4.1 - A - Van handwerk naar machine

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

4.1 - Van handwerk naar machine

Leerdoelen

•  Je kunt uitleggen wat industrialisatie inhoudt. 

• Je kunt de belangrijkste oorzaken van de industriële revolutie benoemen. 

Planning

• De eerste fabrieken
• De oorzaken
• Uitvindingen
• Veranderingen door de stoommachine
• Verwerking
• Afsluiting

De eerste fabrieken (1)

• Voor de komst van fabrieken deden mensen aan huisnijverheid. (werk dat mensen thuis deden om extra geld te verdienen). 
• Na 1700 kwam er meer vraag naar katoen en konden de spinners en wevers de vraag niet bijbenen. Om dit op te lossen werd er een prijsvraag georganiseerd. Zodoende werd de spinning jenny uitgevonden door James Hargreaves. 

Schietspoel

• Om sneller kleding te maken, moet je sneller kunnen weven.
• De Engelsman John Kay vond de schietspoel uit. Hiermee kun je veel sneller weven dan met de hand. De schietspoel was nog geen échte machine: het bedienen ging met de hand.

Spinning Jenny

• Als je sneller kunt weven, heb je ook meer draad nodig.
• Met de Spinning Jenny van James Hargreaves kon je 8 en later 16 draden tegelijk spinnen.

De eerste fabrieken (2)

• Er was niet genoeg plek voor die grote machines in de schuren en huiskamers van mensen. Dus werden er grote hallen gebouwd waar deze machines werden bediend. Zo ontstonden de eerste fabrieken.
  
• Fabrieken werden geplaatst vlak bij rivieren zodat het snel stromende water de aandrijfkracht was van de eerste machines. 

Stoommachine

• De eerste werkende stoommachine van de Industriële Revolutie was die van Thomas Newcomen rond 1705.
• Pas door de verbeteringen van James Watt kon de stoommachine pas echt worden ingezet.

De Engelsman James Watt voerde een aantal belangrijke veranderingen door in Newcomen's stoommachine waardoor het gebruik en de inzet makkelijker werden.

Veranderingen door 

de stoommachine 

• Leegpompen van mijnen, waardoor je dieper de grond in kunt (grondstoffen)
• Oude energiebronnen (wind-, spier- en waterkracht) worden langzaam vervangen.
• Stoommachine is overal te plaatsen, niet alleen aan het water. Fabrieken werden in steden geplaatst zodat arbeiders geen tijd hoefden te besteden aan reizen van en naar huis. 

Van kleinschalige handmatige productie in de huisnijverheid...

... naar grootschalige machinale productie in fabrieken.

Oorzaken van de industrialisatie

• Verbeteringen in de landbouw. (Grootgrondbezitters kochten kleine boeren op). 
  
• Voedselvoorziening nam toe, bevolking groeide en daardoor de vraag naar kleding. 
• Het aantal arbeidskrachten nam toe. (opgekochte boeren trokken naar de stad voor werk)
• Goedkope grondstoffen uit de koloniën (Afrika, Azië en Latijns-Amerika).
• Engeland had grote voorraden steenkool en ijzererts.
• Er werden steeds nieuwe machines uitgevonden. 

Welk begrip past bij de afbeelding

1. Industrialisatie
2. fabriek
3. huisnijverheid
4. massaproduktie

Arbeiders en burgers

• Ga aan de slag met het werkblad. 
  
  
• We bespreken de antwoorden.
  
  
• Ben je klaar? Ga dan verder met het huiswerk, dat moet woensdag af zijn. Opdracht  4, 5, 6, 7 en 10.

Wat past bij industrialisatie?

arbeiders

Steenkool als 

brandstof

Engeland

hout als brandstof

Oorzaak Industriele Revolutie 

Gevolg Industriele Revolutie 

Verbeteringen in de landbouw

grotere vraag naar katoen

goedkope grondstoffen

Ontstaan industriële samenleving

Nieuwe spin- en weefmachines

Verbetering infrastructuur

Urbanisatie 

Onpersoonlijke relatie tussen werkgever en werknemer

WEL economisch

NIET economisch

De mijnbouw werd belangrijk

Boeren niet meer eigen baas

Het landschap veranderde sterk

Bij fabrieken ontstonden steden

Door machines werden producten goedkoper

Bezit van geld werd belangrijker

Er ontstond een nieuwe groep in de samenleving:
arbeiders

Huisnijverheid verdween

Milieu raakte hevig vervuild

Leerdoelen

•  Je kunt uitleggen wat industrialisatie inhoudt. 

• Je kunt de belangrijkste oorzaken van de industriële revolutie benoemen. 

Afsluiting

Zijn er nog vragen?

Moet er wat herhaald worden?

Onduidelijkheden?