Les 3 - Rivieren landschap

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Startklaar (3 min)

Docent begroet leerlingen, instrueert alle leerlingen om startklaar te zijn en legt materialen klaar.

Leerlingen zorgen ervoor dat zij alle benodigde spullen op tafel hebben, jas uit, mobiel in tas. (Zorg voor een nette en georganiseerde ruimte.)

Waar moet ik zitten?

Plattegrond

ZM2A                              ZM2B                          ZM2C

5 min

Planning

Wat gaan we doen?

Programma

• Voorkennis/actualiteit
• Uilteg nieuwe stof
• Aantekeningen maken
• Opdrachten maken
• Doelencheck 
• Afsluiting

Regels

• Als de docent aan het woord is, ben je stil.
• Vinger opsteken als je wat wil vragen / zeggen.
• Spullen niet in orde = nablijven en strafwerk
• Start klaar!!

1 min

Planning

Wat gaan we doen?

Wat heb je nodig tijdens AK. 

• Leerboek en werkboek
• Map met inhoud 
• Pen 
• Laptop
• Actieve werkhouding
• Glimlach

Planning 

1 min

Terugblik

Terugblik

- Welke 3 bewegingen waren er?

- Wat is platentektoniek?

- Welke 2 soorten platen hebben we?

- Noem bij elke beweging minimaal 1 gevolg. 

Welke 3 plaatbewegingen zien we hier?

Herhaling

Convergente beweging:

Vulkanische activiteit (bijv. Ring of Fire in de Stille Oceaan). Gebergtevorming (bijv. de Alpen).

Divergente beweging:
Nieuwe oceaanbodem. Vulkanen en aardbevingen langs mid-oceanische ruggen.

Transforme beweging:

Sterke aardbevingen zonder vulkanisme.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

      Lesdoel

De leerling kan uitleggen hoe de Alpen zijn ontstaan. 

De leerling kan het verschil benoemen tussen oude gebergten en jonge gebergten en deze herkennen.

De leerling weet wat het verschil tussen verwering en erosie is en deze herkennen. 

De leerlingen kunnen uitleggen wat het verschil tussen endogene krachten en exogene krachten is. 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen weten waar welke plaatbewegingen er zijn.

2. De leerlingen weten hoe begergtes ontstaan.

3. De leerlingen weten wat voor invloed regen heeft op landschap. 

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Leerdoel 1

De leerling kan uitleggen hoe de Alpen zijn ontstaan.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Hoe ontstaan bergen?

Ontstaan van de Alpen

Stap 1:

-  80 miljoen jaar geleden: de plaat waarop Afrika ligt beweegt naar het noorden.

Stap 2:

- De zeebodem tussen Europa en Afrika boog, plooide en brak.

Stap 3:

- 30 miljoen jaar geleden: de Alpen worden tegen Europa aan geduwd.

Stap 4:

- Deel Europa gerimpeld als een tafellaken: opheffing. Ontstaan plooiingsgebergte

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Leerdoel 2

De leerling kan het verschil benoemen tussen oude gebergten en jonge gebergten.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Jong gebergte

Jonge gebergtes Gebergte dat ‘pas’ enkele tientallen miljoenen jaar oud is.

Kenmerken: 

- Hoog, steile hellingen

- Spitse toppen

- Diepe dalen

Voorbeeld: De Alpen, Himalaya.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Oude gebergte

Oude gebergtes: Gebergte dat enkele honderden miljoenen jaren oud is.

Kenmerken: 

- Laag, afgeronde toppen

- flauwe hellingen, 

- brede dalen.

Voorbeeld: Het Schotse Hoogland.

Waarom het verschil?

Exogene krachten slijten jonge gebergtes af, waardoor ze langzaam ouder worden.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Leerdoel 3

De leerling weet wat het verschil tussen verwering en erosie is.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Verwering

Verwering: het uiteenvallen van gesteente door:

Mechanische verwering: Door temperatuurverschillen, vorst en plantenwortels.

Chemische verwering: Door zuren in water.

Voorbeelden:

- Rotsblokken brokkelen af tot kleinere stukjes.

- Stenen worden steeds kleiner.

Verweringsmateriaal:

De brokstukjes die ontstaan bij verwering.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Erosie

Erosie: het transport van verweringsmateriaal door:

- Water: rivieren, zeeën, golven.

- Wind: vooral in droge gebieden.

- IJs: gletsjers.

Gevolgen van erosie:

- Gebergtes worden lager en ronder.

- Dalen worden breder en dieper.

- Er ontstaan nieuwe landvormen zoals duinen en delta's.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Leerdoel 4

De leerling weet wat het verschil tussen endogene - en exogene krachten

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Endogene krachten en exogene krachten

Exogene krachten: krachten die komen van buitenaf de aarde.

Veroorzaken onder andere:

- Verwering: Het uiteenvallen van gesteenten door weer, planten en dieren.

- Erosie: Het transport van verweringsmateriaal door water, wind en ijs.

Voorbeeld: Rivieren slijten dalen uit en vervoeren zand en grind naar zee.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Endogene krachten en exogene krachten

Endogene krachten: krachten die komen van binnenuit de aarde.

Veroorzaken onder andere:

- Vulkanisme: Uitbarstingen van lava en as.

- Aardbevingen: Schokkende bewegingen van de aardkorst.

- Gebergtevorming: Door het botsen van aardplaten ontstaan nieuwe gebergtes.

Voorbeeld: De Alpen zijn ontstaan door het botsen van de Afrikaanse en Euraziatische plaat.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Jong of oud

Jong of oud

Zelf aan de slag

Wat - maken opdracht 2 t/m 9 van 2.1 op blz... 

Hoe - alleen in stilte

Hoelang -  tot het einde van de les

Klaar? - Begrippen leren 

Hulp nodig - steek je vinger op docent loopt rond

Uitkomst - wordt de volgende les besproken

hoogte

warmer

nat, droog

Kleine afsluiting

Jonge gebergte

Oude gebergte

Verwering

Erosie

Exogene krachten

Endogene krachten

Grote lesafsluiting (5 min)

De grote lesafsluiting vindt plaats aan het eind van de les, na de zelfstandige verwerking. Controleer begrip en werkhouding.

Leerlingen geven feedback over wat ze hebben geleerd en reflecteren op hun werkhouding.

Reflectiegesprek, leerlingen geven elkaar feedback

     Grote afsluiting

De leerling kan uitleggen hoe de Alpen zijn ontstaan.

De leerling kan het verschil benoemen tussen oude gebergten en jonge gebergten en deze herkennen.

De leerling weet wat het verschil tussen verwering en erosie is en deze herkennen.

De leerlingen kunnen uitleggen wat het verschil tussen endogene krachten en exogene krachten is.

Grote lesafsluiting (5 min)

De grote lesafsluiting vindt plaats aan het eind van de les, na de zelfstandige verwerking. Controleer begrip en werkhouding.

Leerlingen geven feedback over wat ze hebben geleerd en reflecteren op hun werkhouding.

Reflectiegesprek, leerlingen geven elkaar feedback

retrieval practice

https://quizlet.com/join/A5xDxSXpV?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com