2.2 Duitsland in de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Historische Context: Duitsland in Europa (1918-1991)

2.2 Duitsland in de Koude Oorlog (les 1)

Wat gaan we doen?

1. Leerdoelen

2. Theorie

3. Opdracht/ videomateriaal

4. Leerdoelen nabespreken

Leerdoelen

1. Je kunt de afspraken benoemen die tijdens de Conferentie van Jalta en Potsdam werden gemaakt

2. Je kunt beschrijven in welke opzichten de Sovjetbezettingszone van Duitsland anders werd behandeld dan de andere bezettingszones

3. Je kunt uitleggen wat het doel was van de Trumandoctrine en van het Marshallplan en je kunt uitleggen wat de relatie is tussen Marshallplan en de Europese eenwording

4. Je kunt uitleggen wat de Blokkade van Berlijn inhield en wat de gevolgen ervan waren voor de relatie tussen beide machtsblokken

-

Theorie

Enkele maanden voor het einde van de oorlog, in februari 1945, vergaderden de leiders van de SU, VS en Eng over hoe het na de oorlog met Europa verder moest. 

Ze ontmoeten elkaar in Jalta, een stad in het zuiden van de SU. 

Conferentie van Jalta

februari 1945

  Conferentie van Jalta: 4 tot 11 februari 1945   

Conferentie van Jalta (februari 1945)

• Churchill (GB), Roosevelt (VS) en Stalin (SU) aanwezig
  

• Hoe zien Europa en de wereld er na de oorlog uit?

• Wie heeft macht en invloed in Europa?

• Wat doen we met Duitsland én de Duitsers?
  

Conferentie van Jalta (afspraken)

• Oprichting van de
  Verenigde Naties (VN)

• Democratische (door het volk gekozen) regeringen in Europa

• Zowel Duitsland als Berlijn zal worden verdeeld in vier bezettingszones
  

Theorie

De volgende onderhandelingen zijn vijf maanden later, tijdens de Conferentie van Potsdam. Deze verliepen veel moeizamer. 

Maar wat valt er allemaal op het eerste gezicht op? 

Theorie

Opschrijven:

Tijdens de Conferentie van Potsdam (juli-augustus, 1945) waren Attlee, Truman en Stalin aanwezig namens Eng, VS en SU.

Onderhandelingen liepen moeizaam, omdat Truman Stalin onder druk wilde zetten met hun nieuwe atoombom. Dit zorgde voor wantrouwen tussen Oost en West. 

Theorie

Trumandoctrine en het Marshallplan moeten het communisme laten verdampen (= containmentpolitiek) 

Trumandoctrine: landen die zich bedreigd voelen door communisme kunnen rekenen op steun VS

Marshallplan: Tussen 1948 en 1952 geven de Verenigde Staten voor 13 miljard dollar aan geld, goederen en expertise aan Europa. Ook aan West-Duitsland. Een deel is gift, rest is lening.

Theorie

Opschrijven:

De Blokkade van Berlijn (1948)

• In 1948 werd besloten om in West-Duitsland een nieuwe munt in te voeren. 
• Stalin is boos - niet de afspraak van Jalta. 
• Stalin blokkeert daarom alle wegen van- en naar West-Berlijn.

Theorie

Opschrijven:

• Stalin hoopt dat tekorten de mensen naar het Oosten doet verlangen. 
• Amerikanen en Engels organiseren echter een luchtbrug om levensmiddelen te droppen. 
• Na een jaar wordt de Blokkade opgeheven. Stalin verliest. 

Gevolgen Blokkade van Berlijn

• Oprichting BRD (1949)  & DDR (1949)
  
• Oprichting NAVO (1949)
  
• Warschaupact (1955)
  

Bondsrepubliek Duitsland en Duitse Democratische Republiek 

Leerdoelen

1. Je kunt de afspraken benoemen die tijdens de Conferentie van Jalta en Potsdam werden gemaakt

2. Je kunt beschrijven in welke opzichten de Sovjetbezettingszone van Duitsland anders werd behandeld dan de andere bezettingszones

3. Je kunt uitleggen wat het doel was van de Trumandoctrine en van het Marshallplan en je kunt uitleggen wat de relatie is tussen Marshallplan en de Europese eenwording

4. Je kunt uitleggen wat de Blokkade van Berlijn inhield en wat de gevolgen ervan waren voor de relatie tussen beide machtsblokken

-

Historische Context: Duitsland in Europa (1918-1991)

2.2 Duitsland in de Koude Oorlog (les 2)

Wat gaan we doen?

1. Leerdoelen terugkoppeling

2. Leerdoelen

2. Theorie

3. Opdracht/ videomateriaal

4. Leerdoelen nabespreken

Leerdoelen terugkoppeling

1. Je kunt de afspraken benoemen die tijdens de Conferentie van Jalta en Potsdam werden gemaakt

2. Je kunt beschrijven in welke opzichten de Sovjetbezettingszone van Duitsland anders werd behandeld dan de andere bezettingszones

3. Je kunt uitleggen wat het doel was van de Trumandoctrine en van het Marshallplan en je kunt uitleggen wat de relatie is tussen Marshallplan en de Europese eenwording

4. Je kunt uitleggen wat de Blokkade van Berlijn inhield en wat de gevolgen ervan waren voor de relatie tussen beide machtsblokken

-

Leerdoelen

5. Je kunt uitleggen dat de BRD en de DDR in economisch en politiek opzicht steeds meer van elkaar gingen verschillen. Je kunt hiervan ook oorzaken noemen

6. Je kunt uitleggen dat de DDR een totalitaire dictatuur was

7. Je weet waarom de Berlijnse Muur gebouwd werd

-

Herhalingsvragen

1. Wie waren 'de grote drie' tijdens de Conferentie van Jalta?
2. Noem drie concrete afspraken die gemaakt werden tijdens de conferentie van Jalta
3. Wie waren 'de grote drie' tijdens de Conferentie van Potsdam?
4. Waarom liepen de gesprekken tijdens de Conferentie van Potsdam moeizaam?
5. Verklaar dat de Marshallhulp een voorbeeld is van de Trumandoctrine.

Herhalingsvragen

1.  Waarom blokkeerde Stalin West-Berlijn in 1948?
2. Hoe reageerde het westen op deze blokkade?
3. Noem twee verschillen tussen de BRD en de DDR.
4. Welk militair bondgenootschap sloot het westen af om sterker staan tijdens de Koude Oorlog?
5. Welk militair bondgenootschap sloot het oosten af om sterker staan tijdens de Koude Oorlog?

Theorie

Na de Blokkade van Berlijn (1948) werden de westelijke bezettingszones samengevoegd tot één, onafhankelijk land: de Bondsrepubliek Duitsland (ook wel de BRD, of West-Duitsland). 

De Sovjet-Unie vormde haar bezettingszone ook om tot een zelfstandige natie: de Duitse Democratische Republiek (ook wel de DDR, of Oost-Duitsland). 

Theorie

Opschrijven:
BRD Bondskanselier onder leiding van Adenauer 
Onder hem:

• Wirtschaftswunder: een snelle groei van de economie.
• Westpolitik: BRD een betrouwbaar onderdeel maken van de westerse wereld.

Theorie

NAVO (1949)

Militaire samenwerking tussen westerse landen.

BRD sinds 1955 lid. 

Warschaupact (1955)

Militaire samenwerking tussen Oost-Europese landen onder leiding van SU. 

Theorie

Tussen 1949 en 1961 gingen ongeveer drie miljoen Oost-Duitsers via Berlijn naar het westen. De DDR had deze mensen voor de wederopbouw zelf nodig! Hoe konden ze er voor zorgen dat deze 'slimme' mensen in Oost-Duitsland/ DDR bleven? 

Theorie

Opschrijven:

De Berlijnse Muur (1961-1989) werd gebouwd om de vluchtende hoogopgeleide mensen uit de DDR tegen te houden.

Leerdoelen

5. Je kunt uitleggen dat de BRD en de DDR in economisch en politiek opzicht steeds meer van elkaar gingen verschillen. Je kunt hiervan ook oorzaken noemen

6. Je kunt uitleggen dat de DDR een totalitaire dictatuur was

7. Je weet waarom de Berlijnse Muur gebouwd werd

-