1. Land in de Ring van Vuur

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Japan: land in de Ring van Vuur

Hoofdstuk 4, paragraaf 1

Dit hoofdstuk

Natuurrampen in Japan

Aarbevingen, vulkanen en tsunami's

En ook: wat zijn daar de gevolgen van voor de Japanners?

Leerdoelen

1) Je kan uitleggen wat de 'Ring van Vuur' is

2) Je weet uit welke lagen de aarde is opgebouwd

3) Je weet welke natuurrampen er veel voorkomen in Japan

4) Je kan uitleggen waarom er in Japan aardbevingen en vulkanen voorkomen

Natuurrampen zijn rampen die alleen zijn veroorzaakt door de natuur. De mens kan daar niks aan veranderen.

Een natuurramp kan van binnenuit de aarde komen, of van buitenaf. We noemen dat endogene en exogene krachten.

Een aardbeving is dus endogeen; een orkaan is exogeen.

Om te snappen hoe endogene krachten werken, moet je weten hoe de aarde er vanbinnen uit ziet.

Er zijn verschillende

aardlagen. Die kan

je zien in de

afbeelding.

De opbouw van de aarde

Gebruik de theorie: H4, p1.

Lees het stukje 'Ring van Vuur'

1. Hoeveel verschillende soorten 'platen' heeft de aardkorst? En hoe heten die platen?

2. Op wat voor soort plaat ligt Nederland?

3. Hoe komt het dat aardplaten bewegen?

4. Wat is het gevolg van het bewegen van die platen? Dus: wat merken wij ervan?

De buitenkant van de aarde bestaat uit verschillende stukken: aardplaten.

De dikke platen zijn 30-70 kilometer dik: het zijn continentale platen.

De dunne platen zijn 1-7 kilometer dik. Die liggen onder oceanen: oceanische platen.

Door de magma drijven de aardplaten van hun plek af. Die beweging heet platentektoniek.

5. Bekijk de afbeelding. Op welke plaat ligt Japan?

6. Aan welke platen grenst

die plaat?

7. De pijlen op de kaart

geven beweging aan. Op

hoeveel manieren kunnen

de platen bewegen?

8. Hoe bewegen de gele en de groene plaat? Naar elkaar toe, van elkaar af of langs elkaar?

Japan ligt in de buurt van veel breuklijnen. Daardoor: veel aardbevingen en vulkanen in dit gebied.

Beweging gaat met schokken,

dus soms lang niks, dan

opeens zware bevingen.

We noemen dit gebied rondom de Grote Oceaan de Ring van Vuur.

De aardplaten kunnen verschillende kanten op bewegen.

1. Convergent: ze bewegen dan naar elkaar toe

2. Divergent: ze bewegen van elkaar af

3. Transform: ze bewegen langs elkaar

Klik op de afbeelding om de verschillende bewegingsrichtingen van de platen op de wereld te zien.

9. Bij welke richting van de aardplaten krijg je waarschijnlijk de minst zware aardbeving?

10. Bij welke beweging denk je dat bergen ontstaan? Leg je keuze uit.

11. Als twee platen uit elkaar bewegen, komt er niet zomaar een gat in de aarde. Wat gebeurt er wel? Denk aan de aardlaag die onder de aardplaten zit.

Bij Japan: de ene plaat schuift daar onder de andere. Dat heet subductie.

Als dat gebeurt ontstaat op de zeebodem een diepe kloof. Dat noemen we een trog.

De plaat smelt -> magma borrelt omhoog -> breekt door de korst ->

vulkaan.

12. Iemand zegt:

'Subductie kan voorkomen als ergens een transforme plaatbeweging is.'

Deze uitspraak klopt niet. Leg uit wat er verkeerd aan is.

13. Hoe komt het dat er bij subductie vulkanen ontstaan?

Zelfstandig werken

Maken: paragraaf 4.1

Opdrachten 3 t/m 6, 8

Klaar? Maak de herhalingsopdracht

Eind van de les: aantal checkvragen

Hoe heet de aardlaag die bestaat uit stromend magma?

1. De aardkorst
2. De aardmantel
3. De aardkern

Bij welke plaatbeweging ontstaan vaak vulkanen?

1. Subductie
2. Divergent
3. Transform

Welk van deze is géén gevolg van endogene krachten?

1. Vulkanisme
2. Aardbeving
3. Orkaan
4. Gebergte

Welke aardplaat heeft niét te maken met Japan?

1. Nazca-plaat
2. Filipijnse plaat
3. Euraziatische plaat
4. Pacifische plaat

Volgende les

De ramp in Japan in 2011 (aardbeving, tsunami en kernramp)

Huiswerk: paragraaf 4.1 opdrachten 3 t/m 6, 8