NOVA H8.4 les 4 onderzoek opzetten

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

les 4

H8.4 Onderzoek opzetten

(praktische opdracht en PWS)

NOVA HAVO5

Wetenschappelijk onderzoek

In deze les leer je hoe je een natuurwetenschappelijk onderzoek opzet

Onderzoeksvraag

Elk onderzoek begint met een onderzoeksvraag:

- Open vraag

- Te beantwoorden met het onderzoek dat je uitvoert

Theoretisch kader

- wat is er al bekend over mijn onderwerp?

- welke voorschriften kan ik gebruiken voor mijn experiment?

soms ook: hypothese (biologie)

In deze stap moet je nadenken over:

Hoe zorg je dat je metingen eerlijk kunt vergelijken?

Hoe zorg je dat je meet wat je wilt meten?

Hoe zorg je dat je metingen nauwkeurig zijn?

Hoe zorg je dat je metingen betrouwbaar zijn?

variabelen

Om metingen eerlijk te kunnen vergelijken, mag je maar één factor veranderen:

Wat is het effect van ....(onafhankelijke variabele)..... op ......... (afhankelijke variabele) in een bepaalde tijd of situatie?

alle andere factoren blijven hetzelfde (controlevariabelen)

Variabelen

Onafhankelijke variabele

     = de oorzaak, de variabele die je verandert

Afhankelijke variabele 

     = het gevolg, de variabele die je meet

Controle variabelen

     = alle andere omstandigheden die bij elke meting hetzelfde/constant moeten blijven, zodat je zeker weet dat de verandering die je meet veroorzaakt wordt door wat je hebt gevarieerd

Controle experimenten

Zó weet je dat de meetmethode werkt én meet wat hij moet meten:

De monsters hebben precies dezelfde samenstelling als de monsters in je onderzoek, maar...

• positieve controle: je voegt bewust wat te onderzoeken stof toe, zodat hij zeker weten aanwezig is. Er MOET nu een reactie optreden
• negatieve controle/blanco: je laat de te onderzoeken stof weg (alles wat je nu meet wordt NIET veroorzaakt door de stof die je wilt onderzoeken)
  

IJklijn (blz 96)

De gemeten waarden van een reeks bekende oplossingen wordt vergeleken met de gemeten waarde van een onbekende oplossing

Voorbeeld van gemeten waarden:

- lichtintensiteit / kleur

- geleidbaarheid

- dichtheid

Grote groepen of duplo's

Voor de betrouwbaarheid moet je onderzoeksgroep voldoende groot zijn.

Bij scheikunde-experimenten op school voer je een proef vaak twee keer hetzelfde uit=duplo. 

Als bij een titratie de duplo meer dan 0,30 mL verschilt, voer je nog een derde bepaling uit

In deze stap moet je nadenken over:

Hoe geef ik mijn waarnemingen overzichtelijk weer?

- tabellen

-grafieken

Hoe verwerk ik de metingen?

- formules, reactievergelijkingen

- berekeningen

Grafiekregels

• x-as = wat je varieert (onafhankelijke variabele)
• y-as = wat je meet (afhankelijke variabele)
• grootheid én eenheid bij de assen
• grafiektitel
• vloeiende lijn, zo goed mogelijk door meetpunten 

Invloed van de jodide-concentratie op de snelheid van de reactie tussen jodide en chloor

Een juiste conclusie

- geeft antwoord op de onderzoeksvraag

- is gebaseerd op je eigen waarnemingen en verwerking

- bevat geen nieuwe informatie / waarnemingen

In je discussie loop je alle stappen van het onderzoek kritisch langs:

- is de uitkomst in overeenstemming met de theorie?

- kun je afwijkende uitkomst(en) verklaren: bijv. was je onderzoeksopzet juist? Welke oorzaak heeft een meetfout?

- hoe betrouwbaar is je conclusie? Hoe groot is de nauwkeurigheid en de spreiding van je resultaten?

Eigen werk

Leer de blauwe begrippen op blz 96, blz 111 tm 114

Bestudeer voorbeeldopdracht 4 (H8.2) en 6 (H8.4)

Maak opgave 28 + 29 + 30 + 34 + 35

Kijk je werk na