Blok 2: Britse rijk 1585 - 1900: historische context

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Historische Context: Britse Rijk

Wie ben ik?

• Mark McLaughlin
  
  
• Woon in Rotterdam
  
  
• 26 jaar
  
  
• 4e jaar lerarenopleiding Hogeschool Rotterdam. 

Voor deze context:

• Het Britse Rijk en haar koloniën
  
  
  
• Examenvragen oefenen

Het Britse rijk, 1585 - 1900

Historische context: Britse rijk

• Op welke manieren ontwikkelden zich de Engelse Koloniën in de Amerika's (1585-1833)?
  
  
• Waardoor werd India in de 19e eeuw de belangrijkste kolonie binnen het Britse Rijk (1765-1885)
  
  
• Welke rol speelde de koloniën in sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot Brittannië (1750-1900)? 

Het ontstaan van Amerika

• 1500: ca 5 miljoen inwoners (Native Americans, First Nations etc)
• 1607: Jamestown wordt gesticht (eerste permanente nederzetting. Huidig Virginia)               Geloofs en economische vluchtelingen.
  
  
• 1620: De Pilgrim Fathers komen aan in Massachusetts (uit Engeland, kwamen naar Amerika via Leiden en Delfshaven in Rotterdam)
• Toename kolonisten: geloofsoorlogen, hoop op een beter bestaan in Amerika
  
  
• Vrijheid en Christendom als basis voor het nieuwe Amerika... 

Native Americans

Verhoudingen tussen oorspronkelijke bewoners en kolonisten

Kolonisten hadden moeite met aanpassen (klimaat), bevoorrading kwam uit het moederland

1609: zware hongersnood, kolonisten hebben het zwaar.

Indianen waren niet gediend van de vreemden...

Onrust en oorlog

Pocahontas & John Rolfe: gemoederen werden rustig huwelijk tussen Westerlingen en Indianen, wederzijdse economisch gewin

1624: Engelse kroon neemt de kolonie over

Met oorlogen (King Philip's War 1675-78) wordt de populatie uitgedund.

13 koloniën van Engeland (Amerika)

New Hampshire, Massachusetts, Connecticut, Rhode Island, New York, New Jersey, Pennsylvania, Delaware, Maryland, Virginia, North Carolina, South Carolina, Georgia

Het verschil tussen de noord en zuid

Noordelijke kolonies:

New England: nijverheid, visserij, handel

New York, New Jersey, Pennsylvania: New York was een smeltkroes en handelsstad

Vestigingskoloniën

Zuidelijke kolonies: 

Maryland, Vigrinia, North & South Carolina, Georgia

Agrarisch: het verbouwen van rijst, indigo, tabak. Slavernij op de plantages

Plantagekoloniën

Britse overheersing

• Kolonies en belasting maken winst... voor Engeland.
  
• Ideeën van de Verlichting geven vragen over gelijkheid, de monarchie en Trias Politica.
• Na veel spanningen over belasting en overheersing (Boston Teaparty) escaleert het conflict in 1775 tot de onafhankelijkheidsoorlog van Amerika. 
• Uiteindelijk verliezen de Britten deze oorlog...
  
  

Grondwet Verenigde Staten

Grondwet van de Verenigde Staten

Hoogste wet van de Verenigde Staten

• 17 september 1787
• Oudste grondwet die nog in gebruik is

Wetgevende (Congres), uitvoerende (president) en rechterlijke macht (Hooggerechtshof)

Elke staat mag de belangrijke zaken zelf regelen (handhaving, rechtspraak, onderwijs etc)

Maar: er is 1 hoge regering die over alle staten regeert

• Handhaven op buitenlandse politiek en economie

Verder:

Vrijheid van..

• Godsdienst
  
• Meningsuiting
  
• Vergadering
  
• Dragen van wapens

Er is alleen één maar...

Dit gold alleen voor witte mannen

Pas later (na afschaffing slavernij) ook zwarte mannen

• 1 januari 1863: Emancipation Proclamation

De Native Americans en vrouwen kregen als laatst deze rechten

Slavernij

• Britse kolonies runde op Slavenarbeid. Vooral in plantagekolonies zoals Jamaica, Barbados en de zuidelijke kolonies van Amerika.
  
  
• 1660 RAC (Royal African Company) hield zich bezig met driehoekshandel tussen West-Africa, Amerika en Engeland.
  
  
• Waar gaat de welvaart van de kolonies uiteindelijk naartoe?

Abolitionisme

Betekenis: afschaffing van de slavernij

Midden/eind 18e eeuw                  WAAROM? 

1865: Slavernij volledig afgeschaft USA

Dus...

Op welke manieren ontwikkelden zich de Engelse Koloniën in de Amerika's (1585-1833)?

Kolonisatie van India

Kolonisatie van India

India was de belangrijkste kolonie van het Britse Rijk              Amerika was onafhankelijk, VK heeft geen interesse meer in VS.

1600: East India Company was opgericht: handel met India en Zuidoost-Azië. Meer nieuwe welvaartsbronnen worden ontdekt...

Krijgen te maken met de Mogol vorsten (Islamitische dynastie)

East India Company

• Had monopolie op Britse handel in India. Ontstaan factorijen (handelsnederzetting). 
  Gebruikten verdeel en heers tactieken tegen plaatselijke Mogol-heersers.
• Bij onderlinge Mogol oorlogen kozen de Britten tactisch kant. 
  Uiteindelijke keerden de Mogolleiders zich gezamenlijk tegen de Engelsen in de slag bij Buxar (1764). Maar ze werden verslagen en moesten veel invloed en land opgeven.               Verdrag van Allahabad, 1765: Britten krijgen zeggenschap over deel India.

Hét begin van het Britse rijk in India

Hoe werd India gecontroleerd?

• Moderne wapens en infrastructuur geven de doorslag...

- Royal Navy: De Britse vloot en beschermers van de zeeroutes en handelsschepen.

-Brits-Indische leger: Indiase soldaten onder leiding van Britse officieren

Suezkanaal, 1869: makkelijker en sneller naar India.

Verbeterde infrastructuur                  Waarom is dit handig?

Gevolgen van de kolonisatie

• Geld via belastingen
  
  
• Inkoop plantageproducten
  
  
• Grotere afzetmarkt
  
  
• Mondiale bewondering voor het Britse Rijk...

Keerzijde...

• Huisnijverheid en katoenindustrie verdwijnt door oneerlijke concurrentie. Normale mensen verarmen of raken status kwijt aan de Britten.
  
  
• Kleine groep (Zamindars) wordt rijker, grote groep wordt armer.
  
  
• Brits meerwaardigheidsgevoel leidde tot gedwongen cultuurhervorming (Brits onderwijs, rechtssysteem, taal, geloof)
  
  
• Veel Indiërs raken gevoel met hun eigen cultuur kwijt.

Opstand

• Een ongevoelige militaire modernisering leidde tot de Indiase opstand (1857-1858)
• Hoewel Engeland won, kwamen er veranderingen: 
  Britse regering nam de macht over.
  Meer invloed voor de Indiase bevolking.
  Geen gelijkheid, wel verbetering.

Deze modernisering had te maken met het insmeren van geweerpatronen met runder en varkensvet.

Voor veel Hindoes en Moslims was dit de druppel om in opstand te komen...

Provincies en staten

• De provincies werden bestuurd door de Engelsen, de staten door de Indiërs. Verbetering voor de Indiërs die een deel van hun onafhankelijkheid terugkregen. De Britten behielden het internationale bestuur en de feitelijke macht.
• In de Britse provincies ging het vaak beter, door modern onderwijs en industrialisatie.
• Britse regering controleert rechtstreeks het leger, Queen Victoria is keizerin van India.
• Indian National Congress: poging om Indiase gelijkheid  brengen.

Dus...

Waardoor werd India in de 19e eeuw de belangrijkste kolonie binnen het Britse Rijk (1765-1885)?

Industrialisatie Verenigd Koninkrijk

Industriële Revolutie

1750-1900

• Door de komst van de machines verandert de manier waarop mensen produceren: van handmatig naar machinaal
• De verandering noemen we de Industriële Revolutie                Waarom revolutie?                   

Niet alleen de manier van produceren verandert enorm: ook de komst van stoomtreinen brengt grote veranderingen in het vervoer van mensen en goederen.

Engeland rond 1700-1750

• Machtig land met een enorm groot rijk dat zich over de hele wereld uitstrekte.
  
  
• De bevolking van Engeland groeit, hierdoor is er meer vraag naar spullen. Zo snel en goedkoop mogelijk...
  
• Veel kleding wordt gemaakt van katoen, dat door slaven op plantages wordt geplukt, en wol.
  
  
• Deze materialen haalde Engeland uit haar koloniën. 

Het Britse Rijk omstreeks 1700

Spinning Jenny 1764

• Meer mensen = meer vraag naar producten. 
• Met de Spinning Jenny van James Hargreaves kon je 8, 16 en later 120 draden tegelijk spinnen
• Sneller en goedkoper
• Minder mankracht nodig
  
  

Maar... grote afhankelijkheid van kolonies: katoen uit India (afzetmarkt), grondstoffen uit Caribisch gebied. Verstoringen van dit netwerk hebben gevolgen...

Engeland raakt vatbaar voor mondiale ontwikkelingen. Wil zo nog meer macht.

Handelskapitalisme en industrieel kapitalisme

• Verandering van kooplieden met koopwaar, naar fabrieken en massaproductie.
  
  
•  Fabrieksbazen willen meer invloed op de regering, willen een nachtwakerstaat. Overheid bemoeit zich niet met de markt.
  
  
• Reform bill (1832) herverdeling kiesdistricten met voordeel voor ondernemers.

Doordat de vraag naar delfstoffen (ijzer en steenkool voor de machines) sterk toenam, moest er steeds dieper worden gegraven. Met stoommachines werd het grondwater weggepompt.

Ondernemers en arbeiders

• Overgang van standenmaatschappij naar sociale klasse (bezit) 
  
  
• Arbeiders worden wreed uitgebuit, er zijn geen wetten die hen beschermen. Socialisten komen m.b.v. vakbonden op voor de rechten van arbeiders.
  
  
• Factory Acts (1833) verbetering voor kinderen. Steeds meer arbeiders staken..
  
  
• Langzame verandering van nachtwakersstaat naar verzorgingsstaat.

Bevolkingsgroei in Groot-Brittannië

Maaaaaarrrr...

De levensverwachting stijgt

Waarom?

• Verbeteringen in de landbouw: meer en gevarieerder voedsel
• Betere ziektebestrijding: inentingen!