4.1 Zoutformules en namen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H4.1 : Zoutformules en namen

4.1 leerdoelen

Voorkennis
• aan de formule van een stof herkennen of het een zout, metaal of moleculaire stof is.
• de algemene eigenschappen en microstructuur van moleculaire stoffen, metalen en zouten. 

• berekeningen uitvoeren aan chemische reacties, mbv molverhoudingen. 

4.1 formules en naamgeving van zouten 

4.1.1 de systematische namen en verhoudingsformules
         van zouten geven en gebruiken.

Herhaling:
Wat betekent de octetregel?

Vorming van ionen

• Na heeft 1 valentie-elektron
• zal er dus 1 weg willen doen vanwege octetregel 
• Wordt zelf dan een Na⁺-ion
• Cl heeft 7 valentie-elektronen.
• zal er dus nog 1 weg willen doen vanwege octetregel.
• Wordt zelf dan een Cl^--ion

Vorming van een zout

• Ionen die ontstaan trekken elkaar sterk aan: ionbinding
  (par 2.4)
• Ionen zitten in een ionrooster (par 2.4)

Vorming van een zout

• Een zout bestaat uit een positief en een negatief ion
• Zouten bestaan uit een metaal & een niet-metaal
• 1 uitzondering:
  ammonium-ion = NH₄⁺-ion

Welk atoom zal een positief ion vormen en welk ion een negatief ion?

1. metaal =>negatief ion niet-metaal => positief ion
2. metaal => positief ion niet-metaal => negatief ion
3. Ze kunnen allebei positieve en negatieve ionen vormen
4. Dat kan je niet zeggen

Enkelvoudige ionen

• Ionen die bestaan uit 1 atoomsoort
• Bestaan atoomsoorten met verschillende ionladingen
• Aangeven met Romeinse cijfers ALS een ion meerdere ladingen KAN hebben: ijzer(II)ion of ijzer(III)ion (zie Binas T99) 
• Leer de namen van deze ionen beide kanten op; dat scheelt je tijd bij de opgaven van het boek en de toetsen!

Enkelvoudige ionen

• Negatieve ionen eindigen op -ide
• Leer de namen van deze ionen beide kanten op; dat scheelt je tijd bij de opgaven van het boek en de toetsen!

Samengestelde ionen

• Ionen die uit twee of meer verschillende atoomsoorten bestaan.
• Leer de namen van deze ionen beide kanten op; dat scheelt je tijd bij de opgaven van het boek en de toetsen!
  (Binas T66B)

1. Schrijf de naam van het zout op.
2. Schrijf de ionen met ladingen in symbolen.
3. Bereken de verhouding van de ladingen, zodat de totale netto lading samen 0 is.
4. Schrijf de verhoudingsformule op
5. Schrijf de zoutformule van het vaste zout op zonder ladingen en met de fase. 

Hoe stel je een zoutformule op?

herhalen namen, formules en oplosbaarheid

geef de formule

geef de naam

Voorbeeld 1

Wat is de zoutformule van magnesiumdichloride (oude naam = magnesiumchloride)?

1. Schrijf de naam van het zout op.
   
2. Schrijf de ionen met ladingen in symbolen.
   
3. Bereken de verhouding van de ladingen, zodat het samen 0 is.
   
4. Schrijf de verhoudingsformule op
   
5. Schrijf de zoutformule op zonder ladingen en met de fase. 
   

Voorbeeld 1

Wat is de zoutformule van magnesiumdichloride?

1. Magnesiumdichloride
2. Mg²⁺              Cl^-


3. 2 plus en 1 min dus verhouding: 1x Mg²⁺ en 2x Cl^-
4. (Mg+2)1 (Cl-)₂
5. MgCl₂ (index 1 schrijven we niet op)

Wat is de zoutformule van di-ijzertrioxide
NB: oude naam = ijzer(III)oxide?

Voorbeeld 2

1. di-ijzer(3+)trioxide NB: oude naam =  ijzer(III)oxide

2. 

3.    2     :     3

4. 

5. 

Voorbeeld 2

Fe​3+​​

O​2−​​

(Fe​3+​​)​2​​(O​2−​​)​3​​

Fe​2​​​​​O​3​​(s)

Naamgeving van een zout

• Systematische naam: naam van het positieve ion + naam van het negatieve ion.
• Let daarbij (in de oude naamgeving) op Romeinse cijfers als die nodig mogen zijn
• Triviale namen van zouten: Binas tabel 66A

Geef de juiste verhoudingsformule (zoutformule)

Ben je klaar, geef ook de systematische naam van de zouten met een sterretje

	Cl -	O 2-	OH -	SO 4 2-
Ca 2+				*
K +	*
Fe 2+		*
Fe 3+			*

Geef de juiste verhoudingsformule (zoutformule)

	Cl -	O 2-	OH -	SO 4 2-
Ca 2+	CaCl 2	CaO	Ca(OH) 2	CaSO 4
K +	KCl	K 2 O	KOH	K 2 SO 4
Fe 2+	FeCl 2	FeO	Fe(OH) 2	FeSO 4
Fe 3+	FeCl 3	Fe 2 O 3	Fe(OH) 3	Fe 2 (SO 4 ) 3

Hoeveel goede verhoudingsformules heb jij opschreven?

1-3

4-6

7-9

10-12

Wat is de systematische naam van
?

FeCl​3​​

Wat is de systematische naam van
?

Al​2​​O​3​​

Wat is de systematische naam van
?

Fe(OH)​3​​

Wat is de systematische naam van
?

Fe(OH)​2​​(NO​3​​)

Je kunt nu:

• Uitleggen hoe een zout wordt gevormd uit een metaal- en een niet-metaal ion 
• Uitleggen hoe een ionbinding tot stand komt en hoe een inrooster eruitziet
• De naam en formule geven van een aantal veelvoorkomende enkelvoudige en  samengestelde ionen
  
• De verhoudingsformule opstellen van een zout en de naam van het zout afleiden uit de verhoudingsformule