§1.2 Onvrede in de Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

§1.2 Onvrede in de Nederlanden

Deel 1

Huiswerk

Schrijf op in je PLENDA
Voor de volgende les
Maken: opdracht 4 t/m 6 van §1.2

Lezen: §1.2

Leren: Begrippen §1.2

Huiswerk

Schrijf op in je PLENDA
Voor de volgende les
Maken: opdracht 7 t/m 13 van §1.2

Lezen: §1.2

Leren: Begrippen §1.2

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Wat rond 1520 de bestuurlijke situatie is in de Nederlanden en wat Karel V daaraan wil veranderen

- Wat drie redenen zijn voor het verzet van de bewoners van de Nederlanden tegen de Spaanse koning

- Waarom de Beeldenstorm uitbreekt en wat daarvan het gevolg is

Open je boek

Lees:  alleen bladzijde 26 (!)

'Streven naar centraal bestuur'

Maak: Opdracht 4a

Vergelijk de twee kaarten

De Nederlanden rond 1520

De Nederlanden bestaan uit 17 losse gebieden

Deze losse gebieden worden gewesten genoemd

Aan het hoofd van ieder gewest staat een heer

Rond 1520 is de Duitse keizer Karel V de heer van alle gewesten

Zie het een beetje als provincies

Het rijk van keizer Karel V

Taken voor de heer en voor de gewesten

Taak voor de heer

Taak voor de gewesten

Belasting innen

Oorlogen voeren

Munten maken

Het bestuur in het gewest

De rechtspraak

Oorlogen betalen

Het beleid van Karel V en Filips II

Karel V en Filips II willen twee dingen bereiken:

Centralisatie

Ze willen Nederland vanuit 1 plek (centrum) besturen (Brussel)

Voorbeeld:

- Ambtenaren i.p.v. adel

- Vaste belastingen

Niet centraal

Centraal

Het beleid van Karel V en Filips II

Karel V en Filips II willen twee dingen bereiken:

Katholicisme

Karel en Filips zijn streng katholiek, de Nederlanden moeten dat ook blijven.

Ketters worden hard bestreden

Centraal bestuur

Vanaf 1555 bestuurt Filips II de Nederlanden vanuit  Spanje

In de Nederlanden komt dus een vervanger: de landvoogd(es)

In ieder gewest zorgt een stadhouder voor orde en rust

Willem van Oranje is stadhouder in Holland, Utrecht en Zeeland

Magaretha van Parma

Taken:

- Heer op de hoogte houden

- Orde handhaven

- Soldaten aanvoeren

Open je boek

Lees:  'Streven naar centraal bestuur' (blz 27)

Maak: Opdracht 4b en 4c

Filmpje

Willem van Oranje

00:45

Hoe werd Willem van Oranje een prins?

00:56

Waarom wilde Karel V dat Willem katholiek werd?

Filmpje

Filips II wordt koning en vertrekt naar Spanje

Wie speelden de hoofdrollen in de Nederlanden rond 1560?

De koning

De landvoogd(es)

De stadhouder

Margaretha van Parma

Willem van Oranje

Filips II

Karel V

Aan de slag

Vul het werkblad 'personenlijst historische context in'. 

Je kan nu vijf personen invullen

Klaar? Zie volgende dia

Aan de slag

Maken: opdracht 4 t/m 6 van §1.2

Lezen: Streven naar centraal bestuur

Klaar? : Ga verder met het huiswerk

Huiswerk

Schrijf op in je PLENDA
Voor de volgende week
Maken: opdracht 4 t/m 13 van §1.2

Lezen: §1.2

Leren: Begrippen §1.2

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Wat rond 1520 de bestuurlijke situatie is in de Nederlanden en wat Karel V daaraan wil veranderen

- Wat drie redenen zijn voor het verzet van de bewoners van de Nederlanden tegen de Spaanse koning

- Waarom de Beeldenstorm uitbreekt en wat daarvan het gevolg is

§1.2 Onvrede in de Nederlanden

Deel 2

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Wat rond 1520 de bestuurlijke situatie is in de Nederlanden en wat Karel V daaraan wil veranderen

- Wat drie redenen zijn voor het verzet van de bewoners van de Nederlanden tegen de Spaanse koning

- Waarom de Beeldenstorm uitbreekt en wat daarvan het gevolg is

Welke persoon wordt hier omschreven
Vrouw - Landvoogd - Smeekschrift

Welke persoon wordt hier omschreven?
Graaf van Nassau - Stadhouder - Vriend van Karel V

Welke persoon wordt hier omschreven?
Streng Katholiek - Koning van Spanje -
Opvolger Karel V

Wie speelden de hoofdrollen in de Nederlanden rond 1560?

De koning

De landvoogd(es)

De stadhouder

Margaretha van Parma

Willem van Oranje

Filips II

Karel V

Huiswerk

Schrijf op in je PLENDA
Voor de volgende les
Maken: opdracht 7 t/m 13 van §1.2

Lezen: §1.2

Leren: Begrippen §1.2

Aan de slag

Wat: Opdracht bij de Opstand (lees deze eerst goed door!) 

Hoe: Maak in tweetallen een levenslijn van Filips II en Willem van Oranje

In deze les doe je alleen de jaartallen: 1545, 1555, 1559.

Hulpmiddelen: Werkblad (één per tweetal) + een rode en een blauwe pen

Tijd: 10 minuten

Klaar: Vul het tijdlijnschema in. Ga verder met de opdracht (zie volgende dia)

Onvrede in 1566

Edelen

Door de centralisatie bepaalt de landvoogdes Margaretha van Parma zonder overleg. De edelen verliezen hierdoor hun macht

Vaste belastingen

1) De vaste belastingen kosten veel geld

2) Filips II hoeft geen toestemming te vragen voor belastingen (minder macht voor de Nederlanders)

Protestantisme

Veel mensen waren katholiek, maar er waren aardig veel protestanten. De katholieken vonden dat protestanten veel te hard werden aangepakt (onterecht).

✞

Filmpje

Het Verbond der Edelen (1566)

Huiswerk

Maak opdracht 7

Klaar?: Ga verder met de andere huiswerkopdrachten

Welk begrip past bij deze afbeelding

Wat voor een persoon is dit?

Waarom vindt deze gebeurtenis in de buitenlucht plaats?

Waarom draagt deze persoon een wapen?

Hagenpreken

De landvoogdes belooft iets minder streng te zijn

Veel calvinisten vluchten daarom naar de Nederlanden

Zij kunnen in de stad niet bijeenkomen, maar op het land wel

Naar deze hagenpreken nemen ze altijd wapens mee

Een protestante godsdienstige bijeenkomst op het platteland

Filmpje

Beeldenstorm (1566)

Wij protestanten worden gediscrimineerd. Weg met de katholieken, die maken rechtsomkeert.

1

Ben je arm, onderdrukt, kom erbij, sla iets stuk.

2

Pak een beeld en hak het maar in tweeën. Zet je messen in zo'n prachtige icoon (schilderij).

3

Duw het orgel met een zetje naar beneden. Ja, zo maken wij de kerken schoon.

4

En alle bijbels, die gaan hopla in het water.

5

We gooien stenen naar de katholieke pater (priester)

6

De hertog van Alva

Filips II stuurt de hertog van Alva om de orde te herstellen

De hertog van Alva heeft drie taken:

- De opstandelingen straffen

- Katholicisme herstellen/protestanten vervolgen

- Het bestuur nog meer centraliseren

Filmpje

Het straffen van opstandelingen
De Tiende Penning

De Bloedraad

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Wat rond 1520 de bestuurlijke situatie is in de Nederlanden en wat Karel V daaraan wil veranderen

- Wat drie redenen zijn voor het verzet van de bewoners van de Nederlanden tegen de Spaanse koning

- Waarom de Beeldenstorm uitbreekt en wat daarvan het gevolg is

Huiswerk

Schrijf op in je PLENDA
Voor de volgende les
Maken: opdracht 4 t/m 13 van §1.2

Lezen: §1.2

Leren: Begrippen §1.2