BS 1 en 2: Voedsel/ Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

BS 1: voedsel

Lesdoelen

* Je kunt de werking van enzymen beschrijven 

* Je kent verschillende manieren van conserveren.
* Je weet wat voedingsmiddelen, voedingsstoffen en  

    voedingsvezels zijn. 

* Je weet welke functie de verschillende voedingsstoffen 

   hebben

Bacteriën, schimmels en gist

Bacterien en schimmels kunnen schadelijk zijn. Ze kunnen voedsel bederven of je ziek maken.

Maar ook nuttig. Bij de productie van bepaalde voedingsmiddelen (en medicatie) worden schimmels en bacteriën gebruikt. 

Dit noemen we BIOTECHNOLOGIE

Bacteriën

Voorbeelden van voedingsmiddelen die gemaakt worden met behulp van bacteriën:

Kaas

zuurkool

yoghurt

Schimmels

Voorbeelden van voedingsmiddelen die gemaakt worden met behulp van schimmels:

 Brood

schimmelkaas

Bier

Wijn

En productie  van het geneesmiddel  penicilline

Wat is biotechnologie?

1. Aanbrengen van veranderingen in het genotype van organismen
2. Technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten voor de mens te maken
3. Verzamelnaam voor alle technieken waarmee het DNA van van organismen wordt veranderd
4. Techniek die alle voedingsproducenten gebruiken

Wat is geen voorbeeld van biotechnologie?

1. Koeien melken
2. Brood bakken
3. Medicijnen maken
4. Zuurkool maken

Wat kan er fout gaan bij biotechnologie?
(meerdere antwoorden)

1. Dat er schadelijke bacteriën vrijkomen
2. Misvormde dieren
3. Sterker worden bij gebruik genetisch gemodificeerd voedsel
4. Dat het te duur wordt

Enzymen

Enzymen zijn speciale eiwitten. Ze helpen stofwisselingsprocessen (zoals vertering) versnellen!

Hier maken ze bvb

een stof kleiner --> 

Enzymactiviteit

De enzymactiviteit is de snelheid

waarmee de enzymen werken. 

Dit is afhankelijk van 

- temperatuur

- zuurgraad

Hierbij hoort een optimumkromme met een minimum, een maximum en een optimum

Wat doen enzymen?

1. Enzymen verbranden voedingsstoffen
2. Enzymen versnellen het afbreken van voedingsstoffen
3. Enzymen bevatten verteringssappen
4. Enzymen nemen voedingstoffen op in het bloed

Welk enzym vertoont de grootste enzymactiviteit bij 25 graden?

1. x (rood)
2. y (groen)
3. z (paars)
4. ze zijn allemaal gelijk

Meer enzymen leiden tot hogere enzymactiviteit

1. WAAR
2. NIET WAAR

1. Bloedcel
2. Enzym
3. Hormoon
4. Afval

Wat is een enzym?

1. eiwit
2. koolhydraat
3. vet
4. mineraal

Welk enzym werkt het beste bij pH van 6?

1. enzym 1
2. enzym 2
3. enzym 3

Welke bewering klopt?

1. P is de minimumtemperatuur voor dit enzym.
2. Q is de optimumtemperatuur voor dit enzym.
3. R is de maximumtemperatuur voor dit enzym.

Zuurgraad

Enzymen werken in vloeistoffen. 

De stoffen die zijn opgelost in die vloeistof bepalen de PH of zuurgraad. 

 De PH-schaal laat de zuurgraad van bepaalde stoffen zien. 

Zuiver water is neutraal de PH is 7

Hoe lager de PH hoe zuurder. 

en hoe hoger de PH hoe meer basisch

Voedsel conserveren

Conserveren:  Het langer houdbaar maken van voedsel door

de omstandigheden voor bacteriën en schimmels ongunstig gemaakt.

Manieren om te conserveren:

1. Invriezen
2. Pasteuriseren
3. Steriliseren
4. Vacuüm verpakken
5. Drogen
6. Toevoegen van conserveermiddelen

Voedsel conserveren. 

Conserveren hoe?

Conserveren

Je kan conserveren door stoffen weg te halen

• bijv. vacuüm verpakken/drogen

Je kan conserveren door stoffen toe te voegen

• Zout
• Suiker
• Zuur

Toegevoegde stoffen noemen we Additieven

Wat is conserveren?

1. Omstandigheden ongunstig maken voor schimmels en bacteriën
2. Het vermeerderen van schimmels en bacteriën
3. Voedsel zo snel mogelijk verteren
4. Omstandigheden verbeteren voor schimmels en bacteriën

Wat is geen manier van conserveren?

1. Zouten
2. Verhitten
3. Drogen
4. Koelen

Wat is ook geen manier van conserveren?

1. Steriliseren
2. Pasteuriseren
3. In water leggen
4. Invriezen

BS 2: Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

Voedingsmiddelen

Alles wat je eet en drinkt zijn voedingsmiddelen:

• plantaardige voedingsmiddelen: 
  
• dierlijke voedingsmiddelen: 
  

BS 2 Voedingsmiddelen voedingsstoffen

Een voedingsmiddel is alles wat je eet/drinkt.

Een voedingsstof is een nuttige stof in een voedingsmiddel.

Er zijn 6 voedingsstoffen:

• koolhydraten
• eiwitten
• vetten
• vitamine
• mineralen
• water

Koolhydraten

Koolhydraten kunnen dienst doen als : - Brandstof

   - Bouwstof

   - Reservestof

Koolhydraten komen veel voor in granen, aardappelen en fruit.

O.a: Glucose, suiker en zetmeel

Vier functies van voedingsstoffen

Er zijn vier functies van voedingsstoffen.

1. Bouwstoffen; energie
2. Brandstoffen; groei en herstel
3. Reservestoffen; opslag
4. Beschermende stoffen; zorgen dat je niet ziek wordt 

Eiwitten

Eiwitten zijn voornamelijk  bouwstoffen

Teveel aan eiwitten kunnen ook dienen als brandstof.

Eiwitten zitten vooral in

dierlijke producent als

vlees, vis en zuivel.

Maar ook in plantaardige zoals

noten en zaden

Cytoplasma

Spieren

Vetten

Vetten doen dienst als :

-Brandstof

-Reservestof

-Bouwstof

Onverzadigde vetten zijn OKE.. (olie, vette vis)

Verzadigde vetten zijn minder gezond (harde vetten, boter, mayo)

Vitaminen

Vitamine zijn belangrijke Bouwstoffen en beschermende stoffen. Ze zitten in groente, fruit, vlees, vis en zuivel.

-Vitamine A: Opbouw van de huid

-Vitamine B12: Aanmaak van rode bloedcellen

-Vitamine C: Tegen scheurbuik

-Vitamine D: Vastleggen van kalkzouten in botten

Mineralen

Doen dienst als;

bouwstoffen en beschermende stoffen.

Belangrijke mineralen zijn: fluoride, calcium (kalk), ijzer, natrium en kalium

Water

-Bouwstof

-Belangrijk bij het vervoer 

van stoffen door het lichaam

Voedingsvezels

Vezels zijn geen voedingsstoffen.

Het zijn Onverteerbare stoffen uit planten 
Voedingsvezels stimuleren de darmperistaltiek en dus de darmwerking.

Indicator

Een indicator is een stof waarmee je een andere stof kunt aantonen.

De indicator voor zetmeel is jodium.

Jodium is normaal een geelbruine, helder vloeistof, maar wanneer het in aanraking komt met zetmeel krijgt het een donkerblauwe tot zwarte kleur.

Zetmeel aantonen

- Zetmeel kun je aantonen met Jodium (Joodoplossing)

Voedingsmiddelen zijn de producten die je kan eten en drinken.

1. waar
2. niet waar

Dierlijk

Plantaardig

Voedingsmiddellen

Voedingsstoffen 

op het etiket

Is kaas plantaardig of dierlijk?

1. plantaardig voedingsmiddel
2. dierlijk voedingsmiddel

Is een appel een voedingsmiddel of voedingsstof?

1. Voedingsmiddel
2. Voedingsstof

Eiwitten zijn een

1. Voedingsstof
2. Voedingsmiddel

Is Dubbelfris een voedingsmiddel of voedingsstof?

1. Voedingsmiddel
2. Voedingsstof

Voedingsvezel

    Bouwstof

     Brandstof

  Reserve stof

  Beschermende 

             stof

          Geen   

  voedingsstof

Volkorenbrood
In dit product komt veel voedingsvezel voor.

1. juist
2. onjuist

Wat is een goede eigenschap van voedingsvezels?

1. Ze helpen infectieziekten tegengaan.
2. Ze voorkomen verstopping.
3. Ze helpen bij de bloedstolling.
4. Ze verbeteren de nierwerking.

Bij de productie van bier en zuurkool wordt biotechnologie toegepast

1. Ja
2. Nee

Welk enzym zal voorkomen in het menselijk lichaam?

1. enzym x
2. enzym y
3. enzym z
4. enzym y en z

Waarover zou je nog extra uitleg willen?