Meldcode huishoudelijk geweld

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

 Sociale problematiek

Onvoorziene- en crisissituaties

Leerdoel

Na de les kan je benoemen wat de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling inhoud.

Meldcode 

Waarom? Wet meldcode Huiselijk Geweld en

Kindermishandeling?

• Mishandeling/geweld is een hardnekkig en niet altijd zichtbaar probleem. 
  
• In Nederland zijn naar schatting jaarlijks 200 000 volwassenen en 119 000 kinderen slachtoffer. 
• Doel van de wet meldcode is dat er sneller en adequater wordt ingegrepen bij
  vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling.

Voorbeelden van huiselijk geweld

• Verwaarlozing en (ex)partnergeweld;
• Kindermishandeling;
•  Seksueel geweld;
• Vrouwelijk genitale;Verminking (meisjesbesnijdenis);
• Eergerelateerd geweld;
• Huwelijksdwang;
• Ouderenmishandeling/mishandeling van ouders.

Professionals 

• Professionals kunnen een belangrijke rol spelen in het signaleren van geweld/mishandeling.
• Uit onderzoek blijkt dat professionals signalen van geweld en
  mishandeling niet altijd herkennen of dat ze niet weten wat te doen met de
  signalen.
• Sinds de invoering van de meldcode in 2019 melden professionals  (3x) vaker mishandeling/geweld
  

Kort samengevat...

• Doel van de wet meldcode is dat er sneller en adequater wordt ingegrepen bij vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling. 
• De meldcode biedt een concreet stappenplan waaruit blijkt wat professionals moeten doen bij signalen van geweld/mishandeling. 

Meldrecht en geen meldplicht 

• Geen bewijs dat een wettelijke meldplicht leidt tot het terugdringen van het aantal gevallen.
• Meldplicht in het buitenland leidt tot veel onterechte meldingen uit angst voor aansprakelijkheid bij niet melden. 
• De meldcode is in Nederland  effectief gebleken. Professionals met een meldcode grijpen drie keer vaker in dan professionals zonder meldcode.

Wat verplicht de wet meldcode!

De wet meldcode verplicht organisaties om een meldcode in de eigen

organisatie te implementeren en het gebruik en kennis hiervan te bevorderen. 

Een meldcode is een stappenplan dat professionals ondersteunt bij het

signaleren van en handelen bij (vermoedens van) huiselijk geweld en

kindermishandeling. 

Verplicht voor....?

• Gezondheidszorg: bijv. artsen, verpleegkundigen, tandartsen, fysiotherapeuten en geestelijke gezondheidszorg;
• Onderwijs: bijv. onderwijspersoneel;
• Maatschappelijke ondersteuning (welzijn): bijv. algemeen, maatschappelijk werkers, (thuis) zorgmedewerkers;
• Jeugdzorg: bijv. medewerkers Bureau Jeugdzorg/zorgaanbieders;
• Kinderopvang: bijv. personeel kinderdagverblijf en gastouders
  
• Justitie: bijv. reclasseringswerkers 

De wet is verplicht voor de sectoren Gezondheidszorg, Onderwijs,

Kinderopvang, Maatschappelijke ondersteuning, Jeugdzorg en Justitie. Dit omdat deze sectoren het meest contact hebben met de mensen zelf.

ook zelfstandig werkende professionals zoals huisartsen moeten beschikken

over een meldcode en hun kennis op het gebied van huiselijk geweld en

kindermishandeling op peil houden. 

Mag een verzorgende, verpleegkundige en/of arts het beroepsgeheim doorbreken bij het vermoeden van huiselijk geweld? 

Beroepsgeheim

Sinds de invoering van de wet meldcode bestaat er een meldrecht voor

huiselijk geweld. Dit houdt in dat professionals bij signalen van huiselijk

geweld, net als nu al is geregeld voor kindermishandeling, hun beroepsgeheim

mogen doorbreken om een melding te doen. Er kan dus ook gemeld worden

zonder toestemming van de cliënt.

 Bij een vermoeden van kindermishandeling of huiselijk geweld kun je contact opnemen

met Veilig Thuis T 0800-2000 (Gratis en 24/7 bereikbaar).

De stappen in een meldcode:

Stap 1: in kaart brengen van signalen;

Stap 2: collegiale consultatie en zo nodig veilig thuis raadplegen 

Stap 3: gesprek met de zorgvrager/cliënt;

Stap 4: wegen van het geweld of de mishandeling;

Stap 5: beslissen aan de hand van de afwegingskader: hulp organiseren of melden bij veilig thuis (ALLE gevallen van acute onveiligheid en/of structurele onveiligheid -> MELDEN)

Verder moet een meldcode aan onderstaande minimumeisen voldoen:

- een verantwoordelijkheidsverdeling voor de diverse groepen medewerkers

binnen de organisatie (inclusief de eindverantwoordelijkheid voor de beslissing

over het al dan niet melden),

- specifieke aandacht voor bijzondere vormen van geweld, die speciale kennis en

vaardigheden van personeel vereisen (met name Eergerelateerd geweld en

Vrouwelijke Genitale Verminking),

- overweging om te melden in de Verwijsindex Risicojongeren (indien van

toepassing)

- specifieke aandacht voor de wijze waarop professionals moeten omgaan met

vertrouwelijke gegevens

Stap 1

De kindcheck wil zeggen dat professionals in hun contacten met volwassen

cliënten uit een bepaalde doelgroep, moeten onderzoeken of de cliënt kinderen

heeft die van hem afhankelijk zijn. Het gaat om cliënten die in een medische

conditie of in omstandigheden verkeren die risico’s kan opleveren voor de

veiligheid van kinderen. Bijvoorbeeld als een ouder zwaar verslaafd is, een zeer

ernstige depressie heeft, of een andere psychische stoornis, waardoor zijn

gedrag veiligheidsrisico’s oplevert voor zijn kinderen. In alle gevallen waarin de

professional ook maar enige twijfel heeft of de kinderen, vanwege de situatie

van de cliënt, veilig zijn, volgt hij de stappen van de meldcode. 

Stap 2

Stap 3 

Gespreksvoering m.b.t. huiselijke geweld

Gesprek verloopt in 5 fasen: 

1. Begin van het gesprek
2. Aanleiding van het gesprek
3. Reactie cliënt
4. Aanpak van het probleem
5. Samenvatting

Stap 4

Stap 5

Voorbeeld afwegingskader (1)

1. Heb ik op basis van de stappen 1 tot en met 4 van de meldcode een vermoeden van

(dreiging van) huiselijk geweld en/of kindermishandeling?

Nee: Afsluiten en vastleggen in dossier

Ja: Ga verder met afweging 2.

2. Schat ik op basis van de stappen 1 tot en met 4 van de meldcode in dat er sprake is van

acute onveiligheid en/of structurele onveiligheid?

Nee: Ga verder met afweging 3

Ja: Melden bij Veilig Thuis. De afwegingen 3 tot en met 5 worden samen met

Veilig Thuis doorlopen. 

Voorbeeld afwegingskader (2)

3. Ben ik in staat effectieve hulp te bieden of organiseren om dreiging van

(toekomstig) huiselijk geweld en/of kindermishandeling af te wenden?

Nee: Melden bij Veilig Thuis

Ja: Ga verder met afweging 4.

4. Aanvaarden de betrokkenen hulp om dreiging van (toekomstig) huiselijk geweld en/of

kindermishandeling af te wenden en zijn zij bereid zich hiervoor in te zetten?

Nee: Melden bij Veilig Thuis

Ja: Hulp bieden of organiseren, ga verder met afweging 5.

Voorbeeld afwegingskader (3)

5. Leidt de hulp binnen de gewenste termijn tot de noodzakelijke resultaten ten aanzien

van de veiligheid en/of het welzijn (herstel) van alle betrokkenen?

Nee: (Opnieuw) melden bij Veilig Thuis.

Ja: hulp afsluiten met afspraken over het volgen van toekomstige (on)veiligheid met

betrokkenen en samenwerkingspartners.

Vragen

Casus 'Waar bemoei je je mee'

• Lees de casus 'Waar bemoei je je mee' op ITS learning 
• Voer in tweetallen de 5 stappen uit van de meldcode

www.rijksoverheid.nl

signalenkaart.nl