7.3 hele les

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1,2

	Vak: Mens en Maatschappij Hoofdstuk: 7.3
1.	Lesopening
2.	Lesdoel
3.	Arrangementen + mini-check
4.	Instructie
5.	Begeleid inoefenen
6.	Zelfstandig werken
7.	Evaluatie

1. Lesopening

Pak je boek van M&M en laat deze nog even dicht op je tafel liggen.

Huiswerkcontrole

7.2 opdracht 1 t/m 12.

2. Lesdoel 

Aan het eind van deze les:

- weet je welke nadelen fossiele brandstoffen hebben en weet je wat de energietransitie is;

- begrijp je welke voor- en nadelen duurzame energiebronnen hebben.

- kun je uitleggen wat biomassa is en wat de voor- en nadelen zijn;

- begrijp je waarom aardwarmte in Nederland nog maar weinig wordt gebruikt.

3. Arrangementen

- Verdiept: kijk of je zelfstandig aan de slag kunt of dat je mee wil doen aan de instructie.

Je maakt zelfstandig 7.3 opdracht 1 t/m 13 op blz. 104 t/m 109.

Jessica

- Basis: doe mee aan de mini-check. Alles goed? Zelfstandig aan de slag. Niet alles goed? Instructie volgen, daarna aan de slag. 

Krystian, Jochem & Zouhir

- Intensief: doe mee aan de mini-check. Instructie volgen en samen begeleid inoefenen.

Jaysen, Gijs, Niek & Jamie

Mini-check

leerlingen in het basis en intensief arrangement doen mee met de mini-check. 

Lees de volgende zin en geef aan of deze wel of niet bij energietransitie hoort.
Het gebruik van uitputbare energiebronnen moet worden beperkt.

1. Wel
2. Niet

Hoe heten energiebronnen die op kunnen raken?

1. Uitputbare energiebronnen
2. Duurzame energiebronnen
3. Energietransitie

Biomassa en aardwarmte zijn vormen van duurzame energie. Lees de uitspraken van de volgende drie personen over deze energie. Wie heeft er gelijk?

1. Ahmed zegt: ‘Aardwarmte is duurzamer, want er komt geen CO2 vrij omdat het niet verbrand hoeft te worden.’
2. Petra zegt: ‘Biomassa is duurzamer dan aardwarmte, want je hebt veel biologisch afval waar je toch vanaf moet’.
3. Serra zegt: ‘Onzin, ze zijn allebei even duurzaam want er zijn geen fossiele brandstoffen die je verbrandt.’

Waarom is het gebruik van biomassa als energiebron niet volledig duurzaam?

1. Bij verbranding komt CO2 vrij
2. Het kan opraken als het veel wordt gebruikt
3. Het vervoeren kost ook energie
4. Tussen het afval zit ook plastic

Wie maakt wat:

Had je 3/4 vragen goed: dan mag je zonder instructie beginnen aan de opdracht 1 t/m 13 op blz. 104 t/m 109.

De rest doet mee met de instructie. 

Op is op

Hoe zijn fossiele brandstoffen zoals aardolie, aardgas en steenkool ontstaan?

• Ze zijn gevormd door planten en dierenresten.

Je kunt ze gebruiken om energie op te wekken. Welke nadelen heeft dat?

• Er komt CO2 in de atmosfeer.
  
• Ze raken op.
  

Hoe noem je brandstoffen die op kunnen raken?

• uitputbare energiebronnen
  

Op is op

Er zijn ook energiebronnen die niet op kunnen raken en die minder schadelijk zijn voor het milieu. Dat is:

• duurzame energie of groene energie.
  

De overgang van fossiele brand-stoffen naar duurzame energie, heet:

• de energietransitie.
  

Wat staat in het Klimaatakkoord van Parijs?

Afspraken om meer te doen om de opwarming van de aarde tegen te gaan.

Duurzame energiebronnen

Duurzame energiebronnen zijn bijvoorbeeld wind, zon en water.

Hoe wek je windenergie op?

• De wind laat wieken van een windmolen draaien.
  

Hoe wek je zonne-energie op?

• Zonnepanelen zetten zonlicht en zonnewarmte om in energie.
  

Hoe wek je energie op met waterkracht?

• Met stromend water van rivieren of zee. Bijvoorbeeld door golven of getijden (eb en vloed).
  
• Met stuwdammen kun je een stuwmeer bouwen.
  

Duurzame energiebronnen

Welke voordeel heeft duurzame energie?

• Het raakt niet op.
  

Welke nadelen heeft windenergie?

Er is niet altijd genoeg wind op land. Wel op zee, maar dan moet de energie verplaatst worden.

Welke nadelen heeft zonne-energie?

• Er is niet genoeg zon als het bewolkt is en ‘s nachts is het donker.
  

Welke nadelen heeft waterkracht?

• Een stuwmeer verandert het landschap.
  
• Getijdenenergie kan schadelijk zijn voor zeedieren.
  

Biomassa en biobrandstof 

Wat is biomassa?

Biologisch afval dat wordt gebruikt als brandstof voor energie. Bijvoorbeeld mest, plantenresten, houtsnippers.

Waarom is biomassa wel duurzaam?

Je hoeft er geen nieuwe grondstoffen voor te winnen.

Waarom is biomassa niet duurzaam?

Bij de verbranding komt CO2 vrij.

Biomassa en biobrandstof 

Wat is biobrandstof?

Brandstof die gemaakt wordt van gewassen, zoals koolzaad en suikerriet.

Wanneer is biobrandstof niet duurzaam?

Als bossen worden gekapt en akkers plaats moeten maken om biomassa te leveren.

Aardig warm

Hoe dieper je de aarde in gaat, hoe warmer het wordt. Hoe noem je dit?

• Aardwarmte of geothermische energie.
  

Waarvoor kun je geothermische energie gebruiken?

• Je kunt er huizen en kassen mee verwarmen.
  

Waarom wordt het in Nederland niet veel gebruikt?

• Het warme water zit hier diep in de grond en het kost veel geld om het te gebruiken.
  

5. Begeleid inoefenen

Wie kan zelfstandig aan de slag (basis)?

Krystian, Jochem & Zouhir: jullie maken zelfstandig les 7.3 opdracht 1 t/m 13 op blz. 104 t/m 109.

Wie heeft nog extra instructie/leeshulp nodig (intensief)?

Jaysen, Gijs, Niek & Jamie: wij maken klassikaal opdracht 2 + 5 +10 .

6. Zelfstandig werken

Je maakt nu zelfstandig opdracht 1 t/m 13 op blz. 104 t/m 109.

Ben je klaar?

Dan kijk je de opdrachten na.

Daarna maak je de herhalingsopdrachten op blz. 110.

7. Evaluatie 

Hoe ging de les? Zijn er opdrachten waar je moeite mee had?

Heb je nog ergens vragen over? 

- weet je welke nadelen fossiele brandstoffen hebben en weet je wat de energietransitie is?

- begrijp je welke voor- en nadelen duurzame energiebronnen hebben?

- kun je uitleggen wat biomassa is en wat de voor- en nadelen zijn?

- begrijp je waarom aardwarmte in Nederland nog maar weinig wordt gebruikt?

8. Huiswerk & Toetsen

Huiswerk LJ2: 

Maandag 10 juni

7.3 opdracht 1 t/m 13

Toetsen LJ2: