2.2 zinsbouw

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 4

2.2 zinsbouw 

Doel:

Je formuleert correcte samengestelde zinnen.

Deze les gaat over de correcte volgorde van woorden in een zin. 

Herhaling! 

Is hier sprake van congruentie (goed) of incongruentie (fout)? Bijna tachtig procent van de Nederlanders noemt zich gelukkig.

1. Congruentie
2. Incongruentie

Een groepje kinderen gingen gisteren naar het zwembad.
Welke stijlfout zit er in deze zin?

1. Congruentie
2. Incongruentie

De musea in Rotterdam IS / ZIJN gesloten.

1. Is
2. Zijn

Het personeel van het ziekenhuis STAAKT / STAKEN.

1. Staakt
2. Staken

De les 

Wat is de persoonsvorm in de zin:
Bart heeft geen zin in appelmoes.

Hoe herken je een samengestelde zin?

Samengestelde zin 

Samengestelde zin

=

2 losse zinnen met soms een voegwoord

Ik ga weg, want ik wil mijn vrienden zien.

Persoonsvorm

Geen persoon!

belangrijkste werkwoord in de zin 

Onderwerp 

 Een zin geeft weer wat er met het onderwerp aan de hand is, wat het onderwerp doet of wat er mee gebeurt/overkomt. 

Je hebt de persoonsvorm hierbij nodig. 

Volgorde van zinnen: 

Een gewone zin heeft de volgende volgorde: 

Onderwerp 

Persoonsvorm 

De persoonsvorm staat altijd op de tweede plek in de zin. Tenzij de zin een vraag is.

Doet Jaimie morgen rijexamen?

Maak een samengestelde zin in de volgorde onderwerp - persoonsvorm en voegwoord.

Weer een nieuw woord: 

Inversie: 

De volgorde staat anders in de zinnen. 

Het onderwerp staat niet vooraan.

Vrijdag ga ik patat eten. Zaterdag ga ik pannenkoeken eten. 

Let op: 

Inversie is niet fout! De zin staat goed. Alleen soms gaat het wel mis en dat heet FOUTIEVE inversie. 

Om dit niet verkeerd te doen: 

zet in de tweede zin van de samengestelde zin het onderwerp weer vooraan! 

Tip 2 

TIP: 

Gebruik maximaal twee zinnen in een samengestelde zin. Gebruik je meer, dan is de kans groot dat je fouten maakt.

Is in de zin sprake van correcte of foutieve inversie?
Morgen wordt de nieuwe website officieel gelanceerd, maar vanaf vandaag is hij al zichtbaar voor medewerkers van het bedrijf

1. correcte inversie
2. foutieve inversie

Is in de zin sprake van correcte of foutieve inversie?
De nieuwe contracten zijn inmiddels door alle werknemers ondertekend en treden ze op 1 augustus in werking.

1. correcte inversie
2. foutieve inversie

Samentrekking 

Hierbij laat je woorden weg in de zin. Dit kan alleen als de woorden . precies dezelfde betekenis, vorm of functie hebben. 

Voorbeeld; 

Hij kwam binnen, hing zijn jas op en ging zitten. (hij kan steeds als onderwerp voor de persoonsvorm worden ingevoegd)

Is deze zin goed of fout?
Je sleu­tels lig­gen hier, maar je mo­bieltje daar.

1. Goed
2. Fout

Is deze zin goed of fout?
Eerst zetten we de bar neer en dan de partyten­ten op.

1. Goed
2. Fout

Veel sporters vonden het benauwd in de sporthal en wilden enkele deuren openzetten.
























De juf wordt toegezongen door alle leerlingen en de lokalen versierd.

1. de samentrekking is goed
2. het is niet dezelfde functie
3. het is niet dezelfde betekenis
4. het is niet hetzelfde getal

Welke foutieve samentrekking?
''Zijn broek kostte tachtig euro, maar vind ik niet mooi.''

1. Verschil in grammaticale functie
2. Verschil in getal
3. Verschil in betekenis

Welke zin is juist?

1. Morgen doet Jaimie rijexamen.
2. Morgen Jaimie doet rij examen.

Ik ga vrijd­ag op ex­cur­sie en dus slaap ik za­ter­d­ag uit.

1. Juist
2. Onjuist

Vrijd­ag ga ik op ex­cur­sie en slaap ik za­ter­d­ag uit.

1. Juist
2. Onjuist