Klas 2 - Lezen 1.3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

1.3 Lezen

Wat leren we?

- Leesstrategiën

- Tekstverbanden

- Tekstdoelen

- Onderwerp en deelonderwerp

- Hoofdgedachte

Leesstrategie

- verkennend lezen

(NN: oriënterend lezen)

- nauwkeurig lezen

(NN: precies lezen)

- zoekend lezen

- studerend lezen

Verkennend lezen

Je wil een indruk van de tekst krijgen.

- lees titel, eerste en laatste alinea

- lees de eerste zin van alle alinea's van het middenstuk

- lees tussenkopjes en vetgedrukte woorden

- kijk naar plaatjes en de tekst eronder

- lees de bron onder de tekst

JE LEEST DUS NOG NIET DE HELE TEKST!

Verder

- Nauwkeurig lezen: je leest een tekst helemaal om hem te begrijpen;

- Zoekend lezen: je zoekt in een tekst naar het antwoord op een vraag;

- Studerend lezen: je leest een tekst om de informatie te onthouden.

Noem de 4 leesstrategiën.

Tekstverbanden 

 Hoe noem je woorden die wijzen op een 

 verband tussen zinnen of alinea’s?

1. trefwoorden
2. synoniemen
3. signaalwoorden
4. uitdrukkingen

 Wat is een voorbeeld van een  

 tekstverband?

1. opsomming
2. tegenstelling
3. voorbeeld
4. oorzaak-gevolg

 Op welk tekstverband wijzen de   

 signaalwoorden maar, toch en echter?

1. opsomming
2. tegenstelling
3. reden
4. conclusie

 Om welk tekstverband gaat het hier?

 Ik kreeg een hapje en een drankje. 

1. reden
2. opsomming
3. oorzaak-gevolg
4. tegenstelling

 In welke zin wijzen de signaalwoorden  

 op een volgorde in tijd?

1. Ik wil langskomen. Ik heb echter geen tijd.
2. Eerst ga ik sporten, daarna kom ik langs.
3. Ik heb tijd om langs te komen en ook veel zin.
4. Ik kom langs, omdat ik daar veel zin in heb.

 Opdracht 1: lees de tekst en beantwoord daarna vragen

 Welke twee signaalwoorden zitten er in zin 2?

1. ze - aan
2. aan - met
3. toen - haal
4. eerst - toen

  Om welk tekstverband gaat het in zin 2?

1. volgorde in tijd
2. opsomming
3. reden
4. conclusie

TEKSTDOELEN

Tekstdoel, -soort en -vorm

De schrijver wil je vermaken.
DOEL?

1. overtuigen
2. activeren/overhalen
3. informeren
4. amuseren

De schrijver wil dat je iets te weten komt.
DOEL?

1. informeren
2. overtuigen
3. overhalen/activeren
4. amuseren

De schrijver wil dat je iets wel of niet gaat doen.
DOEL?

1. activeren
2. amuseren
3. informeren
4. overtuigen

ONDERWERP

Een tekst of een verhaal gaat ergens over.

Dit noem je het onderwerp van een tekst.

Lees de tekst eerst oriënterend 

en stel dan de vraag: 

Waarover gaat de hele tekst?

DEELONDERWERPEN

In een tekst kunnen verschillende dingen over een onderwerp gezegd worden.

Deze kleinere aspecten van het onderwerp zijn deelonderwerpen.

Meestal wordt er in één alinea één deelonderwerp behandeld.

DEELONDERWERPEN

Als je heel snel wilt weten wat de deelonderwerpen in een tekst zijn, dan lees je een tekst globaal.

Bij globaal lezen lees je alleen de eerste en de laatste zin van elke alinea.

Wat zou een deelonderwerp kunnen zijn in een tekst over voetbal?

1. De verzorging van een konijn
2. Het tenue
3. Kruidentuin
4. Koffiebonen

Wat zou een deelonderwerp kunnen zijn in een tekst over school?

1. De dierenwinkel
2. De geschiedenis van voetbal
3. Pauzes in de aula
4. Zakgeld

Wat zou een deelonderwerp kunnen zijn in een tekst over politiek?

1. Gezelschapsspellen
2. Verkiezingen
3. Vakantiereizen
4. De woestijn

Hoofdgedachte

Belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt.

- ALTIJD 1 ZIN! 

- Je vindt de hoofdgedachte vaak in 

inleiding en/ of in het slot.

- Informatieve tekst: noem de feiten

- Betogende tekst: noem de mening en dan 

het belangrijkste argument. 

Hoofdgedachte

Waar vind je meestal de hoofdgedachte?

1. in de inleiding
2. in de kern
3. in het slot
4. in een combinatie van twee delen

Bij een informatieve tekst bestaat de hoofdgedachte uit feiten

1. Waar
2. Niet waar

Bij een betogende tekst is de hoofdgedachte een feit

1. Waar
2. Niet waar