Thema 6 - Voortplanting bij planten en dieren

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Thema 6

Voortplanting bij planten en dieren

Basisstof 1

- Je kunt de delen van een bloem benoemen met hun kenmerken en functies

Bloemen

• Bloemkelk
• Bloemkroon
• Meeldraden
• Stuifmeelkorrels
• Stamper
• Zaadbeginsel
• Eicel

Hoe heet het mannelijk deel van de bloem?

1. Meeldraad
2. Stamper

Welke bladeren van de bloem zijn vaak fel gekleurd?

1. Kelkbladeren
2. Kroonbladeren

Basisstof 2

- Je kunt beschrijven wat bestuiving is

- Je kunt het verschil benoemen tussen kruisbestuiving en zelfbestuiving

- Je kunt de kenmerken noemen van insectenbloemen en van windbloemen

Bestuiving

• Zelfbestuiving: bestuiving van dezelfde bloem, of een andere bloem op dezelfde plant
• Kruisbestuiving: bestuiving van een bloem op een andere plant (zelfde soort) 

Insectenbloem

Windbloem

Welke vorm van bestuiving zie je bij A?

1. Kruisbestuiving
2. Zelfbestuiving

Welke soort bloem zie je op deze foto?

1. Insectenbloem
2. Windbloem

Basisstof 3

- Je kunt beschrijven hoe de bevruchting bij zaadplanten verloopt

- Je kunt de veranderingen in het zaadbeginsel na bevruchting beschrijven

Bevruchting

• Stuifmeelkorrel en stuifmeelbuis
• Eicel in zaadbeginsel
• Geslachtelijke voortplanting
• Kruisen en selectie

 Wat er gebeurt in een plant vanaf de bestuiving tot en met de vorming van een kiemplantje. Zet in de goede volgorde.

1

2

3

4

5

6

Bevruchting

Stuifmeelbuis

bevruchte eicel

kiem

kiemplantje

Zaad

Uit een vruchtbeginsel ontstaat een bevruchte eicel.

1. juist
2. onjuist

Basisstof 4

- Je kunt de veranderingen in het vruchtbeginsel na bevruchting beschrijven

Hieronder staan een aantal fases in het voortplantingsproces van planten.  Sleep ze in de juiste volgorde:

1

2

3

ontstaan 

stuifmeelbuis

bestuiving

bevruchting

Vruchten

• Na bevruchting groeit vruchtbeginsel en zaadbeginsel
• Kroonbladeren en meeldraden vallen af
• Bloemkelk verschrompelt 
• Vruchtvlees ontstaat uit vruchtbeginsel of bloembodem

Hoeveel vruchtbeginsels en zaadbeginsels zijn er
in de afbeelding getekend?

Wat is geen vrucht?

1. appel
2. tomaat
3. peul
4. erwt

Een vrucht is..

1. een bevruchte eicel
2. een rijp vruchtbeginsel
3. het zaad
4. een stuifmeelbuis

Basisstof 5

- Je kunt uitleggen dat bij ongeslachtelijke voortplanting de nakomelingen dezelfde erfelijke eigenschappen hebben als de ouder

- Je kunt voorbeelden geven van ongeslachtelijke voortplanting

Geslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

• Geslachtscellen (stuifmeelkorrel en eicel) worden gevormd
• Kernen van twee verschillende geslachtscellen versmelten met elkaar (bevruchting)
• Nakomelingen verschillen van ouders

• Geen geslachtscellen gevormd
• Deel van plant groeit uit tot nieuwe plant door celdelingen
• Nakomelingen exact hetzelfde als ouders

Geslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

Wortelstokken

Stekjes

Bestuiving en bevruchting

Gekleurde kroonbladeren

Hetzelfde genotype

Uitlopers

Stuifmeelkorrels

Celdeling

• Chromosomen gekopieerd, cel deelt zich in twee dochtercellen
• Dochtercellen krijgen complete set chromosomen, zijn hetzelfde als moedercel.
• Ongeslachtelijke voortplanting en groei organisme door deze celdeling

Knollen

Bollen

Uitlopers

Wortelstokken

Stekken

Weefselkweek

Ongeslachtelijke voortplanting in dieren

Wat is ongeslachtelijke voortplanting?

1. Voortplanting door seks
2. Voortplanting zonder seks
3. Voortplanting zonder geslachtscellen
4. Voortplanting met geslachtscellen

Basisstof 1.5 voedsel maken en 2.2 organen van planten

Organen van planten

Bladeren

Wortels

Stengel

Planten hebben ook organen. 

Sleep de organen naar de juiste functie.

Transport van stoffen.

Voedsel maken (fotosynthese).

Water en voedingsstoffen uit de grond opnemen.

Stengels

Wortels

Bladeren

+

+

-->

Fotosynthese:

+

.........

........

.........

..........

........

Feitjes over  fotosynthese:

• Alleen planten en sommige bacteriën doen aan fotosynthese.
• Alleen overdag doet een plant aan fotosynthese.
• Fotosynthese vindt alleen plaats in de bladgroenkorrels.
• Fotosynthese vindt alleen plaats in delen van de plant die contact hebben met zonlicht. 

Vragen over de stof?

• Meeldraden: helmdraad, helmknop: helmhokje, stuifmeelkorrels (mannelijk)
  . Stamper: stempel, stijl, vruchtbeginsel: zaadbeginsels: kern, eicel (vrouwelijk) 
• Bestuiving: overbrengen stuifmeel van meeldraad op stempel van stamper
  . Zelfbestuiving: dezelfde bloem of andere bloem op dezelfde plant bestuiven. Kruisbestuiving: bloem van een andere plant bestuiven (insectenbloemen, windbloemen) 
• Bevruchting: stuifmeelkorrel op stempel vormt stuifmeelbuis, kern stuifmeelkorrel versmelt met kern eicel in vruchtbeginsel. Eén stuifmeelkorrel kan één eicel bevruchten. (Geslachtelijke voortplanting)
  , voor elke bevruchtte eicel ontstaat een zaadje, bloembodem kan vruchtvlees worden 
• Verspreiding vruchten en zaden: door plant zelf, door de wind, door dieren
  
• Ongeslachtelijke voortplanting: deel van de plant groeit uit tot nieuwe plant: broedplant, knollen, bollen, uitlopers, wortelstokken, stekken, weefselkweek
  
• Tweeslachtige bloemen: zowel meeldraden als stampers.
  Eenslachtige bloemen: alleen meeldraden (mannelijk) of alleen stampers (vrouwelijk). Tweehuizige soorten: alleen mannelijke of alleen vrouwelijke bloemen aan plant. Eenhuizige soorten: mannelijke en vrouwelijke bloemen aan plant. 
• Mitose (ongeslachtelijke voortplanting) en meiose (geslachtelijke voortplanting)
  

Laatste les 

Voorbereiding voor de toets 

1. Pak de checklist erbij 
2. Leer alleen de leerdoelstof
3. maak een samenvatting / rap / mindmap / speech met de stof erin, vergeet niet naar de afbeeldingen te kijken.
4. Oefen! OEFEN! Oefen!
5. Gebruik de diagnostische toets en biologiepagina  

Aan de slag met oefenopdrachten

- Volg de link, bij lesstof op SOM 

- Moeilijke vraag? Sla hem op. 

- Vraag 24 mag je overslaan

Vragen stellen 

- Aan de docent 

- Loop rustig naar voren

- Wacht tot er plek is 

Tips tijdens de toets

• Lees de vraag goed
• Antwoord volledig, leg altijd je vraag uit als er leg uit staat!
• Blijf rustig sla moeilijke vragen open en kom hier later op terug 

Voorbereiding voor de toets 

1. Pak de checklist erbij 
2. Leer alleen de leerdoelstof
3. maak een samenvatting / rap / mindmap / speech met de stof erin, vergeet niet naar de afbeeldingen te kijken.
4. Oefen! OEFEN! Oefen!
5. Gebruik de diagnostische toets en biologiepagina