Les 11: Platentektoniek in het Middellandse Zeegebied

Welkom terug bij Aardrijkskunde! 
Startklaar:
  • Jas uit, tas op de grond
  • telefoon in het zakkie
  • Schrift en pen op tafel
1 / 35
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolvmbo, mavo, havo, vwoLeerjaar 1-6

In deze les zitten 35 slides, met tekstslides.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Welkom terug bij Aardrijkskunde! 
Startklaar:
  • Jas uit, tas op de grond
  • telefoon in het zakkie
  • Schrift en pen op tafel

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Programma vandaag
  1. Bespreking SO
  2. Terugblik H1 Platentektoniek
  3. Bronnen bekijken: het Middellandse Zeegebied
  4. Afsluiting les

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Nabespreking SO

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1
Interne systeem aarde 
H2
Externe systeem aarde
H3
Landschap en landdegradatie
H4
Middellandse Zeegebied
Overzicht

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

     Lesdoel
Aan het einde van de les...
  • Kan je de ligging van gebergten en vulkanen, en het voorkomen van aardbevingen in het Middellandse Zeegebied verklaren

  • Ken je maatregelen die genomen kunnen worden om de schade en het aantal slachtoffers van natuurrampen te beperken
Paragraaf 4.1

Slide 5 - Tekstslide

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen
Terugblik platentektoniek
Pak kladpapier

Welke woorden horen op de lege plekken in het leerschema?

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Toepassen op het Middellandse Zeegebied

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Staatkundige kaart van het Middellandse Zeegebied

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Natuurkundige kaart van het Middellandse Zeegebied

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Platentektoniek in het Middellandse Zeegebied
In grote lijnen het grensgebied tussen Afrikaanse plaat en Euraziatische plaat, maar met veel micro-platen.

Voorkomende plaatbewegingen: 

  • Convergentie
  • Divergentie
  • Transform 

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Oefenen
Benodigdheden: pen / potlood en highlighter

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Deel 1
  • Iedereen krijgt een situatie uit het Middellandse Zeegebied
  • Lees het artikel en bekijk de kaarten, volg het stappenplan van AK-toetsvragen
  • Schrijf op je kladpapier hoe dit fenomeen is ontstaan, gebruik de  begrippen uit H1
  1. lees, onderstreep en bekijk 
  2. Wat is de vraag precies? Wat moet ik doen? Hoeveel onderdelen?
  3. Begin met herhaling van de vraag

Slide 14 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Deel 2
  • Zoek de mensen met dezelfde situatie
  • Bespreek de vraag: hoe is dit ontstaan?
  • Schrijf samen op het bord met zwarte stift hoe dit fenomeen is ontstaan,
     gebruik de juiste begrippen uit H1. Let op de formulering. 
  1. lees, onderstreep en bekijk 
  2. Wat is de vraag precies? Wat moet ik doen? Hoeveel onderdelen?
  3. Begin met herhaling van de vraag

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Deel 3
  • Bekijk de situatie en het antwoord van een 1 ander groepje
  • Verbeter de uitleg met groene stift
    - Gebruiken ze de juiste begrippen uit de lessen? 
    - Kan je de formulering scherper maken (stappenplan voor toetsvragen) 
  1. lees, onderstreep en bekijk 
  2. Wat is de vraag precies? Wat moet ik doen? Hoeveel onderdelen?
  3. Begin met herhaling van de vraag

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Nabespreking

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Situatie 1: De Alpen

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Situatie 1: De Alpen
1
2
3

Slide 19 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Situatie 1: De Alpen
De Alpen zijn ontstaan door 
  • In het gebied waar nu de Alpen liggen, bevond zich de Tethysoceaan. Gedurende miljoenen jaren werden dikke lagen sediment (zoals kalk en klei) afgezet op de bodem van deze zee.
  • De Afrikaanse tektonische plaat begon naar het noorden te bewegen en botste tegen de Euraziatische plaat. Door deze botsing werd de oceaanbodem samengedrukt, en de lagen sediment werden geplooid en omhooggeduwd, waardoor bergen ontstonden.
  • Na de botsing werden de Alpen verder omhooggeduwd door voortdurende druk tussen de platen. Tegelijkertijd zorgden erosieprocessen zoals wind, regen en gletsjers ervoor dat de toppen werden afgesleten en de huidige vorm kregen. De Alpen groeien nog steeds. 

Slide 20 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Situatie 2: De Pyreneeën

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Situatie 2: De Pyreneeën
1
2
3

Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Situatie 2: De Pyreneeën
De Pyreneeën zijn ontstaan door: 
  • Waar de Pyreneeën nu liggen, bevond zich de kleinere oceaan van de noordelijke Tethyszee. Op de oceaanbodem werden dikke lagen sediment, zoals kalksteen en zandsteen, afgezet.
  • De Iberische plaat (waar Spanje op ligt) begon naar het noordoosten te bewegen en botste tegen de Euraziatische plaat. Door deze botsing werd de oceaanbodem tussen de platen geplooid en opgestuwd, wat leidde tot de vorming van het Pyreneeën-gebergte.
  • Na de botsing bleven de Pyreneeën langzaam omhooggeduwd worden, terwijl erosie door wind, water en ijs hun huidige vorm heeft gegeven. Dit proces is nog steeds gaande, hoewel de opheffing van de Pyreneeën langzamer gaat dan die van de Alpen.

Slide 23 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Situatie 3: Aardbeving Turkije

Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Situatie 3: Aardbeving Turkije

Slide 25 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Situatie 3: Aardbeving Turkije
De aardbeving in Turkije is ontstaan door:

  • de ligging op een complexe breuklijn waar de Anatolische plaat beweegt tussen de Euraziatische, Afrikaanse en Arabische platen. In de loop van jaren bouwde zich spanning op langs de breuklijn.

  • De opgebouwde spanning kwam plotseling vrij toen de Anatolische en Arabische platen langs elkaar schoven. Deze grote verschuiving veroorzaakte een verwoestende aardbeving met een kracht van 7,8 op de schaal van Richter, met een tweede zware naschok kort daarna.

Slide 26 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 27 - Link

Deze slide heeft geen instructies

Situatie 4: Vulkaan Etna

Slide 28 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Situatie 4: De Etna

Slide 29 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Situatie 4: Vulkaan de Etna
De vulkaan de Etna is ontstaan door:

  • de interactie tussen de Afrikaanse en Euraziatische tektonische platen. De Afrikaanse plaat schuift langzaam onder de Euraziatische plaat (subductie), wat zorgt voor smelting van gesteente diep in de aarde en de vorming van magma.

  • Door de continue opstijging van magma door scheuren in de aardkorst ontstonden er vulkanische uitbarstingen, die lagen van lava en as achterlieten. Deze lagen bouwden zich gedurende duizenden jaren op en vormden de vulkaan. Dit proces gaat nog steeds door, wat Etna steeds groter maakt.


Slide 30 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat voor maatregelen kan je nemen om schade en slachtoffers te beperken bij natuurrampen?

Slide 31 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hazardmanagement
  • onderzoek en modellen
  • waarschuwingssysteem
  • rampenplannen
  • bouwtechnische maatregelen 

Slide 32 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

     Lesdoelen check
Aan het einde van de les...
  • Kan je de ligging van gebergten en vulkanen, en het voorkomen van aardbevingen in het Middellandse Zeegebied verklaren
  • Ken je maatregelen die genomen kunnen worden om de schade en het aantal slachtoffers van natuurrampen te beperken
Paragraaf 4.1
Schrijf 1 vraag over de les van vandaag die je volgende les als terugblik wil oefenen.

Bijv: Hoe is de uitbarsting op La Palma ontstaan? 

Slide 33 - Tekstslide

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen
Begrippen oefenen
https://quizlet.com/join/3pNVra7Rf?i=1fo1jg&x=1bqt

Slide 34 - Tekstslide

Retrieval practice (10 min)
Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

Slide 35 - Link

Deze slide heeft geen instructies