2122 Apenheul H3 - fysieke versie

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Excursie Apenheul 2021

Type hier jullie namen en klas

Ga naar de doodshoofdaapjes

Vergeet niet ook de andere apen te bekijken!

Boliviaans doodshoofdaapjes leven in grote groepen, soms tot wel 200 individuen groot. Waarom is het een voordeel om in grote groepen te leven?

Het doodshoofdaapje heeft een vieze gewoonte. Hij plast over zijn eigen handen en voeten en vervolgens smeert het de urine over zijn lichaam. Zijn staart wordt daardoor drijfnat, en zijn handen, voeten en staart laten daardoor vlekken achter op de takken. Waarom zou hij dit doen?

Bekijk de volgende video

Als je het fysieke werkblad maakt, ga dan naar YouTube en zoek de volgende video:

'Doodshoofdaapjes springen

een gat in de lucht'

Nu je de video hebt gezien over de doodshoofdaapjes hebt gezien, wat is de functie van hun staart?

Ga naar dezwarte brulaap

Vergeet niet ook de andere apen te bekijken!

Bekijk de volgende video

Als je het fysieke werkblad maakt, ga dan naar YouTube en zoek de volgende video:
'Brulapen in concert'

Zoals hun naam aangeeft, kunnen de zwarte brulapen hard brullen. Hun brul klinkt als een boer en kan tot 3 km verderop gehoord worden! De groepsleider start en de rest volgt. Vaak zitten ze in een rij als ze brullen.

Noem twee functies van deze brul.

Het lichaam van de zwarte brulaap is dusdanig aangepast dat ze heel hard kunnen brullen.
Kijk naar de apen. Welke aanpassing aan het lichaam kan je zien zodat ze hard kunnen brullen?

Zwarte brulapen lijken soms een beetje lui. Vergeleken met andere slingerapen besteden ze een groot deel van de dag aan rusten. Ze eten vooral bladeren terwijl andere slingerapen vooral rijp fruit eten. Rijp fruit bevat veel glucose, terwijl bladeren weinig glucose bevatten

Leg uit hoe het dieet van de zwarte brulaap hun dagactiviteit beïnvloed.

Ga naar de bonobo's

Vergeet niet ook de andere apen te bekijken!

Van alle mensapen, is de bonobo het meest verwant aan de mens.

Kies één van de bonobo's die je ziet. Zet een timer voor 3 minuten en bestudeer 'jouw' bonobo voor deze tijd. Schrijf hier op wat je ziet.

Bij de vorige vraag heb je opgeschreven wat 'jouw' bonobo allemaal deed in 3 minuten. Welke gedrag lijkt op het gedrag van een mens?

Welke verschillen bestaan er tussen een bonobo en een mens? Schrijf zowel gedragsverschillen als uiterlijke verschillen op.

Bonobo's hebben vaak seks met elkaar. Het is hun manier om ruzies op te lossen, maar ze doen het ook om te ontspannen. Binnen een groep bonobo's heeft iedereen seks met iedereen, met één uitzondering: zonen en moeder niet. Dit is best anders dan bij mensen...

Waarom leven (de meeste) mensen in paren en zijn ze niet zo 'vrij' als de bonobo's?

Ga naar de ringstaartmaki's

Vergeet niet ook de andere apen te bekijken!

Ringstaartmaki's zijn erg territoriaal.
Wat betekent dit?

1. Ze beschermen hun habitat tegen maki's van andere groepen.
2. Ze tolereren geen andere diersoorten in hun habitat.
3. Mannetjes en vrouwtjes komen alleen bij elkaar voor paren.

De staart van een ringstaartmaki is langer dan zijn lichaam.

1. True
2. False

Bekijk de volgende video

Als je het fysieke werkblad maakt, ga dan naar YouTube en zoek de volgende video:
'Lemus stink fight Dudley Zoo'

Mannetjes ringstaartmaki's produceren een bepaalde geur met klieren die bij hun achterste zitten. De geur komt op hun staart en daarmee zwaaien ze naar rivalen. In het Engels wordt het ook wel 'stink fighting' genoemd.

De mannetjes zwaaien met hun geurende staart ook naar vrouwtjes. Wat zal hiervan het doel zijn?

Ga naar de orang-oetans

Vergeet niet ook de andere apen te bekijken!

Sommige volwassen mannetjes orang-oetans hebben grote wangplaten aan beide zijden van het gezicht. Deze bestaan uit vetweefsel en komen tot stand als ze volledig volwassen zijn (rond 35 jaar).

Vind een mannetjes orang-oetan en maak een foto van hem.

Orang-oetans vinden hun voedsel zowel op de grond als in de bomen. Bekijk de orang-oetans voor eventjes. Beschrijf hoe ze voor voedsel zoeken. (Denk aan: welke zintuigen gebruiken ze en hoe gebruiken ze die.)

Vergelijk het gebit van orang-oetans met die van de mens (zie plaatje). Hoewel de orang-oetan geen vlees eet, heeft het wel grote hoektanden. Waarom zou dit zijn?

Orang-oetans zijn slimme dieren. Om ze uit te dagen heeft de Apenheul extra prikkels toegevoegd aan het verblijf. Zo gaan ze ze zich minder snel vervelen. Welke prikkels kan je vinden?

Ga naar de gorilla's

Gorilla's zijn vegetariërs: ze eten vooral stammen, blaadjes en fruit. Echter, de Westelijke laaglandgorilla eet ook termieten en mieren. Soms breken ze termieten nesten open om de larven op te eten.

Gorilla's lijken erg veel op ons. Ons verteringsstelsel heeft een aantal gelijkenissen met die van hen. Zoals je kan zien, heeft een gorilla een grote buik. Hun extra lange darmen moeten hierin passen namelijk.

Waarom zouden ze zulke lange darmen hebben?

Gorilla's leven in groepen van vijf tot twintig individuen. Er is één leider, een mannetje. Hij leeft samen met de vrouwtjes en de jongen. De leider zorgt voor rust in de groep en beschermt de groepsleden. Observeer de groep gorilla's voor een paar minuten en probeer de leider te spotten. Schrijf op hoe je hem kan herkennen.

Kan je verschil in gedrag zien tussen de gorillaleider en de rest van de groep?

Ga naar de Colombiaanse slingeraap

Vergeet niet ook de andere apen te bekijken!

Tel het aantal vingers die de Colombiaanse slingeraap heeft. Waarom is dit handig bij het klimmen?

Welk evolutionair voordeel heeft de slingeraap van een grijpstaart?

Als je goed kijkt, zie je een roze aanhangsel bij de vrouwtjes. Zoek op wat dit is en kies het goede antwoord.

1. Intestine
2. Clitoris
3. Penis
4. Small tail

Observeer de slingerapen voor drie minuten. Kan je de vriendschapsgroepen herkennen? Beschrijf hoe je die herkent.