Monniken en ridders

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Hfst 3

Monniken en ridders

3.1 

Leenheren en leenmannen

Enkele eeuwen lang hadden Frankische koningen hun rijk steeds verder weten uit te breiden.

Karel de Grote liet zich door de paus in 800 kronen tot keizer.

Karel de Grote (de leenheer) leende een deel van zijn land aan een graaf of hertog (de leenman) in ruil voor militaire steun.

Dit bestuurssysteem heet het leenstelsel.

Koning en adel

De leenheer is de koning. 

De leenmannen (hertogen en graven) zijn edelen (van adel)

Leenmannen (de adel) gingen hun leen steeds meer zien als persoonlijk eigendom (die erfelijk was).

Koningen waren vaak te zwak er iets tegen te doen en er ontstond zo veel verdeeldheid (tussen koning en adel) en onveiligheid.

Edelen gebruikten ridders (militairen te paard) voor orde en veiligheid in hun gebied.

Vanaf ongeveer 1100 konden alleen nog mensen van adel ridder worden.

Vikingen uit Scandinavië zorgden in de 9e en 10e eeuw voor veel onveiligheid in kustgebieden in West-Europa 

Van welk rijk was Karel de Grote de leider?

1. Germaanse rijk
2. Christelijke rijk
3. Bataafse rijk
4. Frankische rijk

1. Karel de Grote was de leenheer.
2. De leenman was een graaf of hertog.

1. 1 is juist, 2 is onjuist
2. 1 is onjuist, 2 is juist
3. beide zijn juist
4. Beide zijn onjuist

Waarom kwam er in het Frankische rijk steeds meer verdeeldheid?

1. De leenmannen gingen hun leen zien als bezit
2. De leenmannen kregen ruzie met Karel de Grote
3. De leenmannen bekeerde zich tot het christendom
4. De leenmannen gingen samenwerken tegen de leenheer.

Een hertog en een hertog zijn mensen van …….

Dit volk uit Scandinavië viel langs de Europese kusten vele stadjes aan. De …...….

De tijd tussen 500 en 1500 noemen we de ……...

In welk jaar werd Karel de Grote door de paus gekroond tot keizer?

1. 814
2. 800
3. 714
4. 700

3.2

Europa wordt christelijk

In 690 trokken geestelijken (mensen in dienst van de kerk) Nederland binnen om het christendom te verspreiden.

De Germanen in Noord-Europa geloofden toen nog in meerdere goden.

In het zuiden van Nederland wonen de Franken die al christelijk zijn.

De leider van de missionarissen heette Willibrord.

Ze doen dit in opdracht van de paus.

Er was veel verzet tegen de verspreiding van het christendom. Veel missionarissen werden vermoord door boze Germanen.

Pas nadat er meerdere Germaanse vorsten werden bekeerd lieten veel onderdanen zich dopen.

Vanaf ongeveer 1000 was bijna heel Europa christelijk.

Veel cultuurelementen van de Germanen zijn vermengd met de christelijke cultuur.

Bijvoorbeeld bij de feestdagen pasen en kerst.

Geestelijken hadden veel invloed op de samenleving.

Pastoors gaven preken aan de gelovigen in de kerk. Ze hadden in hun gemeenschap vaak veel aanzien

Belangrijke geestelijken waren de monniken (mannen) en nonnen (vrouwen) die in kloosters leefden. Hun leider noemen we de abt.

Alleen geestelijken konden lezen en schrijven. Daardoor hadden ze vaak hoge posities als adviseur van vorsten  en opstellers van hun wetten.

Iemand met de opdracht om het christendom te verspreiden. Een...…...

Welk volk waren rond 700 al christelijk?

1. Friezen
2. Germanen
3. Vikingen
4. Franken

Welke geestelijken had het meeste invloed?

1. abt
2. priester
3. non
4. monnik

Wie was de belangrijkste missionaris die rond 690 in Nederland aankwam?

1. Augustinus
2. Willibrord
3. Bonifatius
4. Grogorius

3.3

Machtige heren, halfvrije boeren

Boeren waren halfvrij en woonde op het domein (land) van een edelman of klooster.

De boeren kregen daar bescherming.

De halfvrije boeren noemen we horige boeren. 

Deze onvrijheid noemen we horigheid.

Het centrum van een domein was het hof. 

Dit systeem met de horige boeren op het domein heet het hofstelsel.

De horige boeren mochten het domein niet verlaten.

Zij hadden heel veel plichten en moesten vaak onbetaald werken voor hun landheer, herendiensten.

Standensamenleving

Er waren 3 sociale groepen (standen).

De geestelijken, adel en de rest van de bevolking zaten allen in een eigen stand.

Privileges

De geestelijken en adel hadden privileges (speciale rechten, voorrechten). 

De 3e stand (vooral boeren) hadden juist veel plichten.

Halfvrije boeren uit de middeleeuwen noemen we ……..

Het land van een edelman of klooster waar de boeren woonden heet een ……..

Het onbetaalde werk dat boeren verplicht voor hun heer moesten doen noemen we ………?

De geestelijken (1e stand) en adel (2e stand) hadden bepaalde voorrechten. Deze noemen we ……….

3.4 De opkomst van de islam

Volgens moslims gebeurde er in 610 iets heel bijzonders.

Mohammed kreeg in Mekka een boodschap van Allah (God). Deze woorden die Mohammed van God kreeg (tot zijn dood) kun je lezen in de Koran.

De profeet (boodschapper van God) Mohammed en zijn volgelingen moesten vluchten uit Mekka.

In 622 verhuisden ze naar Medina en dit is het begin van de islamitische jaartelling.

Tijdens het leven van Mohammed werd al veel gebied veroverd.

Zijn opvolgers (kaliefen) gingen door met veroveringen. Een islamitisch rijk (met een kalief als leider) heet een kalifaat.

Deze veroveringsoorlog werd door de moslims als een jihad (heilige strijd) gezien. 

In het gehele Arabische rijk werden moskeeën gebouwd en werd de Arabische taal en schrift belangrijk. 

Arabische geleerden namen veel kennis over uit de oudheid. Zij voegden er eigen kennis aan toe. Zo werden de Arabieren in die tijd goede wetenschappers.