4. Het einde van de oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

De Eerste Wereldoorlog

Paragraaf 4. Het einde van de oorlog

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen wat er in Rusland gebeurde in 1917

Laatste oorlogsjaren

1917

Rusland sluit wapenstilstand met Duitsland

VS verklaren Duitsland de oorlog

Rusland begin 1e WO

• Arm land
• Grootste deel bevolking arme boeren die werken voor rijke grootgrondbezitters
• Fabrieksarbeiders hebben laag loon en slechte woonomstandigheden
• Soldaten hebben slechte of geen uitrusting/voedsel
  

Rusland 1917

• Onrust in Rusland blijft
  

• Tsaar wordt afgezet. Nieuwe regering besluit verder te vechten

• Communisten o.l.v. Lenin grijpen de macht en de voorlopige regering wordt afgezet

• Russische Revolutie
  

Situatie na de staatsgreep

• Communisme: iedereen=gelijk -  grond, grondstoffen en fabrieken eigendom van de staat
  

• Lenin beloofde een einde aan honger en oorlog
• In december 1917: wapenstilstand met Duitsland

Burgeroorlog

• Tussen communisten en hun tegenstanders (rijken)
  

• Eind 1921 overwinning communisten
• Rusland wordt Sovjet-Unie
• Moskou heeft totale controle over de Sovjet-Unie.

Vergissing van Troelstra

1918

• In november 1918 vindt Troelstra (SDAP) dat Nederland klaar was voor een 'socialistische revolutie', zoals in Rusland was geweest.
• Op dat moment had Nederland economisch 'last' van de Eerste Wereldoorlog
• Werd een grote mislukking: hij kreeg nauwelijks steun 

Na de 'Vergissing van Troelstra' gaat het publiek massaal de straat om koningin Wilhelmina en haar dochter kroonprinses Juliana steun te betuigen. Soldaten zwaaien met de Nederlandse vlag. Het is wel duidelijk dat het volk niet voor Troelstra, maar voor het koningshuis kiest: Troelstra's revolutiepoging is na een week mislukt.

Oorlog op zee

• Zowel Duitsland als Groot-Brittannië hadden een grote oorlogsvloot 
• Beide proberen elkaars voedsel- en goederen toevoer te stoppen
• Groot-Brittannië doet dit door Duitse havens te blokkeren
• Duitsland voert een onbeperkte duikbotenoorlog 
• Ook Nederlandse en Amerikaanse schepen werden tot zinken gebracht

Wapenstilstand

11-11-1918, 11 uur

• De vrede met de Russen had er niet voor gezorgd dat de Duitsers de oorlog aan het Westfront konden winnen
• Komst van VS zorgt voor doorslag: na 4 jaar is het voorbij voor Duitsland
• Onrust in Duitsland leidt tot aftreden Duitse Keizer en komst nieuwe regering 
• Deze regering besluit te stoppen met oorlog en wapenstilstand te tekenen

Gevolgen wapenstilstand

• Oostenrijk-Hongarije valt uit elkaar -  Hongarije zelfstandig land

• Tsjechoslowakije, Joegoslavië en andere landen worden zelfstandig
• Onrust in Duitsland, communisten proberen de macht te grijpen dit mislukt
  
• Duitse soldaten die terugkeren van het front zijn ontevreden en teleurgesteld
  

Vóór...

...na

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen:

- hoe de Eerste Wereldoorlog eindigde 

- welke afspraken na de oorlog werden gemaakt.

    Het verdrag van Versailles

Een wapenstilstand is nog geen vrede. Hierover werd 

tussen januari en juni 1919 onderhandeld in Versailles (bij Parijs)

Welke landen?

• Engeland (Lloyd George)
• Frankrijk (Clemenceau)
• Verenigde Staten (Wilson)
• Italië (Orlando)

• Duitsland mocht als verliezer niet meepraten

• Rusland, dat zijn bondgenoten in de steek had gelaten, was ook niet uitgenodigd

Verenigde Staten

• Duitsland straffen, maar niet al te zwaar
• Duitsland is een belangrijke handelspartner
• Wereld veilig maken, voorkomen nieuwe oorlog (14 punten van Wilson)

Groot-Brittannië

• Duitsland straffen, maar niet al te zwaar
• Duitsland is een belangrijke handelspartner
• Kan niet al te vriendelijk zijn: het volk zit vol wraak.
• Als het kan: macht uitbreiden in het Midden-Oosten

Frankrijk

Duitsland zwaar straffen.

Duitsland economisch verzwakken.

Duitsland militair verzwakken.

Grondgebied terugpakken (Elzas-Lotharingen)

Als het kan: macht uitbreiden in het Midden-Oosten

Vrede van Versailles

28 juni 1919

Exact 5 jaar na de aanslag op Franz-Ferdinand 

door Gavrilo Princip is de oorlog voorbij.

Verdrag van Versailles (1)

• Duitsland moet veel grondgebied afstaan (ongeveer 10%)

• Duitsland moet kolonies afstaan

• Duitsland mag geen leger meer hebben van groter dan 100.000 man en geen vloot hebben
  

Verdrag van Versailles (2)

• Duitsland moet herstelbetalingen doen aan voornamelijk Frankrijk

• Grens tussen Frankrijk en Duitsland wordt gedemilitariseerd (Rijnland).

Verdrag?! Dictaat!

In Duitsland is grote onvrede en spreekt men

liever van het Dictaat van Versailles

Gevolgen van de wapenstilstand en de vrede

• Oprichting Republiek van Weimar (Eerste democratie in Duitsland)
  

• Veel nieuwe staatjes in Europa (Polen, Joegoslavië).
  

• Verenigde Staten trekken zich terug uit de wereldpolitiek
  

Volkenbond

• Doel: voorkomen van nieuwe oorlog
• Vrijheid voor alle volken: elk volk moet een eigen land hebben

• Oprichting Volkenbond (voorloper Verenigde Naties: 'eerst praten, dan vechten').
• V.S geen lid (weer betrokken bij oorlogen)
• Rusland en verliezers ook geen lid
• Geen eigen leger
• 1946: Einde Volkenbond

Gevolgen

• Opkomst van Hitler: hij speelt in op de Duitse onvrede over het Verdrag van Versailles

• Uiteindelijk ook de Tweede Wereldoolog, waarbij Hitler er alles aan zou doen om de gevolgen van het Verdrag van Versailles te vernietingen...en daarin ook slaagt. 

www.npo3.nl

www.npo3.nl