bs 4 + Bs 5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

2 oefenvraagstukken

Lukken deze niet?

Kom dan naar het vakflex maandag het 1e.

Monohybride kruisingen

Cavia's kunnen een bonte vacht hebben of een bruine. Het hebben van een bonte vacht is dominant over het hebben van een bruine vacht.

Een heterozygote cavia met bonte vacht kruist met een bruine cavia.

Hoeveel % van de nakomelingen heeft een bonte vacht?

In welke verhouding komen de verschillende genotypen voor?

Is de ziekte dominant of recessief?

Maak

30 t/m 37

(32 heb je waarschijnlijk al gemaakt)

Speciale manieren overerving

AA,Aa,aa = gewone overerving

A^rA^r, A^rA^w, A^wA^w_{= Intermediair}

karyogram

22 paar autosomen (chromosomenparen die hetzelfde zijn)

1 paar geslachtschromosomen

x-chromosomale overerving

X en Y chromosoom hebben niet dezelfde genen. 

De genen die wel op het X chromosoom liggen, die noemen we x chromosomaal.

Het y chromosoom heeft bijna geen genen. 

X- Chromosomale overerving

Sommige genen staan alleen op het x chromosoom en niet op het y chromosoom.

Bijvoorbeeld kleurenblindheid.

We schrijven genen die op het x chromosoom staan op als:

X^A of X^a

Dus mannen hebben 1 van beiden en het Y chromosoom.

kleurenblind

kleurenblindheid is recessief en erft x-chromosomaal over.

X^A, X^a, Y

Voorbeeld

Kleurenblind: recessief. (b)

Niet kleurenblind: dominant. (B)

Erft x-chromosomaal over.

Vrouw is heterozygoot voor kleurenblindheid.

Man is kleurenblind. 

Hoeveel kans heeft een dochter op kleurenblindheid en hoeveel kans heeft een zoon op kleurenblindheid?

Maak opdracht 46

Maak

40-49

35-37

Welkom!

Pak je spullen en probeer de volgende vraag te beantwoorden.

Nakijken

40-49

Lesdoel

Je kunt 3 verschillende uitzonderingen op overerving van eigenschappen uitwerken en hier vragen over beantwoorden.

Multipele allelen

Voor sommige eigenschappen bestaan drie of meer verschillende allelen.

Bijvoorbeeld bij bloedgroepen

A (I^A)

B (I^B)

AB (I^AI^B)

0 (i)

Heterozygoot bloedgroep A x bloedgroep 0

Maak het kruisingsschema

Snel klaar? maak opdracht 53 +54

Letale factoren

Bij sommige erfelijke eigenschappen komen letale factoren voor. Dit betekent dat deze bij homozygote toestand geen levensvatbaar individu opleveren. Dit kan bij homozygoot dominant of bij homozygoot recessief het geval zijn.

Kanaries

allel voor kuif (A)

allel geen kuif (a)

allel A heeft een letale factor.

Twee kuifkanaries paren met elkaar, wat verwacht je in de F1 en in welke verhouding?

Gekoppelde genen

Als je naar de overerving van 2 eigenschappen kijkt kan dit:

1: Op 2 verschillende chromosomenparen: onafhankelijke overerving

2: gekoppelde overerving: op hetzelfde chromosomenpaar

Bananenvliegjes

Grijze lichaamskleur: G

Zwarte lichaamskleur: g

Normale vleugels: N

Vleugelstompjes: n

homozygoot grijs vrouwtje met normale vleugels x zwart mannetje met stompjes.

vrouwtje in F1 gekruist met zwart mannetje met stompjes

Speciale manieren overerving

AA,Aa,aa = gewone overerving

A^rA^r, A^rA^w, A^wA^w_{= Intermediair}

_X^A_X^a_{Y= x-chromosomaal}

_I^A_,I^B_{,i= Multipele allelen (bloedgroep)}

_{letale factor=homozygoot (dominant of recessief) niet levensvatbaar}

Maken

opdrachten 57-63