Gedrag en verrijking

• Dierhouderij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Diergedrag en verrijking

Doel van deze les:

Je leert over diergedrag. 

Je leert verschillende soorten diergedrag te herkennen.

Je weet wat gedragssystemen en gedragshandelingen zijn 

Wat gaan we doen deze les?

1. Uitleg over diergedrag en verrijking.
2. Filmpjes kijken over diergedrag en verrijking. 
3. Bedenken welke verrijking we volgende week bij de schooldieren gaan toepassen.  

Gedragsystemen

Gedrag kun je opdelen in verschillende handelingen. 

Eetgedrag bestaat bijvoorbeeld uit zoeken, kauwen, openen opeten.

00:50

De chimpansees gaan naar buiten, wat verwachten ze dat er zo gaat gebeuren.

1. Paargedrag
2. Vluchtgedrag
3. Eetgedrag
4. Verdedigingsgedrag.

01:46

Welke handelingen moeten de chimps doen om de kokosnoten te eten?

Gedrag bestaat uit handelingen

Gedrag bestaat dus uit verschillende handelingen die bij elkaar horen.  Dit noem je met een gedragsysteem. 

Voorbeelden van verschillende gedragsystemen. 

1. Eetgedrag. 
2. Voedselzoekgedrag. 
3. Voortplantingsgedrag.
4. verdedigingsgedrag.
5. vluchtgedrag.

01:24

Bij welk gedragssysteem hoort het graven naar mieren?

1. Speelgedrag
2. voedselzoekgedrag
3. Verdedigingsgedrag
4. Vluchtgedrag

03:00

De andere dieren kunnen slapen omdat een aantal dieren gedragshandelingen uitvoeren? Welk gedragssysteem hoort dit bij?

1. Speelgedrag
2. Voedselzoekgedrag
3. Verdedigingsgedrag
4. Vluchtgedrag

28:55

Beschrijf het gedrag wat de vogel uitvoert.

29:06

Welk gedragsysteem hoort dit gedrag bij?

Gedrag onderzoeken

Gedragsbiologie of ethologie.

Ethogram = verzamellijst van afkortingen. 

Lopen	Lo
Eten	Et
Scharrelen	sc
Snuffelen	Sn

schrijf deze even op

Opdracht 

Kies 1 van deze cavia's en schrijf steeds de handelingen op op een papiertje.  

In de dia er na maken we er een foto van en leveren we hem in. 

maak een foto van jouw ethogram en lever hem in.

Hoe maak je een ethogram?

de hele naam van het gedrag

Korte afkorting die makkelijk te onthouden en op te schrijven is. 

beschrijf het gedrag zo precies mogelijk. 

Schoolopdracht

Je gaat in een tweetal een dier observeren 10 minuten lang en maakt daar een ethogram over. 

Huiswerk

Morgen kunnen jullie een pakketje ophalen met de huiswerkopdracht. Deze kun je thuis uitvoeren en maakt 30% op van je cijfer. 

De opdracht mag je in de fysieke  les inleveren. 

Stereotypgedrag en verrijking

Vorige les

Diergedrag

Gedragshandelingen

Ophalen van de huiswerkopdracht

Abnormaal gedrag 

Dit noem je ook wel stereotiep gedrag. 

 Gedrag dat dieren eindeloos herhalen en dat op het eerste gezicht geen enkele functie heeft, noem je stereotiep gedrag.

Waardoor ontstaat stereotiep gedrag vaak?

1. Te veel prikkels
2. Verveling
3. slechte voeding
4. Het heeft geen reden

https://youtu.be/KF0dMmGieT8

https://youtu.be/DyHqFGkOyeM

Wat kun je er tegen doen. 

Dit is één van de lastige taken van de dierverzorger. Het is belangrijk dat de gedragshandelingen van het dier worden doorbroken en het ander gedrag gaat vertonen. Eén manier om dit te doen is verrijking. 

Dierverrijking

Alles wat anders is en het normale patroon waar in een dier zit doorbreekt is verrijking. 

Dierverrijking

Goede verrijking:

1. Stimuleert natuurlijk gedrag. 
2. Zorgt ervoor dat een dier langer bezig is met zijn normale handelingen. 
3. Activeert een dier. 
4. Is aangepast aan de behoefte van het dier. 

Soorten verrijking. 

1. Zintuiglijke verrijking; deze categorie stimuleert zintuigen: visueel, olfactorisch, auditief, tactiel, geur en smaak.
2. Voedingsverrijking; Door voedsel op verschillende manieren beschikbaar te maken kan een dier uitgedaagd worden tot meer inventiviteit.
3. Milieuverrijking, door het natuurlijk habitat van dieren te simuleren wordt getracht het natuurlijke gedrag van een dier meer ruimte te geven.
4. Sociale verrijking, de mogelijkheden tot interactie met andere dieren.

Deze soorten verrijking hebben allemaal voor en nadelen. 

Voorbeeld: Zintuigelijke verrijking.

Voorbeeld voedselverrijking

Voorbeeld: Mileuverrijking

Voorbeeld: Sociale verrijking

Opdracht

Deze les :

Ethogram opstellen. 

Volgende les

Opdracht 1 dier met jouw ethogram 10 minuten observeren. 

Opdracht 2 Verrijking maken

Opdracht 3 Verrijking aan de dieren geven en 10 minuten observeren. 

groepsindeling

Kippen New Hampshire	Reinier & Marc
Kippen Zijdehoen	Stijn Berend
Konijnen groot	Kynaja & Bo
Cavia Vrouw	Denise, Isa & Aimee
Cavia Man	Bram & Jaimy-lee
Dwerghamster	Veerle & Anita
Schapen	Niels, Bjorn & Lars

Groepspindeling

Gerbils	Vera &Latoya
Vogels Parkiet	Senna, Erik & Sissy
Vogels Tropen	Jenna & Latanja
Ratten	Aya & Fleur
Muizen	Cerenda & Gino

Verrijkingsvoorbeelden kippen

Verrijkingsvoorbeelden konijnen

Verrijking Cavia

Kleine knagers

Schapen

Dingen verstoppen in hun hooiruif.

Ophangen van een pompoen of watermeloen

Vogels

Maken ethogram en kiezen verrijking

Je gaat in je groepje in een aparte vergaderruimte. 

Gaat bezig met twee opdracht. 

1. Ethogram maken. 

2. Kiezen welke verrijking je gaat maken en wat je hiervoor nodig hebt. Schrijf dit even op. 

Gekozen verrijking + Benodigdheden

Volgende les

Meenemen: 

Ethogram. 

Huiswerkopdracht