24 - 2.3 economische samenhang wereldsysteem

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

2.3 Wereldsysteem

vwo

Globalisering

Domein Wereld

Lesdoel

• Hoe beïnvloedt de tijd-ruimtecompressie het wereldsysteem?

1. Hegemoniale staten liggen in de periferie

1. Juist
2. Onjuist

2. BRICS en NIC's horen bij

1. Centrum
2. Semi-Periferie
3. Periferie

3. Zet in de juiste volgorde: Imperialisme- Handelskapitalisme - Uitschuiving - Industrialisatie - Neokolonialisme -

Handelskapitalisme - Industrialisatie - Imperialisme - Neokolonialisme - Uitschuiving

• Wie heeft nu de macht?
• MNO's

4. Ruilvoetverslechtering is slecht voor

1. Centrum
2. Periferie

Ruilvoet

• Ruilvoetverslechtering
  

5. Beschrijf de relatieve ligging van Haiphong

ABSOLUUT 22 gr NB 107 gr OL

RELATIEF

Ligt aan de noordoostkust van Vietnam

100 km Ten oosten van de hoofdstad Hanoi

Aan de kust / Golf van Tonkin

Aan de delta van de rode Rivier

6. twee soorten afstanden

Beschrijf de relatieve ligging van Haiphong

ABSOLUUT 22 gr NB 107 gr OL

RELATIEF

Ligt aan de noordoostkust van Vietnam

100 km Ten oosten van de hoofdstad Hanoi

Aan de kust / Golf van Tonkin

Aan de delta van de rode Rivier

Absolute en relatieve afstand

De relatieve afstand neemt toe omdat ...

Tijd-Ruimte Compressie

Afname relatieve afstanden

door daling van reis- en vervoerstijden en -kosten

Tijd en ruimte worden in elkaar gedrukt. 

• Infrastructuur, ook
• ICT-infrastructuur (www)

Relatieve ligging verandert

2. Relatieve afstand krimpt

3. Grenzen verdwijnen

Hub en spoke netwerk

Vanuit knooppunt (hub - grote stad) contact met andere hubs en herverdeling over achterland. 

Voorbeelden

Mondiaal: mainports zoals Shanghai of Rotterdam/Schiphol

Internationaal: kleinere luchthavens Rotterdam/Maastricht

Nationaal: bijv Utrecht verkeersknooppunt

Spoke: nieuwe zijderoute

7. En hoe heet de zijderoute in het zojuist besproken netwerk?

8. Noteer 5 vervoersystemen die op continentaal schaalniveau een infrastructureel netwerk vormen tussen landen.

5 netwerken

1. pijpleidingen
2. spoorwegen
3. snelwegen
4. rivieren & havens
5. vervoer via de lucht via luchthavens

De Defensie Pijpleiding Organisatie (DPO) haalt vliegtuigbrandstof uit raffinaderijen en opslagterminals in Rotterdam (Europoort en Botlek). En vervoert deze kerosine via een eigen ondergronds pijpleidingnetwerk.

9. Wat wordt er bedoeld met ...

"door tijd-ruimtecompressie is de wereld misschien een dorp geworden, maar niet iedereen kan zomaar inwoner worden"

Toegenomen wereldhandel

De wereldhandel is toegenomen, oorzaken:

• de productieketen is opgedeeld;

• just-in-time; De juiste grondstoffen of producten, op het juiste moment, op de juiste plaats aflevert. 
  

• Makkelijker geworden door containers

10. Noem 3 voordelen van just-in-timelevering

Voordelen:

• minder opslagkosten
• nauwkeurigere afstemming
  op de wensen van de klanten
• minder risico’s, dus minder
  verzekeringskosten

Just-in-time principe = geen grote voorraden aanleggen -> als producten niet geleverd worden heb je dus een probleem.

Aan de slag

H2 §3: opdracht 9

Conclusie

Hoe beïnvloedt de tijd-ruimtecompressie de relatieve ligging van gebieden?