7.2 Het ancien regime

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Lesdoel

In deze presentatie leer je:

• welke sociale verhoudingen er waren in Frankrijk
• hoe vorsten streefden naar verlicht absolutisme
• welke sociale verhoudingen er waren in Nederland

Standenmaatschappij

• Sinds de middeleeuwen was de Franse samenleving verdeeld in 3 standen: 'bidders, strijders en werkers'

• Over deze verdeling kon niet worden getwijfeld: God had dit zo bepaald.

Hoe bereik je het volk?

• Niet iedereen kon lezen, zeker niet in de 3e stand. 
• Maar spotprenten? Die begreep iedereen!

• Deze spotprenten werden meestal gemaakt door de bourgeoisie.
  

Geestelijkheid

De 1e stand

Adel

De 2e stand

De 3e stand

Alle mensen die niet bij de 1e of 2e stand horen.

De Franse samenleving

Verlichting, maar ook onvrijheid:

censuur

ancien regime: bestuursvorm voor de democratische revolutie

voorrechten voor de adel en hoge geestelijken, maar niet voor de bourgeoisie: rijke burgerij

De Pruisische koning Frederik de Grote was de succesvolste vertegenwoordiger van het verlicht absolutisme

Verlicht absolutisme 1/2

systeem waarbij een vorst verlichte hervormingen van bovenaf invoert.

Verlicht absolutisme 2/2

Ook de Russische keizerin Catherina de Grote probeerde het verlicht absolutisme uit. Ze voerde hervormingen in, maar de Russische elite moest er niets van hebben.

Maatregel pas wel bij een verlicht absoluut vorst

Maatregel past niet bij een verlicht absoluut vorst

De vorst verhoogt de belasting op grond en gebouwen; de kerk hoeft deze belasting niet te betalen:

De vorst benoemt John, de zoon van een timmerman, tot kapitein in het leger vanwege zijn kwaliteiten

Om overstromingen in de toekomst te voorkomen, richt de vorst een instituut van waterbouwkunde op

De vorst besluit dat burgers in steden met meer dan 10.000 inwoners hun eigen bestuur mogen kiezen

De Nederlandse samenleving 1/2

1702

Willem III is kinderloos gestorven

1702-1747

Tweede stadhouderloze tijdperk

De Nederlandse samenleving 2/2

In Nederland was de economische bloeitijd voorbij: de Republiek had hoge schulden en de regenten werden rijker door grote bedragen aan de overheid te lenen. Die overheid moest daarop de belastingen verhogen waarop de onvrede bij de bevolking groeide.

1751: stadhouderschap wordt erfelijk

Met Willem IV en V begon de Republiek op een monarchie te lijken.

Huiswerk

Maak de opdrachten van 7.2 in je digitale werkboek

Zie ook planner