Leerjaar 2 M&M topo les 9 Zwitserland en Oostenrijk

• Wereldoriëntatie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

Zwitserland en Oostenrijk

Doel: Aan het einde van deze les weet je meer over de topo van beide landen en heb je meer kennis over beide landen.

Terugblik vorige les: Griekenland en Turkije

Wat is de hoofdstad van Griekenland?

Wat is de hoofdstad van Turkije?

In welke 2 werelddelen ligt Turkije?

Zwitserland ligt ongeveer midden in Europa

Zwitserland

-Zwitserland is een republiek

-Er wonen ongeveer 7 miljoen Zwitsers

-De meesten spreken Duits maar ook Frans en Italiaans

-De hoofdstad is Bern

-Zwitserland is geen lid van de EU

-Je betaalt er met Zwitserse franc

De Alpen

-In het zuiden van Zwitserland liggen de Alpen

-Het is een hooggebergte met toppen hoger dan 2000 meter

-In de winter zijn deze toppen met sneeuw en ijs bedekt

Smelten

-Soms waait er een warme wind: De föhn

-Door deze wind en door de zon gaan sneeuw en ijs smelten en dan vallen er enorme sneeuwmassa's naar beneden: lawines

Bomengrens

-Boven de 3000 meter is het te koud zodat er dan geen planten meer kunnen groeien.

-Op die hoogste toppen ligt ook in de zomer sneeuw: Eeuwige sneeuw

Gletsjer

-Als die laag dikker wordt kan er een gletsjer ontstaan

-Een gletsjer is een ijsveld dat langzaam naar beneden schuift en smelt

Beekjes en watervallen

-In de bergen van Zwitserland ontstaan honderden beekjes en watervallen

-De beekjes vormen op den duur een rivier

De Rijn en de Rhone vinden hun oorsprong in de 

Zwitserse bergen

De Rijn

Verkeer in de Alpen

-Wegen en spoorbanen liggen meestal in de dalen

-Soms zijn er tunnels gegraven dwars door de bergen

-Zo kun je 15 km lang door de Sint-Gotthardtunnel

-Je kunt ook over de Sint-Gotthardpas

                               Toerisme

-Veel mensen komen er om te skiën, langlaufen, snowboarden of om te wandelen.

-Ze genieten van de prachtige uitzichten en zuivere berglucht.

wandelen in de bergen

Veeteelt

-Door de rotsachtige bodem is er weinig landbouw, alleen in het noorden

-De boeren laten hun vee in de zomer hoog in de bergen grazen op de alpenweiden

-Van de melk wordt kaas en chocola gemaakt

Emmentaler en Gruyère

-Gebruikt voor een typisch Zwitsers gerecht: kaasfondue.

Industrie       

-Zwitserland heeft veel industrie

-Er worden vooral veel horloges, klokken, computers, sigaretten en textiel gefabriceerd.

-Er moeten veel grondstoffen ingevoerd worden

-Veel Zwitsers verdienen ook hun geld in het bankwezen of  in het toerisme

Oostenrijk                                  

Oostenrijk

-Het ligt naast Zwitserland in Midden-Europa

-Het is een republiek en lid van de EU

-Er wonen ongeveer 8 miljoen mensen

-Er wordt Duits gesproken

-De hoofdstad is Wenen

Wenen

-Wenen is het centrum van de klassieke muziek en opera

-Heel veel bekende componisten hebben in Wenen gewerkt en gewoond, zoals: Mozart, Beethoven, Schubert en Strauss

Beethoven

Mozart

Strauss

Schubert

Een Alpenland

- Net als Zwitserland bestaat Oostenrijk voor een groot gedeelte uit bergachtig gebied: De Alpen

-Allen rondom Wenen zijn er laaggelegen delen.

-De bekendste provincie is Tirol met de hoofdstad: Innsbruck

-De Brennerpas loopt door Tirol naar Italië

Tiroler klederdracht

Brennerpas

Bosbouw

-Meer dan 1/3 deel is bedekt met bossen

-Op de hellingen groeien naaldbomen en loofbomen

-wat hoger in de bergen groeien naaldbomen.

                               vervolg bosbouw

-Veel bomen worden gerooid voor de fabricage van papier, meubels en lucifers

-Boven de boomgrens groeit niets meer, zijn er alleen nog kale rotsen en op de hoogste toppen ligt eeuwige sneeuw.

-Door de klimaatopwarming smelten er steeds meer gletsjers.

Delfstoffen en industrie

-Er zitten veel delfstoffen in de bodem

-Er is aardolie bij Wenen

-IJzererts in het zuiden

-Ook zit er veel bruinkool in de bodem

bruinkool

Elektriciteit door waterkracht

Industrie

-De meeste industrie is bij Wenen

-Er worden o.a. lederwaren, modeartikelen, voedingsmiddelen en textiel gemaakt.

Een bekend vleesgerecht uit Wenen is: de Wiener Schitzel

Liechtenstein

Tussen Oostenrijk en Zwitserland ligt een zeer klein land met bijna 35.000 inwoners. 

-De hoofdstad is Vaduz

Kasteel Lichtenstein

Wat is de hoofdstad van Zwitserland?

Wat is de hoofdstad van Oostenrijk?

Hoe heten de grote bergen in Zwitserland en Oostenrijk?

Welke rivier begint er in Zwitserland?

1. de Maas
2. De Theems
3. de Loire
4. De Rijn

Zijn Zwitserland en Oostenrijk lid van de EU?

1. Zwitserland wel maar Oostenrijk niet
2. Oostenrijk wel maar Zwitserland niet
3. Beide landen niet
4. Beide landen wel

In welke Zwitserse
provincie wordt deze
klederdracht gedragen?

Waar is Zwitserland bekend van?

1. Horloges, banken en Zwitserse kaas.
2. Kaasfondue, spoorwegen en bosbouw
3. Bosbouw, lederwaren en skiën
4. Banken, componisten en bosbouw

Hoe heet de pas door Tirol naar Italië?

1. de Gotthardpas
2. de Tirolerpas
3. de Italiaanse pas
4. de Brennerpas

Wat is dit?

Waarom gaan er veel toeristen naar Zwitserland of Oostenrijk?