2.2 Christendom en de Islam A

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tijd van Monniken en Ridders

2.2 Christendom en de Islam

Terugblik

Noem drie plichten die een leenman had tegenover zijn heer.

Welk recht kreeg de leenman daarvoor in ruil?

Terugblik

1 Hij moest zijn leenheer militair ondersteunen.

2 Hij moest zijn gebied besturen.

3 Hij moest in zijn gebied rechtspreken.

Hij mocht de opbrengsten van het gebied voor zichzelf en het bestuur gebruiken.

Feodale stelsel: hoe het werkt

• Feodale stelsel: manier van besturen  waarbij leenheren gebied 'in leen geven' aan leenmannen
  
• Dit is een politiek systeem
• Persoonlijk contract gebaseerd op een eed van trouw en belofte (om de leenheer bij te staan) door de leenman in ruil voor grondgebied en bescherming.

Feodaal systeem - de zwakke punten!

• Leenmannen waren lastig te controleren
• Ze opereerden steeds meer zelfstandig en ongehoorzaam (koning in hun eigen domein) 
• Ze maakten hun ambt erfelijk (eigenlijk na dood leenman domein weer terug aan leenheer) 
• Trouw en loyaliteit als fundament van het systeem voor 'politieke eenheid'. Echter verraad en opstand tegen de eigen heer kwam vaak voor.
• Leenmannen hadden vaak meerdere leenheren en speelden deze uit bij onderlinge conflicten

Lesdoelen

Na het bestuderen van de paragraaf kun je

• met voorbeelden uitleggen hoe het christendom werd verspreid;
  
• uitleggen dat de samenwerking tussen Frankische koningen en de kerk voordelig was voor beide partijen;
  
• de kerkelijke hiërarchie beschrijven;

Groei van het christendom vanaf 500: Pausen en koningen

• De Franken hadden in de strijd om macht in Gallie (Frankrijk) het meest succes door het verbond met de paus (bekering koning Clovis)
• Wederzijds belang:
  - Vorsten (goddelijke rechtvaardiging en gebruik van bisschoppen als bestuurders)
  - Paus (militaire steun en kerstening volk)
• Tweezwaardenleer:
  - Koningen hadden alleen wereldlijke macht.
  - Kerk had geestelijke macht.
  

Bekering en syncretisme

• Syncretisme: bij de overgang naar een nieuw geloof, aansluiting zoeken bij bestaande opvattingen en praktijken:
• 25 december (geboorte van de zon als geboorte van christus)
• Pasen (wederopstanding Jezus) op de dag van Germaans lentefeest
• Intrede van heiligen en verering van relikwieën als vervanging van heidense goden
• Kerkjes bouwen op heidense heilige plekken
  

seculiere geestelijken (priesters)
& reguliere geestelijken (monniken)

• Twee soorten geestelijken:
  - reguliere (in kloosters)
  - seculiere (in de 'wereld', tussen de mensen)
• In de 3e eeuw ontstonden kloosters (afzondering van de verleidelijke wereld, leven in dienst van het geloof)
• In de 6e eeuw: kloosterregels Benedictus van Nursia, later Benedictijnen (armoede, gehoorzaamheid aan abt, bidden en werken, onthouding)
• Door schenkingen door elite verwierven kloosters veel grond en kregen een rol in het beheer van domeinen
• Grote rol in het onderwijs en bewaren en doorgeven klassieke erfgoed (boeken oudheid)
  

R.K. Hiërarchie 

(seculiere geestelijken)

• Aan het hoofd de paus (opvolger apostel Petrus). Hij bepaalde het beleid
• Daaronder de kardinalen (zij kiezen ook een nieuwe paus en geven advies)
  
• Bisdommen: bisschoppen aan het hoofd van kerkelijke bestuursgebieden, soort kerkelijke provincie (overeenkomstig met wereldlijk bestuurd gebied)
• Parochies: lokale geestelijken in dorpen
  

Kerstening van Nederland

• Met de komst van missionaris Willibrord uit Engeland in 690 werden meerdere christelijke leefgemeenschappen uitgezet 
• Vanuit Utrecht werden missionarissen opgeleid en uitgezonden (b.v: Bonifatius)
• Het kersteningsproces verliep moeizaam, vooral tegen de Friezen. Koning Radboud gaf niet toe.
• Bonifatius werd in 754 bij Dokkum door een groep Friezen vermoord!

Huiswerk

Maak paragraaf 2.2 tm vraag 6.