10.3 Ethers, aldehyden en ketonen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

10.3 Ethers, aldehyden en ketonen

Deze les

• Uitleg naamgeving ethers, aldehyden en ketonen
• Maken 22, 25, 28AC, 29, 30, 31

Leerdoel

Je kunt de systematische IUPAC naamgeving toepassen: naamgeving bij gegeven structuurformules en andersom van ethers, aldehyden en ketonen.

Ethers - alkoxyethanen

• -C-O-C- groep
  
• De langste koolstofketen krijgt de stamnaam, de kortste keten wordt als voorvoegsel gegeven als alkoxy.
• Altijd als voorvoegsel!
• Voorbeeld: methoxyethaan.

• De naam 'ether' is een triviale naam voor ethoxyethaan (ook wel diethylether)

Ethers - alkoxyethanen

• Soms is nummering nodig om aan te geven aan welk C-atoom in de hoofdketen verbonden is aan de ethergroep. 
• Links: 1-ethoxybutaan
• Rechts: 2-ethoxybutaan

Geef de systematische naam.

Geef de systematische naam.

Geef de systematische naam.

Geef de structuurformule van
3-methoxypropaanzuur

Geef de structuurformule van
1,3-dibroom-2-methoxypropaan

Even oefenen

• Maak H10 vraag 22

Aldehyden

• HC=O groep
• De letter 'R' staat voor restgroep: hier zit altijd een C aan vast (met aan de C evt. nog meer).
•  Kan als voorvoegsel (oxo-) of als achtervoegsel (-al) voorkomen, gebruik Binas tabel 66D voor volgorde van belangrijke karakteristieke groepen.
• Aldehydegroep zit altijd op C-1
• Voorbeeld: ethanal

Geef de systematische naam.

Geef de systematische naam.

Geef de structuurformule van
2-broompropanal

Even oefenen

• Maak H10 vraag 25, 29, 30

Ketonen

• >C=O groep
• R1 en R2 zijn restgroepen: C met evt. iets eraan.
• Kan nooit aan de buitenste C zitten (methanon en ethanon bestaan dus niet!)
•  Kan als voorvoegsel (oxo-) of als achtervoegsel (-on) voorkomen, let op: voorvoegsel gelijk aan de aldehyde dus nummering dan noodzakelijk!
• Voorbeeld: propanon (aceton)

Geef de systematische naam.

Geef de systematische naam.

Geef de structuurformule van
4-methylpentaan-2-on

Even oefenen

• Maak H10 vraag 28AC + 31