Dementie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Hoorcollege dementie

Inhoud hoorcollege

Introductie: wat is dementie? 

Hoe wordt de diagnose gesteld? 

Wat zijn de meest voorkomende vormen?

Welke fasen van dementie zijn er en wat heeft de cliënt van jou als zorgverlener nodig? 

 

Lesdoelen: 

Je kunt uitleggen wat dementie is;

Je kunt uitleggen hoe de diagnose dementie gesteld wordt;

Je kunt beschrijven wat de meest voorkomende vormen van dementie zijn;

Je kunt uitleggen welke fasen een cliënt met dementie doormaakt en wat de cliënt van jou als zorgverlener nodig heeft.

Wat is dementie? 

Dementie is de naam voor een combinatie van symptomen, waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken. 

 

Dementie is een verzamelnaam voor ruim vijftig ziektes.

Wat zegt de NHG richtlijn dementie? 

Cognitieve of gedragsmatige symptomen die:

• interfereren met het dagelijks functioneren
• duidelijk toegenomen zijn ten opzichte van eerder niveau van functioneren
• niet verklaard worden door een delier of depressie
• gediagnosticeerd zijn op basis van anamnese en heteroanamnese en geobjectiveerd met MMSE en Kloktekentest of RUDAS

cognitieve beperking laten zien in ≥ 2 van de volgende domeinen:

• vermogen om nieuwe informatie op te slaan en te onthouden
• redeneren en uitvoeren complexe taken, inschattingsvermogen
• visuospatiële functies (het zien en verwerken van ruimtelijke informatie)
• taalfuncties
• gedrag en persoonlijkheid 

Hoe wordt de diagnose dementie gesteld? 

-Anamnese en hetero anamnese

- MMSE test

- Klok teken test

- Rudas

Vraag de patiënt een cirkel te tekenen, vervolgens de cijfers van een klok erin te tekenen en de wijzers van de klok op 10 over 11 te zetten. 

De Kloktekentest meet verschillende cognitieve vaardigheden, waaronder enkele uitvoerende functies. 

Score 0: geen cirkel én cijfers niet goed én tijd fout 

Score 1: 1 van de 3 items juist 

Score 2: 2 van de 3 items juist 

Score 3: perfecte klok 

Elke score die afwijkt van een perfecte klok is indicatief voor dementie 

Meest voorkomende vormen van dementie

Alzheimer

 Vasculaire dementie

 Lewy body dementie

 Fronto-temporale dementie

Alzheimer

cognitieve achteruitgang;

traag progressief beloop over maanden tot jaren.

Als eerste uitval op een van de volgende domeinen:

geheugenfunctie of taal (woordvindstoornis);

taalfunctie;

Visueelruimtelijke functie (slechte rijvaardigheid omdat afstanden worden niet geoordeeld correct of moeite met het navigeren in de ruimte);

uitvoerende functies (oordeelsvermogen, planning, probleemoplossend vermogen).

0

Vasculaire dementie

• Begin van dementie ontstaat binnen 3 maanden na CVA 
• Het hersenweefsel krijgt daardoor te weinig bloed en zuurstof en sterft af. 

Beloop

• Welke verschijnselen als eerste ontstaan, hangt af van waar en hoe ernstig de bloedvaten in de hersenen zijn getroffen.
• plotseling achteruitgaan door een beroerte of een reeks kleine beroertes

Lewy body dementie

In het begin vaak geen geheugenproblemen of moeite met het uitvoeren van handelingen. Wel:

• Aandachtsstoornissen
• Visuele hallucinaties. Dit maakt het moeilijker om deze vorm  te herkennen

Het beloop

• Minder duidelijk te schetsen
• Ziekte verschijnselen lijken gedeeltelijk op die van parkinson en alzheimer.
• Achteruitgang gaat meestal sneller dan bij Alzheimer 

Fronto-temporale dementie

• Relatief jonge leeftijd
• Meestal heel geleidelijk, relatief weinig geheugenproblemen
• Gaat vaak samen met gedragsproblemen en emotionele afvlakking

• Verlies van inzicht

• Afname persoonlijke verzorging

• Mentale rigiditeit / gebrek flexibiliteit

• Afleidbaarheid, gebrek aan volhouden

• Veranderingen eetpatroon

• Spraak: minder spontaan en spaarzamer of juist veel, herhalingen

Dementie en de fasen van ’Ik beleving’

De fasen van 'ik beleving' bieden meer houvast als het gaat om het begrijpen en het begeleiden van mensen met dementie.

• Bedreigde Ik-beleving

• Verdwaalde Ik-beleving

• Verborgen Ik-beleving

• Verzonken Ik-beleving

Bedreigde IK

Verdwaalde IK

Verborgen IK

Verzonken IK

Evaluatie van de lesdoelen

Je kunt uitleggen wat dementie is;

Je kunt uitleggen hoe de diagnose dementie gesteld wordt;

Je kunt beschrijven wat de meest voorkomende vormen van dementie zijn;

Je kunt uitleggen welke fasen een cliënt met dementie doormaakt en wat de cliënt van jou als zorgverlener nodig heeft.

Huiswerk voor volgende week

• Evalueer n.a.v. dit hoorcollege je antwoorden van de les van vorige week: Wat is belangrijk voor een cliënt met dementie? Zijn deze belangen anders dan voor cliënten zonder dementieel beeld? 
• Vorm een groepje van 2-3 studenten en beschrijf een casus van een cliënt met een dementieel beeld, gebruik hiervoor de informatie uit dit hoorcollege
• Met deze casuïstiek gaan we volgende week aan de slag met het de les over contact maken met de cliënt.