Par.1 Water in Nederland: de delta

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

Water in Nederland: een delta

Leerdoelen

• verschil hoog-laag NL
  
•  ontstaan en kenmerken laag-NL
  
•  rivierengebied: kenmerken landschap
  
•  herkennen en benoemen landschap op afbeelding
  
•  topografie NL 

Begrippen

•  delta
•  NAP
•   sedimentatie
•  oeverwal
•  riviermonding
•  winterdijk
•  zomerdijk
•  uiterwaard
•  wiel
•  komgrond

Verschil hoog- laag Nederland

NAP= Normaal Amsterdams Peil

—>de gemiddelde hoogte van de zeespiegel.

Je ziet hier duidelijk verschil tussen het hoge en het laaggelegen deel van Nederland.

Overstroom jij als de dijken breken? Waarom wel/niet?

Ontstaan Laag-Nederland + kenmerken

De kaart van Nederland zonder polders/landaanwinning is een gatenkaas...

Op 3 manieren is er land aangewonnen: 

1- door de zee

2- door rivieren

3- door de mens

Land door de zee

▪️ duinen onstaan —> achter de duinen ondiep water —> sedimentatie van zand en klei (= slib)

▪️ planten groeien achter de duinen —> moeras —> hierop onstond nieuwe bodemlaag —> veen (dode plantenresten)

0

Land door rivieren

▪️ Nl = deltagebied van grote rivieren

     - Rijn

     - Maas

     - Waal

     - IJssel

Hoe kan een rivier land “maken”?

▪️ Rivier stroomt van hoog naar laag —> bv de rivier de Rijn stroomt van de bergen in Zwitserland naar het lage gebied van Nederland. 

▪️ zie kaart: stroomgebied van de Rijn

Deltagebied van rivieren

▪️ hoe lager het gebied, hoe langzamer het water stroomt

—> sedimentatie van zand bij overstroming rivier.

▪️ zand blijft vlakbij de oever liggen en hoopt zich op

—> oeverwal 

▪️ verder weg van de rivier stroomt water langzamer —> sedimentatie van kleideeltjes —> komgrond.   

▪️ komgronden liggen lager dan de oeverwal 

Zandkorrels zijn groter en zwaarder dan kleideeltjes. Bij sedimentatie zakken zandkorrels daarom als eerste naar de bodem. Kijk maar eens hoeveel verschil er zit tussen zand en klei! 

Kenmerken rivierenlandschap

▪️ Oeverwal het eerst bewoond door mensen

▪️ De mens nam meer maatregelen om het water tegen te houden: dijken

Twee soorten dijken

▪️ winterdijk —> ligt op de oeverwal, hoog

▪️ zomerdijk —> ligt dichtbij de rivier, lager

▪️tussen winterdijk en de rivier ligt een gebied dat mag overstromen bij te hoog water: de uiterwaarden. 

▪️ Kijk naar de afbeelding en zie het verschil!

Vragen?

Nee? => Kijk dan nog eens naar de leerdoelen op dia 2, kun je nu antwoord geven op de gestelde doelen?