een situatie veranderen of beëindigen 
• heeft een eigen stam, vaak korter dan praesensstam, apart leren
• Vorming van thematische aoristus (want themavocaal ε/ο in uitgang):
  -augment
  -aoristusstam 
  -uitgangen (hetzelfde als imperfectum λυω)

Voorbeeld aoristus 

• ἔ-λαβ-ον   ik pakte, ik heb gepakt 
• ἔ-λαβ-ες    jij pakte, jij hebt gepakt 
• ἔ-λαβ-ε
• ἐ-λάβ-ομεν
• ἐ-λάβ-ετε
• ἔ-λαβ-ον
• NB: in bijzin vertalen met 'had gepakt'

c. Wat lastige vormen...

1. Samengestelde werkwoorden 

2. Werkwoorden die beginnen met een klinker 

Samengestelde werkwoorden: 

• ἐπιθυμέω 
• ἐντυγχάνω
• παρασκευάζω
• παρέχω

1. Samengestelde werkwoorden 

• Werkwoorden die bestaan uit een voorvoegsel en een werkwoord  
• Voorvoegsels vaak afgeleid van voorzetsels 
• In het Ne bijv.: voor-leggen, op-leggen, in-zetten etc.
• Hoe herken je zo'n voorzetsel in het Grieks?
• Voorbeeld samengestelde werkwoorden in het Grieks: 

Hoe maak je daar een v.t. van?

1. Splits het werkwoord in voorvoegsel, stam en uitgang
2. a. Zet het augment tussen voorvoegsel en stam (let op praesens- of aoristusstam)
   b. Eindigt het voorvoegsel op een klinker? Verander die klinker dan in het augment ε en zet dan de stam erachter 
3. Verander de uitgang  

Dus bijvoorbeeld 

1. ἐντυγχάνω wordt ἐν-τυγχάν-ω
2. ἐν-ε-τυγχάν-
3. ἐν-ε-τύγχαν-ον (ik ontmoette, impf)
   ἐν-έ-τυχ-ον (ik ontmoette, heb/had ontmoet, aor)
   
   

Dus bijvoorbeeld 

1. ἐπιθυμέω wordt ἐπι-θυμέ-ω 
2. ἐπι eindigt op een klinker, dus dat wordt ἐπε-θυμέ-
3. ἐπε-θυμέ-ον=ἐπεθύμουν (ik verlangde naar)

Zet om in imperfectum 2e ev

καταλείπω

a. Splits het werkwoord in voorvoegsel, stam uitgang

b. Zet het augment tussen voorvoegsel en stam (let op      praesens- of aoristusstam)

 Eindigt het voorvoegsel op een klinker? Verander die klinker dan in het augment ε en zet dan de stam erachter

c. Verander de uitgang 

Zet om in imperfectum 2e ev

καταλείπω

1. κατα-λείπ-ω
2. κατ-ε-λείπ-
3. κατέλειπες

2. Beginklinkers 

1.  Als de stam begint met een ι of υ of een η of ω is het augment onzichtbaar. 
2. Als de stam begint met α-, ε- of ο-, treedt er verlenging van de klinker op. Dit gebeurt ook als die klinkers de eerste zijn van een tweeklank.

1.Als de stam begint met een ι of υ of een η of ω is het augment onzichtbaar. 

• ἥκω-> ἧκον
• ὑβρίζει->ὑβριζεν 
• ὠθῶ -> (ὠθε-ω) ὤθουν
• Dus waar kijk je naar om zeker te weten met welke tijd je te maken hebt? 

2. Als de stam begint met α-, ε-, ο- of tweeklank, treedt er verlenging van de klinker op

• ε+α-> η
• ε+ε -> η/ει
• ε+ο -> ω

2. Als de stam begint met α-, ε-, ο- of tweeklank, treedt er verlenging van de klinker op

• ε+α-> η
  
• ἀκού-ω ->ἤκου-ον
• ε+ε -> η/ει
• ἐλπίζ-ω->ἤλπιζ-ον
• ἔχ-ω->εἶχ-ον

• ε+ο -> ω
• ὀνομάζ-ω->ὠνόμαζ-ον

Zet om in imperfectum 1e mv 

• οἰμώζ-ω
• οι->ωι-> ῳ
• ᾠμώζ-ομεν

d. Onregelmatig εἰμί

• ἦ(ν) ik was 
• ἦσθα jij was 
• ἦν hij/zij/het/er was 
• ἦμεν wij waren 
• ἦτε jullie waren 
• ἦσαν zij waren 

e. Oefenen 

p. 25 

oefening a 

1. jij moet kunnen / kan!
2. hzhe maakt/doet
3. jij moet doen / doe!
4. hzhe maakte/deed
5. wij weten
6. I. jullie geloven – II. jullie moeten geloven / geloof!
7. wij verlangden
8. jij moet durven / durf!
9. hzhe durfde
10. I. ik vereerde – II. zij vereerden
11. jullie lieten achter
12. wij staan toe
13. I. jullie maken klaar – II. jullie moeten klaarmaken / maak klaar!
14. ga weg!
15. I. ik stierf – II. zij stierven

oefening b

1.  hzhe zei
   
2.  jij verliet (A)
   
3.  jullie vluchtten weg (A)
   
4.  I. ik viel aan – II. zij vielen aan
   
5.  jij viel (A)
   
6.  wij ontmoetten
   
7.  I. ik leed – II. zij leden (A)
   
8.  hzhe liet achter
   
9.  jij beheerste
   
10. 0 wij zeiden (A)
    
11.  jij gaf (A)
    
12.  jullie grepen (A)
    
13.  hzhe voerde oorlog
    
14.  hzhe keek
    
15.  jij lachte (Met één -t-!!!!)
    
16.  

oefening c

1.  zij kregen > ἔχ – ουσιν
   
2.  jij vluchtte weg > ἀποφεύγ – εις
   
3.  ik arresteerde > λαμβάν – ω
   
4.  wij ontmoetten > ἐντυγχάν – ομεν
   
5.  jullie leden > πάσχ – ετε
   
6.  hzhe viel > πίπτ – ει
   
7.  jij zei > λέγ – εις
   
8.  zij zagen > ὁρ – οῦσιν
   
9.  jullie pakten af > ἀφαιρ – εῖτε
   
10.  wij stierven > ἀποθνῄσκ – ομεν   

f. JasonMedea 

Opdracht via Magister inleveren 

Deadline week 21 

Weging 10x

Wo 24 april

1. Huiswerk bespreken 

2. Vertaling lezen 

3. Tekst 11B 

Lesdoel: je kunt impf.-en aor.vormen herkennen, splitsen, benoemen en vertalen.