2.5. Een veranderende wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

2.5. Een veranderende wereld

Wat weet je nog
van vorige week?

Leerdoelen

1. Je kunt verschillende oorzaken noemen waarom de Bijbel en de geschriften uit de klassieke oudheid na 1300 als minder betrouwbaar worden gezien;

2. Je kunt verschillende uitvinders (en uitvindingen) noemen die zorgden voor een veranderende kijk op de wetenschap;

 

3. Je kunt uitleggen waarom het veranderende wereldbeeld leidde tot een conflict tussen wetenschappers en de kerk.

Wilde je in de middeleeuwen wat weten over de wereld, natuur of mens? Dan kon je alleen de bijbel lezen. 

Er waren wel overgebleven werken uit de klassieke oudheid, maar die werden vaak aangepast door geestelijken. 

Aristoteles

Verandering

Vanaf 1300 veranderende houding

• Kruistochten: meer welvaart en kennis die de Arabieren hadden bewaard. 
• Groei welvaart: meer macht en zelfstandigheid bij de mensen. Gevolg: niet meer luisteren naar de kerk! 
• Ontdekkingsreizen: meer kennis over de wereld

Op welke manier zorgde een groeiende welvaart tot het veranderen in de gedachtegang van mensen.

Waarom droegen de ontdekkingsreizen bij aan het veranderende wereldbeeld?

Na 1500: meer wetenschappelijk onderzoek. Eerste terrein: astronomie (bestuderen van het heelal). 

 (geocentrisch wereldbeeld)

De Pool Copernicus was het daar niet mee eens. Hij bestudeerde de sterren en het heelal met de nieuwste instrumenten. Daardoor kwam hij tot andere opvattingen. Onder andere over de heliocentrische wereld: daarbij was niet de aarde, maar de zon het middelpunt van het heelal. 

De Italiaan Galileo Galilei vond met de uitvinding van de telescoop bewijs voor het heliocentrische wereldbeeld. 

De kerk vond zijn ideeën maar niks: Galilei werd in de ban gedaan! 

Pas in 1992 maakte de kerk excuses.

Leuk, al die ideeën, maar hoe komt het bij de gewone mensen? 

Boekdrukkunst: soort drukpers waarmee je boeken makkelijk kon kopiëren. Je hoefde dan niet meer alles met de hand over te schrijven. 

Gevolg? 

Niet alleen wetenschappers profiteerden van de nieuwe uitvinding. De kerk profiteerde er bijvoorbeeld ook van. Zo wist Johannes Gutenberg rond 1450 de Bijbel voor het eerst machinaal te kopiëren. Die druk van de Bijbel kreeg daarom de naam Gutenbergbijbel.

Wankelend wereldbeeld

Door de ontdekkingsreizen en wetenschappelijke ontwikkelingen veranderde het wereldbeeld van mensen. 

• De wereld was groter dan gedacht
• Mensen raakten bekend met hoe de wereld en het heelal eruit zag
• De aarde was rond en niet plat
• Meer kennis en begrip bij wetenschappers én burgers

Maar: de kerk hield onderzoek tegen en zette zelfs de inquisitie (rechtbank) in

Waarom was de Christelijke kerk niet altijd blij met de Nieuwe Wetenschap?

Leerdoelen

1. Je kunt verschillende oorzaken noemen waarom de Bijbel en de geschriften uit de klassieke oudheid na 1300 als minder betrouwbaar worden gezien;

2. Je kunt verschillende uitvinders (en uitvindingen) noemen die zorgden voor een veranderende kijk op de wetenschap;

 

3. Je kunt uitleggen waarom het veranderende wereldbeeld leidde tot een conflict tussen wetenschappers en de kerk.

Huiswerk

Opdrachten 1,2,3,4,5,6 en 8 van paragraaf 2.5